Ba nguyên do
Theo đại biểu Cường, có ba lý do:
Thứ nhất, trình độ quản lý của doanh nghiệp yếu kém dẫn đến kinh doanh không hiệu quả.
Thứ hai, mang tính chủ quan hơn, vì động cơ cá nhân, những người quản lý đã đầu tư những hoạt động không hiệu quả nhằm thu lợi ích cá nhân như: Đầu tư máy móc, thiết bị không phù hợp nhưng lại hưởng lợi từ đấy.
Đầu tư vào lĩnh vực không hiệu quả nhưng được chia phần từ những lĩnh vực đầu tư này. Hoặc cố tình tính giá trị đầu tư lớn hơn để hưởng những lợi ích, phần trăm từ đó.
"Tóm lại, đây là những hoạt động cố tình dùng những thủ đoạn để hợp pháp hóa việc rút tiền từ các doanh nghiệp nhà nước" - Đại biểu Hoàng Văn Cường nói.
Thứ ba, theo đại biểu Cường, dù doanh nghiệp lỗ nhưng không ai phải chịu trách nhiệm, chưa có ai bị mất chức hay xử lý đi tù vì chuyện quản lý yếu kém để doanh nghiệp lỗ. Có chăng chỉ là vì sai phạm, cũng không có doanh nghiệp nào để báo cáo đầy đủ lúc nào là lỗ, lúc nào lãi.
Đại biểu Cường dẫn giải thêm, người ta nói rằng, báo cáo tài chính của các doanh nghiệp như có phép thần thông biến hóa giữa lỗ và lãi.
Những doanh nghiệp lỗ, nhưng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp vẫn được hưởng mức lương cao chứ không phải thấp vì cơ chế trả lương cho các doanh nghiệp là khi doanh nghiệp làm ăn có lãi thì được xác định mức lương theo mức lãi, nhưng khi lỗ thì không được tăng lương nhưng không bị giảm mức lương này xuống.
Chính vì yếu tố trên nên đây là một động lực lôi kéo những người quản lý doanh nghiệp không muốn cổ phần hóa những doanh nghiệp nhà nước.
Vẫn còn lỗ hổng
"Một điều kỳ lạ là tất cả những vấn đề xảy ra về thất thoát lỗ của doanh nghiệp nhà nước thì ai cũng biết. Tuy nhiên, chúng ta có cả một bộ máy về thanh tra, kiểm tra, kiểm soát nhưng lại không phát hiện ra những vấn đề này.
Rõ ràng ở đây về mặt chính sách, pháp luật, chúng ta phải xem đến lỗ hổng trong việc quy định trách nhiệm của cơ quan có trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát đối với các hoạt động của doanh nghiệp" - Đại biểu Hoàng Văn Cường nhấn mạnh.
Cũng theo Đại biểu Hoàng Văn Cường, có nhiều đại biểu nói đến vấn đề thất thoát tài sản vốn doanh nghiệp là do chúng ta mua, bán tài sản, hàng hóa dịch vụ theo một công thức là: mua thì giá cao, bán thì giá thấp hơn là tư nhân.
"Việc này xảy ra rất nhiều và có nhiều đại biểu đã nói. Vấn đề đặt ra là chúng ta đã có một cơ chế là, có một tổ chức định giá độc lập, có một tổ chức đấu giá độc lập nhằm minh bạch hóa việc mua, bán tài sản, tại sao lại vẫn xảy ra tình trạng mua đắt, bán rẻ" - Đại biểu Hoàng Văn Cường đặt vấn đề, đồng thời dẫn giải:
Ngay trong báo cáo giám sát đã chỉ ra một kết luận, thực ra việc định giá và đấu thầu chẳng qua chỉ là hình thức. Theo đại biểu, nếu chúng ta có một cuộc khảo sát kỹ, thì chúng ta sẽ tìm ra một điều rất kỳ lạ, đó là: giá định giá của cơ quan tư vấn thường rất sát so với giá khi mang ra đấu giá tài sản.
Đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích thêm: Một điều chúng ta thấy là những người tham gia đấu giá vào những vụ đấu giá tài sản nhà nước cũng lặp đi lặp lại, có một nhóm người chuyên tham gia vào những lĩnh vực này và những cơ quan làm chức năng đấu giá không biết về việc này.
Sự việc trên xảy ra nhưng trên thực tế những tổ chức làm tư vấn định giá, tư vấn đấu giá khi lập những dự án sai, định giá sai, thẩm định giá sai, đấu thầu xảy ra tình trạng như trên thì chưa có một tổ chức nào bị xử lý.
"Tệ hại hơn là khi doanh nghiệp thua lỗ, bán tài sản máy móc thiết bị thì đây lại là một cơ hội làm ăn béo bở cho một nhóm người, với hình ảnh được ví như là "kền kền ăn xác chết" - Đại biểu Hoàng Văn Cường trăn trở.
