Có thể nói đây là hành lang vận tải quan trọng nhất trong hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông cả nước.
Trình bày tóm tắt Tờ trình Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 tại Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể - nhấn mạnh:
Trên hành lang vận tải này, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo quy hoạch dài hơn 2.000Km, đã đưa vào khai thác 478 km, đang đầu tư 829 km, còn lại 756 km chưa đầu tư.
Giai đoạn 2021 - 2025 đầu tư 729Km trên các đoạn Bãi Vọt (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị), Quảng Ngãi - Nha Trang và Cần Thơ - Cà Mau, chia thành 12 dự án thành phần có thể vận hành khai thác độc lập (27 km còn lại gồm: đoạn Hòa Liên - Túy Loan triển khai theo dự án riêng và cầu Cần Thơ 2 đầu tư sau 2025) .
Theo quy hoạch, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông có quy mô 6 làn xe, khu vực cửa ngõ các trung tâm kinh tế - chính trị lớn quy mô 8 - 10 làn xe, đoạn Cần Thơ - Cà Mau quy mô 4 làn xe.
Căn cứ kết quả dự báo nhu cầu vận tải, Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu nhiều phương án về quy mô như: đầu tư hoàn chỉnh ngay theo quy hoạch; phân kỳ đầu tư 2 làn xe, 4 làn xe bề rộng nền đường 24,75 m và 4 làn xe bề rộng nền đường 17 m.
Trên cơ sở phân tích, đánh giá ưu, nhược điểm của từng phương án, căn cứ khả năng cân đối nguồn vốn, Chính phủ kiến nghị đầu tư phân kỳ theo quy mô 4 làn xe bề rộng nền đường 17 m, toàn bộ các yếu tố kỹ thuật khác đáp ứng tốc độ thiết kế 100 - 120 km/h; giải phóng mặt bằng thực hiện một lần theo quy mô quy hoạch (tương tự như các dự án giai đoạn 2017 - 2020 được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 52/2017/QH14).
Quy mô đầu tư giai đoạn phân kỳ phù hợp với tiêu chuẩn thiết kế đường cao tốc và hướng dẫn thiết kế, tổ chức giao thông trong giai đoạn phân kỳ; đáp ứng các tiêu chí hiện đại, đồng bộ và đảm bảo khai thác an toàn; đảm bảo thuận lợi và tận dụng tối đa các công trình khi mở rộng theo quy mô quy hoạch; đáp ứng nhu cầu vận tải đến khoảng năm 2045.
Trình bày Báo cáo thẩm tra Chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh – cho biết: Uỷ ban nhất trí với sự cần thiết đầu tư Dự án.
Theo quy hoạch, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông dài hơn 2.000Km; đến nay đã đưa vào khai thác 478Km, đang đầu tư 829Km, còn lại 756Km chưa đầu tư.
Tuy nhiên giai đoạn 2021 – 2025 Chính phủ chỉ đề xuất đầu tư 729 km, do đó đề nghị giải trình, làm rõ hơn việc đầu tư 27 km còn lại của tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông.
Theo ông Vũ Hồng Thanh, một số ý kiến đề nghị cần sớm hoàn chỉnh hướng tuyến của Dự án; rà soát kỹ lưỡng để thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng và giải pháp hiệu quả xử lý các khu vực có nền đất yếu, lưu ý các khu vực quốc phòng, an ninh, hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến các di tích lịch sử, khu bảo tồn, vườn quốc gia; bổ sung các giải pháp tránh gây ngập úng, ảnh hưởng đến tiêu thoát lũ; bố trí các đường gom, hầm chui dân sinh hợp lý.
Một số ý kiến đề nghị cần áp dụng triệt để các công nghệ tiên tiến, phương án thiết kế cầu, hầm... để tối ưu hóa hướng tuyến của Dự án; bổ sung làm rõ phương án lựa chọn công nghệ chính cho các dự án thành phần thuộc Dự án.
Do đó, đề nghị Chính phủ rà soát, bổ sung giải trình làm rõ những vấn đề trên. Ngoài ra, Uỷ ban kiểm tra nhận thấy có 81,5 km của Dự án đi trùng với đường Hồ Chí Minh.
Vì vậy, đề nghị bổ sung, làm rõ các đoạn tuyến của Dự án đi trùng với các tuyến đường hiện hữu và phương án xử lý đối với các đoạn đi trùng để tránh ảnh hưởng đến nhu cầu đi lại, sinh hoạt của người dân và hiệu quả của các dự án liên quan.
