Khả năng mắc parkinson, mất trí và đột quỵ tăng cao sau độ tuổi 45.
Tỷ lệ mắc ngày càng cao
3 loại bệnh kể trên nằm trong số những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong và khuyết tật trong cộng đồng người lớn tuổi, trong đó số tiền mà toàn thế giới phải chi để chữa các loại bệnh này tương đương 2% tổng lượng GDP toàn cầu. “Chúng ta thường chỉ nghe tới bệnh tim mạch hay ung thư, và ít để ý tới những loại bệnh kể trên” - Kamran Ikram, Giáo sư thần kinh học và dịch tễ học thuộc Trung tâm Y tế Erasmus ở Rotterdam, Hà Lan, cho hay.
Nghiên cứu mới theo dõi 12.102 người ở Rotterdam trong vòng 26 năm, thực hiện nhiều cuộc kiểm tra sức khỏe mỗi 4 năm/lần. Trong suốt quá trình nghiên cứu - bắt đầu từ năm 1990 và kết thúc vào năm 2016 - có tổng cộng 1.489 người được chẩn đoán mắc bệnh mất trí, 1.285 người bị đột quỵ và 263 người bị mắc bệnh parkinson. Trong khi đó, có 438 người mắc cùng lúc nhiều chứng bệnh.
“Con số trên thực sự đáng báo động”- ông Ikram nói. Đội ngũ nghiên cứu của ông Ikram nhận thấy rằng có 48,2% phụ nữ và 36,2% đàn ông mắc phải 1 trong số 3 loại bệnh trên.
Phụ nữ thường chịu rủi ro cao hơn đối với bệnh mất trí và đột quỵ, với 31,4% cơ hội bị mắc chứng mất trí sau tuổi 45, trong khi tỷ lệ này ở đàn ông chỉ là 18,6%. Phụ nữ có 21,6% nguy cơ bị đột quỵ, trong khi ở nam là 19,3% - theo nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Giải phẫu Thần kinh và Tâm thần. Khả năng mắc bệnh parkinson đối với cả hai giới là gần giống nhau, trong đó phụ nữ có 4,3% và đàn ông có 4,9% khả năng bị mắc loại bệnh này.
“Theo khía cạnh xã hội, những con số trên là đặc biệt quan trọng đối với việc lên kế hoạch tăng cường sức khỏe cộng đồng” - ông Ikram nói, chỉ ra thực trạng thiếu các liệu pháp điều trị tận gốc rễ 3 chứng bệnh liên quan tới não bộ này - “Chúng ta có nhiều liệu pháp điều trị triệu chứng, nhưng cần phải tập trung nghiên cứu để tìm ra các biện pháp điều trị vĩnh viễn 2 loại bệnh này”.
Một số nghiên cứu trước đây từng chỉ ra rằng các loại bệnh thần kinh như đột quỵ và mất trí nhận được nguồn vốn đầu tư ít hơn so với các loại bệnh như ung thư. Ở nước Anh, 64% nguồn vốn mà Chính phủ và các tổ chức từ thiện đóng góp đều dành cho nghiên cứu điều trị ung thư, trong khi chỉ có 11% dành cho nghiên cứu về bệnh mất trí và 7% cho đột quỵ.
Nghiên cứu mới còn nói rằng rủi ro mắc phải bệnh mất trí, parkinson và đột quỵ còn tăng dần theo độ tuổi của con người.
Ở độ tuổi dưới 45, phụ nữ có tỷ lệ mắc 3 loại bệnh trên là khoảng 2,6% và đàn ông là 3,2%. Nhưng độ rủi ro tăng dần theo độ tuổi - khi qua tuổi 45, tỷ lệ mắc ở phụ nữ là 48% và đàn ông là 36%.
Những biện pháp khắc phục
Các bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh thần kinh nói trên thậm chí còn có nguy cơ rất cao mắc phải nhiều vấn đề về sức khỏe khác, như tiểu đường loại 2, cao huyết áp và rối loạn nhịp tim.
James Pickett, chuyên viên nghiên cứu thuộc Hội đồng Alzheimer của Anh, cho hay: “Nghiên cứu mới đã nêu bật một thực tế rằng phụ nữ chịu rủi ro mắc bệnh mất trí cao hơn đàn ông, và cũng chỉ ra rằng việc áp dụng một lối sống lành mạnh có thể làm giảm đáng kể tỷ lệ mắc chứng bệnh này, bất chấp tuổi tác”.
Theo vị chuyên gia này, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người mắc bệnh mất trí thường bị bị mắc thêm tiểu đường loại 2 hay cao huyết áp. Bởi vậy, điều mà chúng ta cần phải làm là áp dụng lối sống lành mạnh, như có chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải, thường xuyên luyện tập và không hút thuốc lá...
Nghiên cứu mới cũng chỉ ra rằng, một chế độ ăn kiểu Địa Trung Hải có thể giúp giảm thiểu đáng kể rủi ro mắc phải chứng bệnh mất trí.
Giáo sư Ikram cũng nhấn mạnh rằng, nếu những triệu chứng của 1 trong 3 loại bệnh trên được đẩy lùi trong khoảng 1-2 năm, khả năng mắc các căn bệnh này sẽ giảm xuống 20-50%. Tiến sỹ Claudia Cooper, thuộc khoa tâm thần học ĐH London, cho hay: “Nếu nhìn vào những nhân tố chính gây ra bệnh mất trí, như lối sống hay chế độ ăn uống, tập luyện, và nếu chúng ta giải quyết được các nhân tố này, thì có thể ngăn chặn hoặc trì hoãn được tới 1/3 số ca mắc bệnh mất trí”.
