(GD&TĐ) - Hiện nay, ở Việt Nam có khoảng 1,1 triệu trẻ em khuyết tật. Trẻ em khuyết tật hiện ít có cơ hội đến trường do thiếu các cơ sở chăm sóc, thiếu giáo viên chuyên biệt. Tìm hiểu về vấn đề này, Giáo dục và Thời đại đã có cuộc trò chuyện với GS.TS Nguyễn Văn Lê - Nguyên Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư phạm Trung ương.
Từ thực tế giáo viên chuyên biệt còn thiếu và yếu, giải pháp là gì, thưa ông?
 |
| PGS.TS Nguyễn Văn Lê |
Cách đây 10 năm, khoa Giáo dục đặc biệt mới bắt đầu được mở ra. Lúc bấy giờ, ở trong nước cũng đã có Trường Cao đẳng Sư phạm Đồng Nai đào tạo giáo viên chuyên biệt và một số trung tâm nuôi dạy trẻ khuyết tật ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh đào tạo giáo viên chuyên biệt nhưng những cơ sở này còn thiếu và yếu, không đáp ứng hết được nhu cầu gửi con của phụ huynh có trẻ khuyết tật.
Từ thực tế đó, chúng tôi đã đào tạo ra những giáo viên Mầm non, Tiểu học, Trung học cơ sở có trình độ, phương pháp, nắm bắt được tâm lý trẻ khuyết tật, góp phần vào việc giáo dục trẻ khuyết tật tại nhiều vùng quê của đất nước.
Chúng tôi cũng đã cử giáo viên đi tham quan mô hình và học hỏi kinh nghiệm nuôi dạy trẻ khuyết tật ở các nước bạn, các tổ chức y tế của Hà Lan, Hoa Kỳ...; mua tài liệu tham khảo về dịch để áp dụng vào việc giảng dạy và thực hành.
Song song với việc thành lập khoa, nhà trường đã xin phép Bộ GD&ĐT cho thành lập Trung tâm nuôi, dạy trẻ khuyết tật để làm cơ sở thực hành cho học viên của nhà trường. Đầu tiên chúng tôi lấy tên là Trung tâm Can thiệp sớm cho trẻ khuyết tật, giờ đổi tên thành Trung tâm Hỗ trợ và phát triển, nuôi dạy trẻ khuyết tật.
 |
| Trẻ em ở Trường Khuyết tật Đông Anh (Hà Nội) |
Theo lời kể của các cô giáo dạy trẻ khuyết tật thì trong xã hội hiện nay vẫn còn một số bậc phụ huynh không thừa nhận hoặc cố tình không muốn biết con mình bị khuyết tật. Theo ông, tại sao phụ huynh lại có tâm lý như vậy?
Niềm vui vô bờ bến của các bậc làm cha làm mẹ là được thấy những đứa trẻ lành lặn thông minh... Cho nên khi thấy con mình không được bình thường như những đứa trẻ khác, họ đã vô cùng đau đớn và không muốn thừa nhận... Vì thế, càng cần thiết phải có nhiều nhà tâm lý, nhà giáo dục chuyên biệt hiểu sâu sắc về trẻ khuyết tật.
Các bậc cha mẹ, các nhà chuyên môn cần phát hiện bệnh ở trẻ càng sớm càng tốt để kịp thời chữa trị. Đồng thời, cần thuyết phục được các phụ huynh hợp tác và trị bệnh cho trẻ (trong trường hợp con họ có bệnh mà họ không công nhận). Đó chính là trách nhiệm phải làm của các nhà giáo dục chuyên biệt. Một khi phụ huynh đã hiểu ra những vấn đề nghiêm trọng của trẻ, họ sẽ hợp tác và rất biết ơn các thầy cô.
Tôi đã chứng kiến sự xúc động nghẹn ngào đến vỡ òa của một cặp vợ chồng khi được nghe con cất tiếng bi bô gọi bố, gọi mẹ. Đó là câu chuyện về một bé trai đã hơn 3 tuổi. Trước khi tìm đến Trung tâm Hỗ trợ và phát triển nuôi dạy trẻ khuyết tật, cháu vẫn chưa biết nói. Nhưng sau khi tìm đến trung tâm, dưới sự chăm sóc, dạy dỗ của các cô giáo, một thời gian sau cháu đã biết nói và gọi bố, mẹ...
 |
| Giáo viên là người mẹ thứ 2 dạy dỗ, yêu thương các em |
Thực tế hiện nay, các gia đình rất muốn được gửi con vào trường chuyên biệt, nhưng việc đáp ứng nhu cầu đó còn nhiều khó khăn, hạn chế. Vậy theo ông cần có những giải pháp gì để tháo gỡ?
Thực tế, nhiều gia đình có trẻ khuyết tật muốn cho con em mình được nuôi, dạy, chăm sóc tại những trường chuyên biệt với hy vọng con có những cơ hội chữa bệnh tốt hơn, sớm được hòa nhập cộng đồng, gia đình cũng bớt vất vả... Đó là một nhu cầu rất chính đáng của các bậc phụ huynh và trẻ khuyết tật cũng có quyền được đi học, được hòa nhập. Thế nhưng thực tế vẫn chưa đáp ứng hết được vì các trung tâm dành cho trẻ khuyết tật còn ít, đội ngũ giáo viên còn thiếu vào yếu...
Tôi đã được đi tham quan và học hỏi kinh nghiệm nuôi dạy trẻ khuyết tật ở một số nước. Tôi đã đến Mêxicô và thấy ở các trường mầm non của nước này đều có lớp dạy cho trẻ khuyết tật. Hay Mông Cổ mỗi trường mần non có hẳn một phòng tư vấn về tâm lý. Các cô phụ trách về tâm lý, dạy trẻ khuyết tật ngồi ở đấy để làm quen, trò chuyện với các cháu để phát hiện ra những biểu hiện khác thường, từ đó cùng với bác sĩ, cùng với gia đình điều trị cho các cháu...
Thiết nghĩ, trong tương lai không xa, ở mỗi trường mầm non nên có ít nhất 2 giáo viên chuyên biệt. 2 giáo viên này sẽ làm công tác tiếp nhận, phát hiện sớm và sàng lọc, tư vấn tâm lý để trẻ khuyết tật được vào học các lớp chuyên biệt.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!
Lam Châu (Thực hiện)
