Tại kỳ thi Olympic phát minh sáng chế thế giới năm 2022, nhóm học sinh đến từ các trường: THPT Việt Đức, Trần Phú - Hoàn Kiếm, Lê Quý Đôn - Đống Đa, chuyên Đại học Sư phạm (Hà Nội) đã giành Huy chương Vàng cùng giải thưởng cho sáng chế xuất sắc nhất.

Chinh phục cuộc thi quốc tế

Kể về hành trình chinh phục Olympic phát minh sáng chế thế giới (WICO) năm nay, Nguyễn Minh Phương - Trường THPT chuyên Đại học Sư phạm - cho biết: Em biết cuộc thi này qua giới thiệu của người quen sau đó tham gia nhóm nghiên cứu. Chinh phục cuộc thi này, ngoài được nhận phần thưởng, em còn có cơ hội tham gia nghiên cứu khoa học.

Thời gian đầu, Phương cảm thấy đề tài khá mới mẻ vì khác với những gì được học trong trường hay tiếp xúc hàng ngày và khá khó khăn để có thể hiểu và nghiên cứu. Nhưng với sự giúp đỡ của cô giáo hướng dẫn cũng như làm việc chung của các thành viên, công việc nghiên cứu diễn ra khá suôn sẻ. Nhóm đã phát huy tinh thần đồng đội, giúp đỡ nhau trong các phần việc.

Nguyễn Đặng Phương Nhi - Trường THPT Trần Phú - chia sẻ: Khi nhận được kết quả, em và các bạn đều bất ngờ, vui vì đây là thành quả đạt được sau quá trình nghiên cứu khoa học trong suốt 3 tháng hè. Quá trình này cũng là trải nghiệm đầu tiên để tiếp bước cho nghiên cứu khoa học sau này.

Năm nay, cuộc thi diễn ra cả trực tiếp và trực tuyến. Do không có điều kiện sang Hàn Quốc dự thi nên nhóm đã quyết định ở lại Việt Nam để thi trực tuyến. Khi dự thi, việc khó nhất là quay video. “Thời tiết lúc đó đang giữa mùa hè lại phải quay ngoài trời, nội dung quay khó nhớ. Tuy nhiên, nhóm đã nỗ lực hết sức để công việc diễn ra suôn sẻ”, Đỗ Trâm Anh - lớp 11D9 Trường THPT Việt Đức nhớ lại.

Về nội dung của đề tài, Trần Lê Mai Phương - Trường THPT Lê Quý Đôn - thông tin: Coenzyme Q10 (còn được gọi là Co Q-10) là hợp chất giúp tạo ra năng lượng trong tế bào. Cơ thể con người sản xuất CoQ10 một cách tự nhiên, nhưng việc sản xuất có xu hướng giảm dần theo tuổi tác. May mắn thay, con người có thể chủ động bổ sung CoQ10 thông qua các thuốc bổ sung hoặc thực phẩm.

Nhóm thực hiện nghiên cứu sâu để tách chiết được hàm lượng cao nhất của CoQ10 từ một số chủng vi khuẩn tía quang hợp phân lập tại các vùng biển ở Việt Nam. Nhóm dự định tiếp tục phát triển đề tài trong thời gian tới nhằm tạo ra sản phẩm bổ sung CoQ10 trong sản xuất mỹ phẩm và dược phẩm, phục vụ chăm sóc sức khỏe con người.

Để thực hiện đề tài, theo Nguyễn Đặng Bảo Nhi, Trường THPT Trần Phú, mỗi bạn làm một nhiệm vụ như Minh Phương thuyết trình, Trâm Anh tổng hợp tài liệu. Phương Nhi, Mai Phương hỗ trợ các bạn trong quá trình làm thí nghiệm. Chúng em luôn hỗ trợ lẫn nhau và luôn cố gắng dành thời gian nhiều nhất cho công việc của mình.

Đề tài liên quan đến vi sinh vật học, là những kiến thức được học trong trường. Khi thực hiện nghiên cứu, cô giáo hướng dẫn đã giao nhiệm vụ cho nhóm xem CoQ10 có ứng dụng gì trong cuộc sống (lọ mỹ phẩm ở nhà), y học, tự tìm hiểu thông tin qua sách vở, Internet.

5 học sinh Hà Nội nhận Huy chương Vàng cùng giải thưởng đặc biệt của kỳ thi Olympic phát minh sáng chế thế giới năm 2022.

Kiến thức nền tốt

Đánh giá về nhóm nghiên cứu, TS Lê Thị Nhi Công - Viện Công nghệ Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, người hướng dẫn nhóm học sinh, cho biết: Mỗi em có thế mạnh khác nhau. Em thuyết trình tốt, em khác tìm tài liệu hoặc làm thí nghiệm tốt; em lại có khả năng tổng hợp phương pháp tốt. Nhưng tựu trung lại đều mê nghiên cứu khoa học.

Cô Nhi Công cho biết, học sinh Việt Nam hiện nay giỏi và rất năng động. Ở trường, các em được thầy cô trang bị kiến thức khá toàn diện, tiếp cận với giáo dục STEM, thực hành trong phòng thí nghiệm. Vì vậy, khi chuyển sang làm đề tài có tính ứng dụng thực tế, các trò thích nghi rất nhanh.

Về đề tài dự thi năm nay, theo cô Nhi Công, thông thường được xây dựng dựa trên cơ sở một đề tài lớn của thầy cô. Giáo viên sẽ trích ra một phần nhỏ trong nội dung công việc của mình để dạy cho các em, rồi phân công nhiệm vụ, chỉ cách tập hợp tài liệu, khả năng học phương pháp, tập thực hành kỹ thuật thí nghiệm.

Giáo viên hướng dẫn khai thác thế mạnh của từng em để đề tài vừa sức, không ôm đồm quá dễ dẫn đến vượt khả năng kiến thức. Cụ thể, đề tài được thực hiện dựa trên quan sát của học sinh. Khi các em nhìn thấy vấn đề trong cuộc sống và lựa chọn đề tài, qua đó khơi dậy đam mê nghiên cứu khoa học. Học sinh được thực nghiệm khoa học, hiểu làm khoa học sẽ vất vả và thú vị như thế nào, qua đó truyền đam mê nghiên cứu cho bạn khác.

Tiêu chí của cuộc thi WICO là giải quyết bài toán nhỏ của cuộc sống chứ không phải vấn đề quá to tát. Thời gian thực hiện đề tài, cô Công đã tận dụng kiến thức học sinh được học trong nhà trường để áp dụng vào thực tế. Các em đều đáp ứng tốt các yêu cầu về khoa học và được Ban Giám khảo quốc tế đánh giá cao.

Cô Nguyễn Bội Quỳnh - Hiệu trưởng Trường THPT Việt Đức - chia sẻ: Nhà trường luôn ủng hộ và tạo điều kiện cho học sinh nghiên cứu khoa học và tham gia các cuộc thi khoa học quốc tế. Thành tích nhóm học sinh Hà Nội, trong đó có học sinh Trường Việt Đức đạt được trong kỳ thi Olympic phát minh sáng chế thế giới rất đáng tự hào.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhóm học sinh không thể trực tiếp sang Hàn Quốc tham dự cuộc thi. Tuy nhiên, với chất lượng khoa học của bài thi và khả năng thuyết trình bằng tiếng Anh tự tin, các em đã trình bày sản phẩm qua bài thuyết trình bằng video để thuyết phục Ban Giám khảo và xuất sắc giành Huy chương Vàng.