Tạo thuận lợi phát triển xã hội hóa biên soạn SGK
Về thực hiện nhiệm vụ Bộ GD&ĐT tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa được giao trong Nghị quyết 88, Bộ trưởng cho biết: Việc biên soạn một bộ SGK sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD&ĐT xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch biên soạn một bộ SGK (do Bộ GD&ĐT tổ chức thực hiện) gồm 137 đầu SGK đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Theo quy định của Ngân hàng Thế giới, việc tuyển chọn tác giả SGK phải được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi. Việc tổ chức đấu thầu cần có đủ căn cứ pháp lý để xây dựng cơ cấu, thành phần, số lượng tác giả và biên tập viên, kèm theo kinh phí biên soạn đối với từng môn học, hoạt động giáo dục theo chương trình, nên chỉ có thể tiến hành sau khi các chương trình môn học đã được ban hành.
Ngay sau khi ban hành Chương trình giáo dục phổ thông mới (26/12/2018), Bộ GD&ĐT đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tác giả nhưng vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên không tuyển chọn được đủ số lượng tác giả, trong đó nguyên nhân chính là hầu hết các chuyên gia có kinh nghiệm đã sớm ký hợp đồng với các Nhà xuất bản và triển khai biên soạn SGK.
Tới thời điểm Bộ GD&ĐT mời thầu, các Nhà xuất bản đã có một số bản mẫu SGK lớp 1 được chuẩn bị gần như hoàn tất, sẵn sàng để thẩm định và phê duyệt đưa vào sử dụng (Bộ GD&ĐT đã báo cáo Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về việc chuẩn bị SGK tại Công văn số 1133/BC-BGDĐT ngày 16/10/2019).
Ngày 26/02/2020, Bộ GD&ĐT đã tiếp tục tổ chức đấu thầu (lần 2) để tuyển chọn tác giả SGK với số ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn SGK lớp 1, lớp 2 và lớp 6.
Tuy nhiên, khi Bộ GD&ĐT tổ chức thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra nhiều yêu cầu về nhuận bút lâu dài sau khi biên soạn mà theo quy định thì Bộ GD&ĐT không đáp ứng được.
Qua tìm hiểu, hầu hết các ứng viên nộp hồ sơ tuyển chọn tác giả đều đang thực hiện hợp đồng biên soạn SGK với các Nhà xuất bản và đã hoàn thành bản mẫu SGK lớp 1, chuẩn bị hoàn thành bản mẫu SGK lớp 2, lớp 6. Vì vậy, các ứng viên không thể ký hợp đồng với Bộ GD&ĐT để biên soạn từ đầu một bộ đầy đủ SGK từ lớp 1 đến lớp 12.
Hiện nay, các Nhà xuất bản đang tiếp tục hoàn thiện bản mẫu SGK lớp 2 và lớp 6 để thẩm định trong năm 2020; tiếp tục biên soạn SGK các lớp còn lại để thẩm định trong các năm tiếp theo đáp ứng lộ trình thực hiện CT, SGK mới.
Vì vậy, việc Bộ GD&ĐT không trực tiếp tổ chức biên soạn một bộ SGK cũng sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn SGK, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các Nhà xuất bản.
Đồng thời, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan xây dựng, chỉ đạo thực hiện việc cung cấp SGK miễn phí cho thư viện các trường học ở vùng khó khăn; chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam và các Nhà xuất bản thuộc ngành Giáo dục tham gia biên soạn, xuất bản SGK thực hiện việc tặng SGK cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.
Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ GD&ĐT tăng cường các biện pháp bảo đảm chất lượng và chủ động chuẩn bị SGK thông qua việc chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (do Bộ GD&ĐT làm chủ sở hữu nhà nước) thực hiện việc biên soạn, xuất bản, in, phát hành một bộ SGK đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục theo Kế hoạch sản xuất kinh doanh giai đoạn 2018-2022 đã được phê duyệt tại Quyết định số 1548/QĐ-BGDĐT ngày 4/6/2019.
Cách làm này vẫn bảo đảm đủ SGK, đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng để chủ động triển khai chương trình mới, đồng thời khuyến khích phát triển xã hội hóa biên soạn SGK theo chủ trương của Quốc hội.
Căn cứ vào tình hình đã nêu, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép tiếp tục thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK và trường hợp đã có ít nhất 1 bộ sách bảo đảm chất lượng được Bộ GD&ĐT phê duyệt thì Bộ GD&ĐT không tổ chức biên soạn một bộ sách (sử dụng ngân sách nhà nước) nữa.
Đối với khoản kinh phí dự kiến để biên soạn sách giáo khoa, hiện vẫn trong tài khoản của Ngân hàng Thế giới, Bộ GD&ĐT sẽ phối hợp cùng các Bộ có liên quan đề xuất phương án sử dụng đúng quy định của pháp luật, bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả.
Quá trình thẩm định sách giáo khoa đúng quy trình
Báo về quá trình thẩm định sách giáo khoa và việc thực nghiệm sách giáo khoa mới trước khi được áp dụng, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho hay: Bộ GD&ĐT đã tiếp nhận các bản mẫu SGK từ 3 đơn vị đề nghị thẩm định, gồm Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm, Nhà xuất bản Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Hội đồng thẩm định SGK được thực hiện theo hai vòng, dựa trên các tiêu chí, tiêu chuẩn và các minh chứng cần đạt của từng bản mẫu SGK theo quy định tại Thông tư 33.
Theo quy định tại Thông tư số 33, tổ chức, cá nhân biên soạn SGK đăng ký và nộp bản thảo SGK đến nhà xuất bản (có chức năng xuất bản SGK). Nhà xuất bản tổ chức biên tập, hoàn thiện bản mẫu SGK; phối hợp với tổ chức, cá nhân biên soạn SGK tổ chức thực nghiệm SGK.
Trong đó, hồ sơ thực nghiệm gồm các minh chứng về các chủ đề, bài học có trong SGK được tiến hành thực nghiệm. Căn cứ vào kết quả thử nghiệm, các đơn vị biên soạn SGK phối hợp với nhà xuất bản để chỉnh sửa, hoàn thiện bản mẫu SGK trước khi lập hồ sơ đề nghị Bộ GD&ĐT thẩm định.
