Tối qua, đêm diễn “Xẩm và đời” vinh danh nghệ thuật Xẩm tại Nhà hát Lớn đã diễn ra thành công, rất nhiều bất ngờ khi vé của chương trình hết sạch từ trước đó và khán giả đã tới đầy chật khán phòng, ở lại cùng chương trình đến phút cuối cùng.
Những tấm lòng như thế đã khiến các nghệ sĩ vô cùng xúc động. Tình cảm, những tràng pháo tay của khán giả là sự cổ vũ vô cùng to lớn đối với các nghệ sĩ âm thầm gìn giữ, bảo tồn và phát huy nghệ thuật hát Xẩm.
 |
| Tới tham dự cổ vũ cho chương trình đặc biệt có Nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, Thứ trưởng Vương Duy Biên, GS- Anh hùng lao động Vũ Khiêu,Thiếu tướng - nhà văn Hữu Ước, GS Viện sĩ Đặng Vũ Minh, GS TS Hồng Vinh, Chủ tịch Hội đồng lý luận phê bình văn học VN… cùng nhiều học giả, doanh nhân khác. Ảnh: Hải Bá - Như Hoàn |
Cũng rất bất ngờ khi đêm diễn có một vị khán giả đặc biệt là Giám đốc khu vực Châu Á của CLB Manchester City, ông Stephan Cieplik. Khi tới Việt Nam công tác, được biết có đêm diễn, ông Stephan Cieplik đã nhất định dành thời gian tới tham dự. Chia sẻ sau đêm diễn, ông bày tỏ sự thú vị đặc biệt với hát xẩm và mặc dù không hiểu ngôn ngữ nhưng âm nhạc đã lôi cuốn ông từ đầu đến cuối chương trình.
 |
| Vị khách tây đặc biệt của đêm "Xẩm và đời". Ảnh: Hải Bá - Như Hoàn |
Trong lần “khoác áo gấm” vào Nhà hát lớn lần này, Xẩm đã tái hiện trên sân khấu hình ảnh một Hà Nội thâm trầm, tĩnh lặng và cổ kính vào những năm 50-60, khi hát xẩm là một trong những nét đẹp của văn hóa Hà Thành.
Toàn bộ sân khấu như một con phố cổ Hà Nội khiến khán giả thích thú và có cảm giác như đang được ngồi trên con phố nào đó và nghe các “gia đình xẩm” hát. Trong vai trò người dẫn chuyện, nhà thơ Vũ Quần Phương và người đẹp Trà Ngọc Hằng ngồi bên hiên quán cà phê đặc trưng thời những năm 60 của Hà Nội rất trữ tình và cùng trò chuyện về xẩm, về cuộc đời, đời và xẩm.
 |
| Trà Ngọc Hằng làm cặp MC "đũa lệch" với nhà thơ Vũ Quần Phương. Ảnh: Hải Bá - Như Hoàn |
“Chân dài” đặc biệt này đã khiến GS Hoàng Chương cũng đặc biệt khen ngợi khi đã dành cho xẩm một tình cảm sâu sắc. Đặc biệt, Trà Ngọc Hằng cũng bất ngờ trổ tài hát một câu xẩm trong bài “Lỡ bước sang ngang”. Cô bày tỏ, càng gắn bó với xẩm cô càng thấy yêu xẩm bởi các bài xẩm rất sâu sắc và giai điệu tuy khó hát nhưng vô cùng dễ đi vào lòng người.
Một dòng chảy thực sự của xẩm âm thầm trong cuộc sống từ quá khứ tới hiện tại, đã phần nào được tái hiện khá rõ nét trên sân khấu “Xẩm và đời”, đêm diễn được bắt đầu từ những bài xẩm cổ như Lỡ bước sang ngang, Cô hàng nước, Tiễu trừ cướp biển… đến những bài xẩm hiện đại.
 |
| Sân khấu "xẩm và đời" tái hiện lên một Hà Nội xưa cổ, thâm trầm. Ảnh: Hải Bá - Như Hoàn |
Đặc biệt trong đêm diễn, cô bé 10 tuổi Hồng Nga - cháu ngoại của Nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu – đã trổ tài hát xẩm.
Hồng Nga mê hát xẩm, từng bị bố mẹ cấm theo học hát xẩm nhưng cô bé không chịu, và phải cầu cứu sự can thiệp của ông ngoại - nguyên Tổng bí thư Lê Khả Phiêu - để có thể được đi hát.
Mới học hát chưa lâu, Hồng Nga thể hiện bài “Thập ân 10 điều” là bài khá khó của Xẩm, lần đầu lên sân khấu, vẫn còn hơi “non” nhưng Hồng Nga nhận được những tràng vỗ tay lớn khích lệ của khán giả.
 |
| Hồng Nga nhận được những tràng vỗ tay lớn khích lệ của khán giả khi trổ tài hát xẩm . |
Những người yêu xẩm cũng khá xúc động và bất ngờ khi con gái nghệ nhân Hà Thị Cầu, chị Nguyễn Thị Mận đã tái hiện khá sâu sắc dáng dấp nghệ nhân Hà Thị Cầu ngày nào với bài xẩm nổi tiếng của nghệ nhân Hà Thị Cầu: “Ơn Đảng trọn đời”.
“Báu vật” của Xẩm tuy không còn nữa, nhưng những thế hệ tiếp theo như chị Mận, như nghệ sĩ Mai Tuyết Hoa, học trò cưng của nghệ nhân Hà Thị Cầu, các nghệ sĩ xẩm… vẫn theo gương bà đắm đuối với xẩm và hết lòng để gìn giữ “báu vật dân gian” là hát xẩm.
 |
| Trà Ngọc Hằng và chị Nguyễn Thị Mận. Ảnh: Hải Bá - Như Hoàn |
Sự đa dạng, nhiều màu của Xẩm trên sân khấu “Xẩm và Đời” đã góp phần tôn vinh xẩm, là việc làm ý nghĩa để xẩm hiện hữu rõ rệt hơn trong đời sống nghệ thuật hôm nay.
