Kết hợp giữa tri thức hàn lâm và kinh nghiệm thực tiễn
Trong câu chuyện khởi nghiệp của những người trẻ hôm nay, không nhiều hành trình để lại dấu ấn rõ nét như con đường mà Hoàng Ngọc Vũ (sinh năm 1993, dân tộc Tày, xã Đình Lập, Lạng Sơn) đang đi.
Ở tuổi ngoài ba mươi, Vũ đã gây dựng được vườn ươm hoàng đàn tuyết quy mô lớn hàng đầu tỉnh, tạo việc làm cho lao động địa phương và mở ra hướng phát triển mới cho một loài cây đặc hữu, quý hiếm của tỉnh Lạng Sơn.
Trước khi có được thành quả như hiện tại, anh cũng từng trải qua không ít thất bại, thậm chí mất hàng trăm triệu đồng cho những thử nghiệm nông nghiệp chưa phù hợp.
Sinh ra ở Đình Lập, từ nhỏ Vũ đã chứng kiến thiên nhiên ưu đãi quê hương với những cánh rừng rộng lớn, khí hậu mát mẻ, nhưng cũng hiểu rằng để làm nông nghiệp hiệu quả cần nhiều hơn sự cần cù, chịu khó.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông, anh thi đỗ Học viện Nông nghiệp Việt Nam và tốt nghiệp năm 2015. Năm 2018, anh lấy bằng thạc sĩ Quản lý đất đai để có nền tảng bài bản khi bước vào con đường khởi nghiệp.
Tốt nghiệp trở về quê nhà, chàng trai trẻ mong muốn được cống hiến cho địa phương. Bên cạnh công việc công chức địa chính, khao khát khởi nghiệp cứ thôi thúc khiến anh bắt tay vào xây dựng các mô hình kinh tế nhỏ. Nhưng như nhiều người trẻ bắt đầu từ con số 0, anh liên tục gặp thất bại.
Từng thử trồng dược liệu là sâm và lan kim tuyến, song mọi thứ đều “đổ bể” vì không phù hợp điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng ở địa phương. Mỗi lần thử nghiệm thất bại, Vũ mất khoảng một trăm triệu đồng, con số không nhỏ với một công chức trẻ vùng cao. Tuy nhiên, thay vì chùn bước, anh coi những thất bại đó là “học phí” để tích lũy kinh nghiệm.
Trong quá trình tìm cây trồng có giá trị phù hợp với vùng núi Lạng Sơn, Vũ chú ý đến cây hoàng đàn tuyết, loài thực vật đặc hữu hiếm gặp trong tự nhiên, mang giá trị kinh tế cao nhưng cũng nổi tiếng khó ươm giống.
Thời điểm đó, hầu hết vườn ươm trong tỉnh đều do nông dân tự làm, thiếu ứng dụng khoa học kỹ thuật nên tỷ lệ nảy mầm thấp, cây sinh trưởng chậm. Cây 1 năm tuổi chỉ cao khoảng 25 - 35cm. Nhìn vào thực tế ấy, Vũ nhận ra cơ hội để áp dụng kiến thức đã học vào thực hành, đồng thời mở ra hướng đi mới cho bà con.
Nhưng bắt tay vào làm, anh mới thấm thía vì sao loài cây này được xem là “khó tính bậc nhất”. Hạt giống hoàng đàn tuyết cần tới 18-24 tháng mới có thể nảy mầm. Trong thời gian đó, chỉ cần thời tiết bất lợi, cây mẹ sẽ hút ngược dinh dưỡng từ quả khiến hạt bị lép. Với cây đạt yêu cầu, tỷ lệ hạt “mẩy” chỉ khoảng 5%, con số mà theo anh là “cao lắm rồi”. Còn tỷ lệ sống của cây non sau khi nảy mầm chỉ dao động 20 - 60%.
Không nản lòng, anh mang hạt giống tới Học viện Nông nghiệp nhờ thầy cô và bạn bè cũ tư vấn giúp. Từ đó, anh bắt đầu xây dựng quy trình ươm giống, chăm sóc khoa học, thử nghiệm từng bước để nâng tỷ lệ nảy mầm và sinh trưởng. Sau nhiều tháng kiên trì tìm tòi, anh đã đưa tỷ lệ cây con sống khỏe lên 70 - 95%, cao hơn rất nhiều so với cách làm cũ.
