Cách giáo dục của chúng ta có vấn đề gì sao? Là do nhà trường giáo dục sai cách, hay là do thiếu sót từ gia đình, hay là do sai lầm trong định hướng của dư luận, xã hội? Chúng ta cần phải nghiêm túc nhìn nhận, suy ngẫm sâu xa. Trên thực tế, vấn đề ở đây có lẽ là do thói quen trong quan niệm của chúng ta về con cái.
Ngoài ra còn có một video lan truyền rộng rãi cũng không kém trên mạng xã hội: Một học sinh đang trong giờ học phát ra tức giận, mà sự thể hiện tức giận đó đã vượt quá ngưỡng đặc tính tâm lý, hành vi mà độ tuổi này nên có. Trong đoạn video, học sinh này không chỉ ném sách vở loạn xạ, mà còn trực tiếp hành hung thầy giáo, dùng tay chân đấm đá, chưa hết giận còn dùng cả băng ghế đánh lên người giáo viên…
Trẻ em ngày nay dễ dàng tức giận, không làm chủ được cảm xúc cũng là do thói quen không tốt trong cách dạy dỗ trẻ. (Ảnh: infonet)
1. Có sự đặc biệt trong đối xử với trẻ
Ở trong nhà xem con trẻ là người có địa vị cao nhất, đặc biệt nhất, không được làm cho đứa trẻ mất vui dù một chút, có đồ ăn ngon thì đều để dành cho con ăn; sinh nhật của người lớn có thể bỏ qua, nhưng sinh nhật của con trẻ nhất thiết phải có, hơn nữa còn phải mua quà tặng này nọ, phải làm cho con trẻ cảm nhận được không khí, tình cảm gia đình ấm áp.
Như vậy, vô tình con trẻ sẽ tự coi mình là trung tâm, ý thức mình là nhất, là nhân vật quan trọng nhất trong nhà, qua thời gian lâu dài trẻ sẽ sinh ra tâm ích kỷ, dần mất đi sự đồng cảm, chia sẻ mà dẫn đến không biết quan tâm, yêu thương người khác.
2. Bảo vệ trước mặt con
Cổ nhân có câu: “Tử bất giáo, phụ chi quá” (con không có giáo dục, là lỗi của người làm cha). Có đôi khi người cha đang nghiêm nghị dạy con thì người mẹ lại thường hay xen vào ngăn cản, bảo vệ con theo kiểu: “Con đang nhỏ, cần gì nghiêm khắc như thế”, hoặc đôi khi cha mẹ đang dạy dỗ con cái thì ông bà sẽ bênh cháu: “Các ngươi không thể đòi hỏi quá cao như vậy, trẻ con khi lớn lên sẽ tự hiểu biết; ngày xưa các ngươi bằng tuổi nó cũng đâu có làm được như nó bây giờ”.
Kiểu bênh vực, che chở con như vậy thực ra là làm hại đứa trẻ mà chúng ta không hề ý thức được. Sở dĩ có những đứa trẻ trở nên hung hăng, ích kỷ, coi thường người lớn như vậy chính là do thái độ của người lớn chúng ta đối với con trẻ quá cưng chiều, cưng chiều không đúng lúc.
3. Dễ dàng thỏa mãn đòi hỏi của con trẻ
Trẻ nhỏ muốn cái gì, thì cha mẹ ngay lập tức đáp ứng cái đó, qua vài lần đứa trẻ nhận thấy đòi hỏi của nó được mọi người thỏa mãn một cách dễ dàng, càng tăng thêm đòi hỏi, nhiều khi là đòi hỏi quá đáng, nếu không được đáp ứng thì sẽ khóc lóc ăn vạ các kiểu.
Còn có bậc cha mẹ cho con số tiền tiêu vặt rất lớn, như vậy khi lớn lên đứa trẻ sẽ không biết đạo lý có làm mới có ăn, trở thành người không biết quý trọng đồng tiền, lãng phí xa hoa, hơn nữa sẽ không biết kiên nhẫn, chịu khó.
4. Thói quen lười biếng, cẩu thả
Trong sinh hoạt hàng ngày cha mẹ thường hay dung túng con trẻ, ăn uống, học tập, chơi đùa lung tung bất kể thời gian, không tập cho con trẻ thói quen sinh hoạt có quy luật giờ giấc. Trẻ làm gì cũng không quản, ngủ muộn, bỏ bữa không ăn, ban ngày mơ mơ màng màng, ban đêm thì coi phim, chơi game đến khuya… Một đứa trẻ có sinh hoạt như vậy, lớn lên mất đi bản tính hiếu động, bản năng tò mò tìm hiểu mọi sự vật xung quanh, khi trưởng thành sẽ thành người có tính cẩu thả, làm việc không đến nơi đến chốn.
