Phức hệ nano FGC không gây độc trên động vật thí nghiệm, có khả năng kháng tế bào ung thư gan và ung thư vòm họng là nghiên cứu của PGS.TS Hà Phương Thư, Giám đốc Trung tâm Vật liệu y sinh tiên tiến - Viện Khoa học vật liệu.
Tăng khả năng thẩm thấu của dược chất
PGS.TS Hà Phương Thư, Giám đốc Trung tâm Vật liệu y sinh tiên tiến - Viện Khoa học Vật liệu, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam vừa sở hữu bằng sáng chế độc quyền “Phương pháp vi bao Curcumin bằng Fucoidan chiết từ rong nâu và Saponin Notoginseng chiết từ tam thất”.
Lâu nay, các thành phần trong củ nghệ vẫn được biết đến như ‘thần dược’ giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các căn bệnh ung thư như: Dạ dày, ruột, trực tràng, vú; ngăn ngừa di căn ung thư vú sang ung thư phổi, ung thư đầu và cổ. Curcumin có khả năng tác động tới tế bào ung thư theo nhiều cơ chế hoạt động.
Nó ức chế hoạt động của những con đường truyền tin qua NF-κB và STAT3 - những nhân tố đóng vai trò then chốt cho sự phát triển của các tế bào ung thư, đồng thời nó cũng có khả năng ức chế hoạt động của protein Sp-1 giúp ngăn chặn sự hình thành, di trú và xâm lấn của các tế bào ung thư.
Ngoài ra, Curcumin cũng có khả năng gây hiện tượng chết theo chương trình (apopotosis) trên các tế bào ung thư mà không gây độc cho các tế bào thường. Một đặc tính lý thú nữa ở chất này là khả năng ngăn chặn hiện tượng kháng đa thuốc của các tế bào ung thư thông qua việc ức chế hoạt động của P-Glycoprotein.
Có thể nói, Curcumin có tiềm năng rất lớn trong việc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư. Tuy nhiên, cũng giống như đa số các loại tác nhân chống ung thư khác, nhược điểm lớn nhất của Curcumin là độ tan trong nước kém dẫn tới tính tương thích sinh học thấp. Điều này làm hạn chế hiệu lực trị liệu của Curcumin trong những ứng dụng lâm sàng.
Là người chuyên nghiên cứu về nano trong y sinh học, PGS.TS Hà Phương Thư nhận thấy công nghệ nano chính là lời giải cho bài toán này. Nếu sử dụng thêm các polymer làm chất mang bao cho Cucurmin, hệ nano sẽ tan trong nước dễ dàng. Khi lựa chọn vật liệu polymer, TS Hà Phương Thư đã quyết định chọn lọc những chất có hoạt tính chống ung thư để tăng cường khả năng chống bệnh lên gấp nhiều lần.
PGS.TS Hà Phương Thư đã kết hợp Curcumin với chất Saponin Notoginseng có trong củ tam thất. Sự kết hợp này bắt nguồn từ bài thuốc trị ung thư Hắc hoàng kỳ phương của Tây Tạng - với hai thành phần chính là củ tam thất và củ nghệ.
PGS.TS Hà Phương Thư cho biết, sản phẩm nano Fucoidan-Ginseng-Curcumin (phức hệ nano FGC) thu được theo phương pháp của sáng chế có tính hòa tan trong nước rất tốt và tạo thành dung dịch có màu vàng trong suốt.
Fucoidan là một loại polysaccharide được tách từ rong nâu, được đề cập đến rộng rãi nhất với tác dụng chống ung thư do kích hoạt quá trình chết theo chu trình ở tế bào ung thư và không ảnh hưởng đến các tế bào lành. Fucoidan có tác dụng trên nhiều dòng tế bào ung thư như: Ung thư đại trực tràng, u lympho, ung thư máu…
Saponin là hoạt chất chính trong Tam thất, có tác dụng phòng ngừa và ức chế sự phát triển của nhiều loại tế bào ung thư: Ung thư gan, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú. Ngoài ra, Saponin còn là một loại chất hoạt động bề mặt tự nhiên có khả năng cải thiện độ tan, khả năng thẩm thấu của các loại dược chất kém tan trong nước.