Tuy nhiên, khó khăn không dừng lại ở giai đoạn nảy mầm. Kỹ thuật chăm sóc cây hoàng đàn tuyết non cũng đòi hỏi sự tỉ mỉ và hiểu biết sâu về đặc tính sinh trưởng. Vì chưa đủ kinh nghiệm, dù tỷ lệ nảy mầm cao, Vũ vẫn mất nhiều cây trong giai đoạn đầu. Anh tiếp tục quan sát, học hỏi, thử nghiệm để điều chỉnh các yếu tố ánh sáng, độ ẩm, đất trồng. Nhờ đó, đến hiện tại cây hoàng đàn tuyết ở vườn của anh có kích thước lớn hơn các vườn khác từ 1,2 đến 1,5 lần, chiều cao đạt 35 - 50cm sau 1 năm.
Đưa thành công của một người trở thành cơ hội của nhiều người
Đến nay, mô hình ươm giống hoàng đàn tuyết của Hoàng Ngọc Vũ đã trở thành một trong những vườn lớn nhất tỉnh Lạng Sơn với diện tích 5.000m2, trong đó 1.000m2 là nhà lưới giúp kiểm soát các yếu tố môi trường, nâng cao tỷ lệ sinh trưởng.
Năm 2024, anh xuất bán hơn 5.000 cây giống, thu 800 triệu đồng. Năm 2025, anh xin nghỉ công việc ở xã để tập trung mở rộng kinh doanh, hiện nay doanh thu đã đạt khoảng 1,4 tỷ đồng.
Nhìn lại hành trình khởi nghiệp, Vũ kể rằng những ngày đầu anh “không dám liều”, chỉ đầu tư khoảng 15 triệu đồng tiền hạt giống. Nhưng chỉ sau một vụ, nhờ nguồn giống tốt và kỹ thuật phù hợp, lợi nhuận thu về cao gấp gần 20 lần số vốn bỏ ra. Thành công bước đầu giúp anh mạnh dạn đầu tư lớn hơn. Năm tiếp theo, anh chi 60 triệu đồng và thu về khoảng 800 triệu đồng, con số đủ thuyết phục rằng hướng đi này hoàn toàn đúng đắn.
“Đến nay, vườn của tôi đã lên đến trị giá gần 8 tỷ đồng, hoàn toàn là số tiền thu được từ chính cây hoàng đàn tuyết được tôi đem tái đầu tư chứ không thêm vốn”, anh Vũ vui mừng chia sẻ.
Điều đáng quý ở chàng thanh niên người Tày này không chỉ là những con số doanh thu hàng tỷ đồng hay quy mô vườn ươm lớn nhất tỉnh Lạng Sơn, mà còn là cách anh sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm, đưa bà con cùng đi, để thành công của một người trở thành cơ hội của nhiều người.
Khi mô hình thành công đem lại lợi nhuận, Vũ đã mở rộng mô hình theo hướng cộng đồng. Vườn của anh hiện có 5 - 7 lao động thường xuyên, ngoài ra còn thuê thêm thời vụ khi cần.
Anh rủ bạn bè, anh em trong xã cùng làm, nhận hỗ trợ đầu tư và lo khâu tiêu thụ sản phẩm.
Trong 3 năm gần đây, một số nhà vườn khác xung quanh đã tham gia, được Vũ chia sẻ kỹ thuật để giảm rủi ro. Nhờ đó, họ đạt thu nhập ổn định từ 500 - 800 triệu đồng/năm.
Câu chuyện về Hoàng Ngọc Vũ là minh chứng rõ ràng cho giá trị của tri thức, của sự kiên trì và của tinh thần dám nghĩ dám làm. Từ những thất bại đầu tiên đến mô hình hôm nay, Vũ đã chứng minh rằng người trẻ vùng miền nào cũng có thể bứt lên nếu biết tìm đúng hướng và dám theo đuổi điều mình tin.
