Đề xuất hợp tác giữa trường đại học, viện nghiên cứu và chính quyền địa phương
Tại phiên thảo luận ngày 7/11 về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, GS.TS Nguyễn Thị Lan (ĐBQH Đoàn TP Hà Nội), Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam nhận thấy, dự thảo Luật hiện chưa có quy định cụ thể về đào tạo, bồi dưỡng nhân lực làm công tác quy hoạch nông thôn, trong khi đội ngũ cán bộ cấp cơ sở còn thiếu kiến thức chuyên môn và kỹ năng công nghệ.
Vì vậy, đại biểu kiến nghị bổ sung quy định: Nhà nước cần có chính sách đào tạo, khuyến khích hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu để nâng cao chất lượng nhân lực và bảo đảm tính khả thi trong quy hoạch nông thôn giai đoạn mới.
“Ở nhiều quốc gia như Đức, Hà Lan, các trường đại học nông nghiệp được giao tham gia trực tiếp lập quy hoạch địa phương. Nhật Bản còn có chương trình Regional Planner Training Program – đào tạo cán bộ quy hoạch gắn với thực tiễn” GS.TS Nguyễn Thị Lan dẫn chứng.
Theo bà, Việt Nam hoàn toàn có thể thể chế hóa mô hình này khi nhiều trường Nông – Lâm – Ngư nghiệp trong nước sở hữu đội ngũ giảng viên, chuyên gia dày kinh nghiệm và hiểu sâu về phát triển nông thôn. “Nếu luật hóa được cơ chế hợp tác, chúng ta sẽ huy động được một nguồn lực trí thức to lớn cho quá trình quy hoạch”- GS.TS Nguyễn Thị Lan nhấn mạnh.
Quy hoạch nông thôn phải trở thành động lực phát triển
Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho rằng, quy hoạch nông thôn hiện nay vẫn thiên về hạ tầng và không gian sinh hoạt, chưa gắn chặt với chuỗi giá trị nông sản và phát triển kinh tế nông thôn hiện đại.
“Quy hoạch nông thôn không chỉ là sắp xếp không gian sống, mà phải là động lực phát triển nông nghiệp thông minh, thích ứng và bền vững” – GS.TS Nguyễn Thị Lan nói.
Từ kinh nghiệm quốc tế, đại biểu đoàn TP Hà Nội cho biết: Hà Lan và Nhật Bản coi quy hoạch nông thôn là công cụ điều phối sử dụng đất nông nghiệp, bảo vệ cảnh quan và phát triển kinh tế xanh. Ở Trung Quốc, “Chương trình chấn hưng nông thôn quốc gia” đã kết nối quy hoạch với phát triển nông nghiệp công nghệ cao, mang lại hiệu quả rõ rệt.
Tại Việt Nam, một số mô hình như: Đồng Tháp, Lâm Đồng đã cho thấy hướng đi đúng: quy hoạch nông thôn gắn với vùng sản xuất công nghệ cao giúp tăng gấp đôi, gấp ba thu nhập của nông dân.
GS.TS Nguyễn Thị Lan đề nghị, bổ sung quy định về quy hoạch nông thôn trên nền tảng dữ liệu số, tích hợp bản đồ GIS thống nhất toàn quốc. Việc này không chỉ bảo đảm tính minh bạch, dễ giám sát mà còn phù hợp với chương trình chuyển đổi số quốc gia.
Lấp khoảng trống pháp lý về hành lang thoát lũ
Góp ý thêm về dự án Luật, đại biểu Nguyễn Duy Minh (Đoàn Đà Nẵng) nêu thực tế, ngập lụt đô thị ngày càng nghiêm trọng tại nhiều thành phố lớn như Đà Nẵng, Huế, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khoảng 20.000 ha đất ven sông đã bị chuyển đổi mục đích, khiến khả năng thoát lũ giảm 15–30% so với năm 2010.
Theo đại biểu, nguyên nhân không chỉ do thời tiết cực đoan mà còn vì hành lang thoát lũ bị san lấp hoặc chuyển thành khu đô thị. Cần khẩn trương bổ sung nội dung này vào Luật để hoàn thiện cơ sở pháp lý trong phê duyệt, cấp phép xây dựng ở vùng ven sông.
Đại biểu Nguyễn Duy Minh đề nghị, coi bảo vệ hành lang thoát lũ là nội dung bắt buộc trong đồ án quy hoạch đô thị, nông thôn, thay vì chỉ dừng ở mức khuyến nghị. “Quy hoạch phải đi trước một bước – để bảo vệ dân, bảo vệ kinh tế và bảo vệ môi trường sống” - đại biểu Nguyễn Duy Minh.
