Tận dụng giá trị tự nhiên
Giữa khung cảnh yên bình của bản Quan Chiêng (phường Mường Lay, tỉnh Điện Biên), tiếng suối róc rách và những nương ngô xanh tạo nên một không gian vừa gần gũi vừa sống động.
Chị Lù Thị Toản, 38 tuổi, người Thái Trắng, đang biến những ý tưởng tưởng chừng giản dị thành con đường phát triển bền vững cho cộng đồng.
Chị Toản kể, ngay từ nhỏ, chị đã quen với những công việc của núi rừng, từ trồng trọt đến chăm sóc gia súc. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, chị cũng từng mơ về thành phố, về những cơ hội rộng mở. Nhưng cuối cùng, chị nhận ra rằng giá trị mà mình muốn tạo ra nằm trong chính bản làng, nơi những giá trị văn hóa, truyền thống và thiên nhiên vẫn còn nguyên vẹn.
“Tôi muốn tìm một cách vừa nâng cao kinh tế cho gia đình, vừa giữ gìn bản sắc dân tộc. Đó là điều thôi thúc tôi bắt đầu xây dựng mô hình du lịch cộng đồng ở bản Quan Chiêng”, chị Toản chia sẻ.
Nhận ra lợi thế của bản Quan Chiêng và văn hóa người Thái Trắng, chị quyết định biến bản sắc văn hóa từ trang phục truyền thống, lễ hội, ẩm thực, nghề thủ công thành điểm nhấn thu hút du khách.
Chị Toản xây dựng homestay nhỏ, kết hợp trải nghiệm nấu ăn, tham quan nương rẫy, học dệt thổ cẩm, từ đó tạo ra sản phẩm du lịch đậm chất bản địa.
Với chị Toản, khởi nghiệp không đơn thuần là con đường kinh tế mà còn là cách để kể câu chuyện của bản làng và gìn giữ văn hóa Thái Trắng. Đồng thời giúp du khách thực sự được trải nghiệm và cảm nhận nhịp sống nơi đây.
Thời gian đầu khởi nghiệp, chị Toản phải đối mặt với nhiều thử thách, như: Còn thiếu kiến thức về kinh doanh và du lịch, trong khi người dân trong bản chưa quen với việc làm du lịch cộng đồng. Ngày đầu tiên, chị tự hỏi liệu có ai tin vào ý tưởng của mình và sẵn sàng mở cửa nhà để đón khách hay không.
Bước ngoặt lớn đối với chị Lù Thị Toản là khi đón được những đoàn khách đầu tiên và nhìn thấy họ hào hứng trải nghiệm văn hóa. Sự nhiệt tình và thích thú của đoàn khách giúp chị tin rằng mô hình du lịch cộng đồng có thể thành công. Từ đó, chị bắt đầu chia sẻ và lan tỏa ý tưởng này đến nhiều hộ dân trong bản.
Chị Toản chia sẻ, xây dựng tổ hợp tác du lịch cộng đồng không hề đơn giản. Công đoạn tốn nhiều công sức nhất là thuyết phục người dân trong bản tham gia và đào tạo kỹ năng phục vụ du khách.
“Người dân còn e ngại, lo sợ thất bại và sợ rằng du lịch sẽ ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày. Mình phải kiên trì giải thích, hướng dẫn và đồng hành cùng họ trải nghiệm từng bước một”, chị Toản cho biết thêm.
Khi thấy bà con vui vẻ và tự tin đón khách, chị lại cảm thấy quyết định gắn bó với quê hương là đúng đắn. Từng bước thay đổi nhỏ ấy đang góp phần giúp bản Quan Chiêng ngày càng phát triển bền vững.
Du lịch trở thành nhịp cầu lan tỏa
Trong quá trình triển khai mô hình du lịch cộng đồng, chị Lù Thị Toản luôn đặt trọng tâm vào việc duy trì niềm tin và sự đoàn kết giữa các hộ dân. Mỗi bước đi đều được chị tính toán tỉ mỉ, từ việc tổ chức các buổi họp nhóm để lắng nghe ý kiến và thảo luận những lo ngại của bà con.
Chị còn hướng dẫn bà con từng kỹ năng cần thiết khi đón khách, cách đảm bảo vệ sinh, phục vụ, đồng thời bảo quản trang phục và dụng cụ thủ công truyền thống.
“Tôi luôn muốn mọi người thấy được lợi ích thực sự từ việc tham gia du lịch cộng đồng, không chỉ về kinh tế mà còn về niềm tự hào với văn hóa của bản. Mỗi khi cùng bà con làm việc, tôi cảm nhận được sự gắn kết và niềm tin ngày càng lớn giữa mọi người”, chị Toản nói.
Bên cạnh đó, chị Toản cũng đặc biệt quan tâm đến việc đổi mới dịch vụ du lịch, vừa giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống. Trang phục Thái Trắng, các lễ hội, hay những nếp sống, ngành nghề thủ công của bà con đều được bảo tồn và đưa vào trải nghiệm cho du khách. Nhờ vậy, du lịch cộng đồng ở bản Quan Chiêng không chỉ là điểm đến mà còn là nơi du khách cảm nhận được nhịp sống và văn hóa bản địa một cách chân thực nhất.
Những khoảnh khắc trẻ em trong bản tự tin giới thiệu nghề thủ công cho khách, hay lúc bà con hồ hởi hướng dẫn du khách tham gia các hoạt động đồng áng. Chị nhận ra rằng, mô hình này còn giúp người dân nâng cao kỹ năng, tự tin trong giao tiếp và ý thức hơn về giá trị văn hóa của chính mình.
Chị Toản nhấn mạnh rằng, với những người trẻ muốn lập nghiệp tại quê hương, điều quan trọng nhất là kiên trì và hiểu được đặc thù văn hóa địa phương; đồng thời, họ cần sẵn sàng đồng hành cùng cộng đồng trong từng bước đi của mình. Sự gắn kết này chính là nền tảng để dự án không chỉ sống sót mà còn phát triển bền vững.
Nhìn về tương lai, chị Toản mong muốn tổ hợp tác du lịch cộng đồng không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ, mở rộng quy mô mà còn nhân rộng mô hình này sang các bản làng khác.
“Tôi hy vọng mô hình du lịch cộng đồng sẽ được lan tỏa sang nhiều bản làng nữa. Bởi nơi đều có những giá trị văn hóa riêng và khi được kết hợp với du lịch, người dân sẽ có thêm cơ hội phát triển kinh tế mà vẫn giữ gìn bản sắc truyền thống”, chị Toản chia sẻ.