5. Cha mẹ khẩn cầu, năn nỉ con cái
Ví như một mặt dụ dỗ, một mặt năn nỉ con chịu ăn cơm hoặc đi ngủ, hứa hẹn sẽ cho cái này cái kia thì con trẻ mới chịu ăn hết cơm. Tâm lý của trẻ con là càng năn nỉ thì chúng càng ưỡn ẹo, càng đề cao đòi hỏi, như vậy không những làm cho con không phân biệt được đúng sai, mà làm cho con trở thành người không có trách nhiệm, tính cách không tự nhiên phóng khoáng, hơn nữa trong mắt trẻ sự uy nghiêm của cha mẹ cũng không còn, như vậy giáo dục con lại càng gặp khó khăn.
6. Làm thay con
Cổ nhân có câu: “Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ”. Nhưng làm cha mẹ bởi vì yêu thương, cưng chiều, không đành lòng đối với con cái mà bỏ qua việc dạy dỗ con biết lao động, biết thế nào là cảm giác sung sướng, tự hào khi thấy được thành quả lao động của chính mình.
Nhiều bậc cha mẹ cho rằng: “Ta nào có thể nhẫn tâm để cho con làm việc chứ?” hay “Bảo chúng làm việc càng thêm phiền, còn không bằng ta đây làm luôn đi cho nhanh”. Cho nên có nhiều đứa trẻ đến 3 – 4 tuổi rồi còn cần cha mẹ đút cơm, chưa tự biết mặc quần áo, 5 – 6 tuổi còn không biết làm việc nhẹ trong nhà giúp ba mẹ. Nếu cứ như vậy mãi sẽ làm mai một đi tính chăm chỉ, thiện lương trong tính cách đứa trẻ, khi trưởng thành đứa trẻ trở nên lười biếng, vô trách nhiệm, không biết chia sẻ với mọi người.
7. Tâm lý sợ hãi
Có câu: “Nghé mới sinh không sợ cọp”, trẻ nhỏ vốn không biết sợ nước, không sợ đêm tối, không sợ té ngã, không sợ ốm đau. Té ngã xong lại tự bò dậy rồi chơi tiếp, nhưng vì sao càng lớn lại càng nhát gan, hay khóc lóc sợ hãi?
Đó là vì người lớn chúng ta tạo thành. Khi trẻ đau ốm chúng ta lo lắng bất an, trẻ té ngã chúng ta vội vàng chạy tới đỡ, chúng ta luôn mang tâm lý bất an mà theo sát bên con, không buông chúng ra được, kết quả là đứa trẻ luôn bám lấy cha mẹ không rời ra được. Như vậy chính chúng ta, những người làm cha làm mẹ, đã tạo nên những đứa con nhút nhát, yếu đuối, chỉ biết dựa dẫm vào người khác.
Chúng ta luôn mang tâm lý bất an mà theo sát bên con, không buông chúng ra được, kết quả là đứa trẻ luôn bám lấy cha mẹ không rời ra được. (Ảnh: Unblind Productions)
8. Tước đoạt sự độc lập của con
Làm cha làm mẹ ai lại không thương, không nuông chiều con, coi con mình như bảo bối. Chính vì tâm lý đó, lúc nào cũng bảo hộ con chặt chẽ, cứ lo sợ con rời vòng tay mình sẽ gặp rắc rối. Như vậy tâm lý đứa trẻ dần sẽ mất tự tin, nhút nhát, khả năng độc lập không có. Mà những đứa trẻ kiểu này lại thường hay trở thành “hổ nhà”, ở nhà thì hoành hành bá đạo, nhưng ra xã hội lại nhát gan như chuột, đây chính là do thiếu tự tin mà thành.
9. Sợ con khóc nháo
Bởi vì ngay từ lúc nhỏ, mỗi khi con trẻ không vừa ý lại hay khóc lóc, không chịu ngủ, hay bỏ cơm ra dọa cha mẹ, vì yêu chiều con cho nên các vị cha mẹ chỉ biết dỗ dành, thỏa hiệp. Làm cha mẹ mà sợ hãi con khóc nháo đó chính là cha mẹ vô năng; trẻ nhỏ mà quen với việc lấy khóc nháo ra dọa cha mẹ, nếu cha mẹ không kịp thời uốn nắn thì trẻ sẽ trở thành người vô tình, ngỗ ngược, tùy hứng, cũng tạo thành tính cách thiếu tự chủ cho trẻ.
Trên đây là 9 loại thói quen nuông chiều con nhưng thực ra lại là làm hại con, tin tưởng rằng vị phụ huynh nào cũng từng mắc phải không ít thì nhiều một trong số trên.
