Từ cánh tay robot EVA
Khi bước vào văn phòng có trang bị robot EVA, bạn sẽ nghe nó chào ríu rít trước khi nhìn thấy nó. Đó là chuyện xảy ra hàng ngày tại văn phòng công ty robot khởi nghiệp Automata có trụ sở chính tại thủ đô London (Anh).
Khách sẽ thấy một cánh tay robot thực hiện một loạt động tác được lập trình trước nhờ 6 khớp nối giúp nó có thể xoay và nghiêng sang bên để dán nhãn vào vị trí chính xác trên một chiếc hộp đựng hàng.
Cuộc trình diễn của EVA kéo dài đã nhiều tháng để kiểm tra độ tin cậy của cánh tay. Khắp văn phòng và workshop (phân xưởng trình diễn kỹ năng) của công ty có hơn chục robot EVA như thế. Một số được nhóm nghiên cứu mang đi sau khi thử nghiệm thành công, một số chờ đến lượt.
Khung cảnh ban đêm trong công ty thật thú vị khi EVA vẫn tiếp tục thao tác dán nhãn hộp hàng hóa giống như thật trong khi các robot chờ đến lượt im lặng đứng xem.
Cánh tay robot EVA là con đẻ của kiến trúc sư Suryansh Chandra và đồng nghiệp Mostafa Elsayed, đồng sáng lập công ty.
"Chúng tôi muốn tạo ra ‘nền dân chủ robot’ không phân biệt giai cấp, trình độ hay giàu nghèo. Nói rõ hơn, tất cả những ai cần đến tự động hóa đều có thể tìm đến robot mà không sợ tốn kém và chỉ cần kiến thức cơ bản" – Chandra nói.
Ông và Elasayed tin rằng sẽ có hàng nghìn, thậm chí hàng triệu doanh nghiệp nhỏ dùng hệ thống EVA vì họ không có điều kiện mua loại robot đắt tiền. EVA được ráp nối từ những thành phần rẻ hơn nhưng độ chính xác không thua gì các robot đắt tiền.
Làm được như thế là nhờ nó sử dụng các motor nhỏ dùng vận hành các cửa sổ điện trong xe hơi và các chip máy tính dùng trong các sản phẩm điện tử tiêu dùng. Với bài toán tiết kiệm này, giá thành của mỗi robot EVA chỉ khoảng 8.000 bảng Anh (gần 250 triệu đồng).
Cơ hội lớn cho tự động hóa
Theo số liệu của Liên hiệp quốc tế Tự động hóa (IFR), hiện có hơn 2,4 triệu robot công nghiệp hoạt động tại các xưởng may trên khắp thế giới. Dự báo cho thấy, tăng trưởng doanh số của các doanh nghiệp sản xuất robot sẽ đạt trên 10%, từ năm 2020 - 2022.
Đa số robot hiện làm những công việc lặp đi lặp lại trong các nhà máy lớn, sản xuất xe hơi, điện và luyện kim. Những robot làm việc tại đây mạnh và chính xác nhưng lại không phổ cập đến được các doanh nghiệp nhỏ. Đây là điểm yếu của robot công nghiệp.
Nhờ sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) cùng với việc cải tiến công nghệ thị giác và những công cụ cầm nắm mới, robot đã được chế tạo rẻ hơn, linh hoạt hơn, có thể phổ biến rộng rãi.
Thị trường triển vọng nhất là các doanh nghiệp nhỏ cần robot nhỏ để làm những công việc lặp đi lặp lại. Mua sắm trên mạng phát triển mạnh trong những năm qua cũng cho kỹ nghệ tự động hóa cơ hội lớn.
Trong các nhà kho của người khổng lồ bán lẻ trên mạng Amazon, hàng triệu vật thể hình dạng, kích cỡ khác nhau chờ phân loại và mang đi. Để thay thế con người, các nhà kho rất cần robot, vừa tiết kiệm, vừa nhanh và chính xác.
"Phải cần rất nhiều công nghệ hỗ trợ chúng ta mới có thể cho ra một robot biết chọn chính xác và giao những món hàng mà một đứa bé 2, 3 tuổi cũng làm được rất dễ dàng! Nói vậy để thấy sự phát triển của robot là khủng khiếp" - Vince Martinelli thuộc Công ty RightHand Robotics trụ sở tại Mỹ nói.
Cánh tay robot của RightHand Robotics sử dụng hút và kẹp để nắm. Đây là công ty đầu tiên phát triển robot có bàn tay để nó cầm những đồ vật kích cỡ khác nhau. Cánh tay có một bộ phận hút và 3 ngón tay, sử dụng camera AI để nhận biết và định vị vật thể phải chọn và cầm.
Còn nhiều thách thức
Nhưng chọn các món hàng "đặc thù" như thực phẩm vẫn là thách thứ đối với robot. Công ty Soft Robotics (Mỹ) đang tìm cách giải quyết bài toán này bằng cách trang bị cho cánh tay robot những ngón tay cao su chứa không khí để chúng có thể phân biệt bánh quy và bánh ngọt cũng như các thứ khác.
"Kỹ nghệ thực phầm hầu như chỉ chọn bằng tay vì kích cỡ và trọng lượng khác nhau cho dù cùng là thịt gà. Ngoài ra còn vấn đề an toàn và sạch" - Carl Vause, Giám đốc điều hành Soft Robotics nói.
Theo Vause, công nghệ dùng trong robot của công ty ông cũng có thể dùng cho xưởng sản xuất quần áo. Tuy nhiên, việc làm cho cánh tay robot có cảm giác như cánh tay người vẫn là một thách thức công nghệ lớn.
Các nhà nghiên cứu tại phòng thí nghiệm Bristol Robotics Laboratory (hợp tác giữa Đại học West of England và Đại học Bristol - Anh) dự báo đột phá lớn nhất của bàn tay robot sẽ đến khi nó được trang bị xúc giác giống con người khi chạm vào vật thể. Hy vọng, đến cuối thập niên này, bàn tay robot đã có thể tương tác với các vật thể, ví dụ ráp hình chính xác như bàn tay người.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OECD, trong tương lai gần, 1/3 công việc hiện nay sẽ bị tác động mạnh bởi tự động hóa. Bước tiến vượt bậc trong phần cứng và AI có nghĩa là robot sẽ ngày càng giống người khi làm thay cho chúng ta và làm được nhiều công việc khó hơn.
Một báo cáo của OECD cho thấy, 14% công việc con người đang làm đã bị đe dọa bởi tự động hóa và 32% công việc sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều, trong đó khu vực sản xuất chế tạo bị robot lấn sân nhất.
Rõ ràng, tự động hóa đang là "vấn đề nhạy cảm" tại các công ty sử dụng nhiều robot. Có vẻ nó đang chống lại con người. Tuy nhiên, robot cũng giúp con người thoát khỏi những công việc buồn chán lặp đi lặp lại, đồng thời robot cũng tạo ra những công việc mới như quản lý và vận hành hệ thống. Hàng chục nghìn công việc mới không hề nghe nói trước đó sẽ xuất hiện nhờ robot.
