'Chậm lại một nhịp' giúp học sinh an toàn trên không gian mạng

Luôn giữ sự tỉnh táo

Sáng 20/10, tại Trường THCS Bế Văn Đàn (phường Đống Đa, Hà Nội) diễn ra chương trình chuyên đề "Kỹ năng phòng vệ tội phạm mạng trong học đường". Sự kiện do Công ty Cổ phần Thương mại Dịch vụ Đầu tư NHT - địa chỉ số 135 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Bồ Đề, Hà Nội phối hợp tổ chức và tài trợ.

Với vai trò diễn giả, TS. Thượng tá Đào Trung Hiếu - Chuyên gia Tội phạm học (Bộ Công an) đã chia sẻ tới toàn thể CBGVNV và học sinh nhà trường về nhận diện các nguy cơ và những chiêu thức lừa đảo trên mạng với phụ huynh và học sinh; kỹ năng phòng vệ số; kỹ năng ứng phó; vai trò của phụ huynh để bảo vệ con trên không gian mạng.

Theo thống kê từ cơ quan chức năng, tình trạng tội phạm mạng đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây; riêng năm 2024 tại Việt Nam có trên 17 nghìn vụ - tăng 26% so với năm 2023. Hiện có khoảng 70% học sinh THCS, THPT sử dụng mạng xã hội hàng ngày vì những mục đích khác nhau.

Tội phạm mạng thường nhắm vào đối tượng học sinh vì đa số các em thiếu kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng phòng vệ số; dễ tin người; sợ nói ra khi gặp sự cố và thiếu kỹ năng kiểm chứng thông tin. Đó là những nguyên nhân cơ bản khiến cho những vụ lừa đảo qua mạng diễn biến ngày càng phức tạp thời gian qua.

Nhiều em thấy một tài khoản mạng xã hội để ảnh đại diện rất đẹp trai/xinh gái gửi lời mời nên nhấn đồng ý để nói chuyện; hoặc một người tự xưng là nhiếp ảnh gia muốn xin ảnh các em nữ sinh mặc áo dài để cho vào bộ sưu tập ảnh nghệ thuật. Nhưng các em hãy cẩn thận, bởi kẻ lừa đảo có thể sử dụng hàng trăm, hàng nghìn tài khoản ảo trên mạng để nhằm mục đích xấu.

"Để check thông tin, các em hãy để ý nếu tài khoản đó mới lập, chỉ có ảnh chụp một mình nhân vật đó thì nguy cơ đó là tài khoản ảo. Nếu có người yêu cầu gửi hình ảnh các em nữ mặc áo dài, tuyệt đối không gửi, bởi chỉ cần lơ là, tội phạm mạng hoàn toàn có thể thao túng tâm lý để dẫn dụ các em chụp ảnh khỏa thân với mục đích lừa đảo, tống tiền" - chuyên gia Đào Trung Hiếu phân tích.

Nhận diện các chiêu trò lừa đảo

Dẫn giải nhiều câu chuyện từ thực tế, TS. Thượng tá Đào Trung Hiếu nhấn mạnh, tội phạm mạng có rất nhiều thủ đoạn tinh vi để thao túng tâm lý mọi đối tượng, bất kể độ tuổi nhưng thường nhắm vào những người nhẹ dạ, cả tin. Một khi đã nắm được thông tin của nạn nhân, chúng hoàn toàn có thể dùng các chiêu trò để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Vị chuyên gia cho hay, cơ quan chức năng vừa qua cũng đã điều tra, khám phá ra nhiều vụ việc liên quan đến lừa đảo qua mạng mà nạn nhân là học sinh, sinh viên. Chỉ từ một số điện thoại lạ, có thể giả danh là công an, điện lực, tòa án, chuyên gia pháp lý... mà chúng có thể thao túng tâm lý khiến một sinh viên tự di chuyển một mình quãng đường dài 350km để mục đích lừa đảo. Chúng ta phải hết sức tỉnh táo trước những lời mời kết bạn từ người lạ.

Khi tham gia môi trường mạng, học sinh có nguy cơ bị bắt nạt trực tuyến dưới hình thức lập group nói xấu, nhắn tin nặc danh hoặc bị đăng ảnh riêng tư. Điều này vô cùng nguy hiểm bởi sẽ gây ra những hệ quả khôn lường nếu các em không vững tâm lý. Ngoài ra, các em cũng dễ bị lôi kéo vào hoạt động đánh bạc, cá độ và nhiều hành vi phạm pháp.

Cũng tại buổi chuyên đề, diễn giả Đào Trung Hiếu lưu ý các em học sinh về nguy cơ bắt nạt hay bạo lực học đường. Giờ đây, bạo lực học đường không chỉ là tác động trực tiếp mà cả những hình thái bắt nạt trực tuyến trên môi trường mạng, các em cần nhận diện và tránh xa. Muốn vậy, học sinh cần tỉnh táo để tự bảo vệ mình, tích cực tham gia hoạt động của trường lớp để tăng cường kỹ năng sống và vốn sống lành mạnh.

"Mạng xã hội là môi trường thật, nguy cơ thật, hậu quả thật và sẽ rất nguy hiểm nếu các em học sinh, sinh viên không tỉnh táo. Chỉ cần một lần lỡ tay gửi ảnh, nhấn vào đường link lạ hay chia sẻ mật khẩu tài khoản cho người khác, các em hoàn toàn có thể bị lừa, mất tiền, bị làm nhục, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng" - TS. Thượng tá Đào Trung Hiếu cảnh báo.