Cải thiện độ tan của Curcumin gấp hàng nghìn lần
Điểm đột phá của phức hệ nano FGC là sử dụng công nghệ bào chế nano đặc biệt, sử dụng dược chất Fucoidan và Saponin tam thất làm màng bao nano vững chắc, bao bọc bên trong là lõi Curcumin với kích thước nano từ 50 - 70nm.
PGS.TS Hà Phương Thư cho biết, phức hệ nano FGC không gây độc trên động vật thí nghiệm, có khả năng kháng tế bào ung thư người (tế bào ung thư phổi người dòng A549, tế bào ung thư gan người dòng Hep 3B và tế bào ung thư vòm họng người dòng HTB 43).
“Bước đầu, chúng tôi thử nghiệm trên chuột, kết quả cho thấy kích thước khối u của những con chuột được tiêm Cucurmin nano hóa và gắn tác nhân hướng đích giảm đi rất nhiều so với chuột không tiêm, chuột tiêm Cucurmin ở dạng phân tử bình thường, chuột tiêm Cucurmin nano hóa mà không gắn tác nhân hướng đích”, TS Hà Phương Thư chia sẻ.
“Sau đó, chúng tôi bắt đầu nghiên cứu trên bệnh nhân tình nguyện. Nhờ khả năng tăng cường hệ số miễn dịch cơ thể, sản phẩm này đặc biệt hiệu quả cho bệnh nhân sau hóa xạ trị”. Thực tế cho thấy, có những bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn 4, các khối u đã bắt đầu di căn lên não, nhưng nếu xạ phẫu để lấy khối u đó thì sau một thời gian rất ngắn các tổ chức ung thư khác lại tiếp tục xuất hiện. “Tuy nhiên, khi bệnh nhân chịu khó dùng FGC đều đặn khoảng 2 - 3 tháng, chúng tôi nhận thấy khối u không còn xuất hiện trên não nữa”.
Sau một thời gian dài nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và nghiên cứu tiền lâm sàng, phức hệ nano FGC chính thức được công bố và chuyển giao nguyên liệu cho một công ty dược - mỹ phẩm để phát triển thương mại hóa sản phẩm.
Phức hệ nano FGC trong thực phẩm chức năng có khả năng phát huy tối đa hiệu quả trên bệnh nhân ung bướu, giảm kích thước khối u, phòng ngừa di căn và giảm tác dụng phụ của hóa trị liệu. Sản phẩm này được dùng trong dự phòng, nâng cao thể trạng và ngăn ngừa suy kiệt cho bệnh nhân ung bướu sau hóa - xạ trị, được bệnh nhân ung thư phản hồi rất tích cực.
PGS.TS Hà Phương Thư cho biết, phức hệ nano FGC này cải thiện được độ tan của Curcumin lên gấp hàng nghìn lần, tối ưu hóa khả năng bao gói, bảo vệ bộ ba hoạt chất (Fucoidan, Curcumin, Noto Ginseng) khỏi rào cản sinh học, nâng cao thời gian lưu thông trong máu, tập trung hoạt chất tại vùng khối u thông qua cơ chế hướng đích thụ động.
Các hạt nano FGC có thể chui vào, tập trung vào các khối u, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư mà không làm hại các tế bào lành. Quy trình công nghệ sản xuất phức hệ nano FGC đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền sáng chế.
Phức hệ nano FGC có thể dùng trong dự phòng, nâng cao thể trạng và ngăn ngừa suy kiệt cho bệnh nhân ung bướu sau hóa xạ trị. Điều này đặc biệt có ý nghĩa khi số ca mắc ung thư ngày càng tăng tại Việt Nam và trên thế giới.
