Các nhà nghiên cứu phát hiện một loại thuốc chưa được phê duyệt có tên là piracetam ẩn nấp trong một số sản phẩm bổ sung tăng cường trí não, còn được gọi là “nootropics”.
Mặc dù được phê duyệt là thuốc theo toa ở châu Âu, piracetam không được phê duyệt tại Hoa Kỳ cho bất kỳ trường hợp nào và có thể gây ra một loạt các tác dụng phụ về tâm lý, bao gồm lo lắng, trầm cảm và mất ngủ, theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí JAMA Internal Medicine.
Kết quả cho thấy, một số nhãn hiệu thuốc bổ chứa nhiều hơn 20% piracetam so với số liệu được liệt kê trên nhãn của sản phẩm.
Trong một số trường hợp, nếu người tiêu dùng tuân theo các hướng dẫn về liều lượng trên nhãn, họ sẽ có nguy cơ tiêu thụ hơn 11.000 miligam thuốc này mỗi ngày - nhiều hơn bất kỳ loại thuốc không kê đơn nào.
“Ngay khi chúng ta thấy liều lượng cao hơn nhiều so với đơn thuốc trên nhãn, tất cả mọi nghi ngờ về việc các chất bổ sung này có thể ảnh hưởng đến não như thế nào đều không còn cần thiết”, Tiến sĩ Pieter Cohen, bác sĩ nội khoa tại Liên minh Y tế Cambridge và là Phó Giáo sư Y khoa tại Trường Y Harvard cho biết.
Không giống như thuốc dược phẩm, nootropics và các chất bổ sung chế độ ăn uống khác không qua quá trình phê duyệt nghiêm ngặt trước khi được đưa ra thị trường, theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA).
FDA phân loại các chất bổ sung là thực phẩm, không phải thuốc, một phương thức cho phép các nhà sản xuất bổ sung bán sản phẩm của họ mà không cần chứng minh rằng chúng an toàn và hiệu quả.
Mặc dù FDA cấm sử dụng các loại thuốc không được phê duyệt trong nootropics nhưng vì không có sự giám sát theo quy định, các nhà sản xuất vẫn đưa các dược phẩm nguy hiểm tiềm tàng vào các chất bổ sung “tăng cường trí não”.
“FDA đã làm rõ rằng không nên bán piracetam như một chất bổ sung chế độ ăn uống”, TS Cohen nói thêm. Bất chấp lập trường rõ ràng của FDA, TS Cohen và các đồng tác giả đã dễ dàng phát hiện ra nootropics có chứa piracetam chỉ với một bước tìm kiếm đơn giản trên Google.
Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy 14 chất bổ sung tăng cường trí não có chứa piracetam. Hai nhãn hiệu không có sẵn để mua và bảy nhãn hiệu khác không hiển thị rõ ràng từ “bổ sung chế độ ăn uống” trên nhãn của họ, vì vậy các tác giả đã giới hạn phân tích xuống năm nhãn hiệu còn lại. Các tác giả đã mua hai mẫu của mỗi nhãn hiệu và phân tích thành phần của chúng.
Họ phát hiện ra rằng, một chất bổ sung không hề chứa piracetam và bốn nhãn hiệu còn lại chứa lượng thuốc khác nhau tùy theo lô.
Trong số bốn thương hiệu này, lượng piracetam thực tế dao động từ 85% - 118% so với số lượng được liệt kê trên nhãn. Tùy thuộc vào nhãn hiệu mà họ đã mua, người tiêu dùng có thể tiếp xúc với khoảng 830 mg đến 11.300 mg piracetam mỗi ngày nếu họ tuân theo các hướng dẫn dùng thuốc.
“Số lượng này vượt trên cả mức cao nhất được quy định kê đơn thường xuyên cho các rối loạn nhận thức ở châu Âu”, TS Cohen nói. Hơn nữa, những người có chức năng thận kém không thể chuyển hóa tốt piracetam và có thể phản ứng xấu với liều lượng lớn, ông nói thêm.
Vì chức năng thận thường suy giảm theo tuổi tác và người cao tuổi đại diện cho một thị trường lớn đối với nootropics, nhiều người tiêu dùng có thể phải đối mặt với những rủi ro nghiêm trọng về sức khỏe khi dùng các sản phẩm này, TS Cohen nói.
Piracetam lần đầu tiên xuất hiện trên thị trường thuốc châu Âu vào năm 1971, được quảng cáo là thuốc nootropic đầu tiên giúp tăng cường chức năng nhận thức mà không gây an thần hoặc kích thích người dùng, theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ.
Ngày nay, các bác sĩ ở châu Âu chủ yếu kê toa thuốc này để điều trị co thắt cơ bắp không kiểm soát, nhưng cũng kê toa thuốc không có nhãn để giảm bớt khó khăn trong học tập ở trẻ em.
“Người tiêu dùng và bác sĩ lâm sàng nên nhận thức được những nguy hiểm tiềm ẩn của nootropics” - TS Cohen nhấn mạnh.
