Nhìn vào số bài báo công bố trên các tạp chí khoa học danh tiếng của các trường, có thể thấy rõ xu hướng quốc tế hóa và hội nhập ngày một mạnh mẽ.
Tác động từ chính sách khen thưởng
PGS.TS Nguyễn Vũ Quỳnh - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Lạc Hồng nhìn nhận: Cơ chế khuyến khích và chính sách khen thưởng, đầu tư cho công tác nhiên cứu khoa học (NCKH) của từng trường sẽ là “chìa khóa” thúc đẩy hoạt động này phát triển mạnh. Các trường đạt được sự tăng trưởng nhanh và mạnh về số lượng bài báo quốc tế như Trường ĐH Kinh tế TPHCM, Trường ĐH Mở TPHCM hay Trường ĐH Thái Nguyên đều là những đơn vị có chính sách hỗ trợ, song hành với nhà khoa học rất lớn.
“Với trường đại học, hoạt động đào tạo và NCKH không thể tách rời. Vì vậy, ngoài các chính sách khuyến khích, mỗi trường cần phải có đường hướng, chiến lược riêng cho mình. Từ năm 2014, nhà trường đã ban hành quy chế về hoạt động khoa học - công nghệ của giảng viên và quy chế khen thưởng bài báo khoa học. Theo đó, bài công bố khoa học quốc tế đạt chất lượng cao được thưởng lên đến 150 triệu đồng. Những bài báo khoa học trong nước, kể cả cấp tỉnh cũng có mức khen thưởng phù hợp. Mức thưởng này được điều chỉnh tăng dần và hiện là 180 triệu đồng” - PGS.TS Nguyễn Vũ Quỳnh nói.
PGS.TS Nguyễn Tất Toàn - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Nông Lâm TPHCM (đơn vị có tới 47 bài báo năm 2020) nhìn nhận công tác NCKH của một đơn vị phát triển tốt không thể thiếu những chính sách song hành bên cạnh nghĩa vụ nghiên cứu của từng giảng viên. Tuy nhiên, để công tác NCKH thật sự “lột xác”, Hội đồng trường, Ban giám hiệu từng đơn vị phải thúc đẩy mạnh mẽ việc hợp tác quốc tế, chuẩn hóa đội ngũ, chương trình và hội nhập triệt để.
“Thời gian qua trường ký kết và gia hạn hơn 80 biên bản ghi nhớ hợp tác với đối tác quốc tế từ các trường đại học, tổ chức phi chính phủ đến công ty/tập đoàn đa quốc gia tại nhiều nước trên thế giới về đào tạo, NCKH, trao đổi giảng viên và sinh viên. Song song đó, trường triển khai các dự án quốc tế về nghiên cứu chuyên sâu trong các lĩnh vực đặc thù thuộc thế mạnh của trường. Kết quả là số lượng bài báo khoa học tăng nhanh, năm 2020 trường có 47 bài báo” - PGS.TS Nguyễn Tất Toàn cho biết.
Đẩy mạnh xu hướng quốc tế hóa và hội nhập
Để thúc đẩy giảng viên tham gia sâu vào công tác NCKH, các trường đại học bên cạnh tạo điều kiện thuận lợi còn xây dựng chính sách dành riêng cho lĩnh vực này, đặc biệt coi trọng xu hướng quốc tế hóa chương trình, chuẩn hóa giáo trình và thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Trường ĐH Kinh tế TPHCM (UEH) là trường đại học Việt Nam đầu tiên xây dựng và áp dụng chương trình đào tạo tiên tiến quốc tế cho toàn bộ chương trình đào tạo đại trà. Đây được xem là nền tảng tạo sự vững bước của nhà trường trong 3 năm qua khi số lượng bài báo công bố quốc tế không ngừng gia tăng, nhất là ở lĩnh vực kinh tế.
GS.TS Nguyễn Đông Phong - Chủ tịch Hội đồng trường UEH chia sẻ: Trường có 224 bài báo khoa học được công bố quốc tế năm 2020, xếp thứ 5 các trường có công bố nhiều và dẫn đầu ở lĩnh vực kinh tế. Kết quả trên cho thấy chính sách đẩy mạnh nghiên cứu hàn lâm của UEH đang đúng hướng, theo xu thế quốc tế hóa giáo dục đại học, tập trung vào chất lượng bài báo công bố. UEH đã tham gia vào cộng đồng các nhà khoa học trên thế giới trong nghiên cứu, với mục tiêu đẩy mạnh hơn nữa quốc tế hóa và cùng nhau chia sẻ tri thức khoa học với thế giới.
GS Nguyễn Minh Hà - Hiệu trưởng Trường ĐH Mở TPHCM (đơn vị có 220 bài báo quốc tế năm 2020) cũng nhìn nhận vấn đề hội nhập và quốc tế hóa là bản lề cho sự gia tăng chất lượng và hiệu quả của công tác NCKH ở nhiều trường hiện nay. Quốc tế hóa, theo GS Hà không chỉ ở việc thúc đẩy giảng viên trong nước tham gia sâu vào các nghiên cứu với giảng viên quốc tế, mà ngược lại các trường phải tạo được hệ sinh thái nghiên cứu đủ mạnh để hút nhà khoa học quốc tế về. Để làm được điều đó cần phải có chiến lược và lộ trình cụ thể: Từ việc chuẩn hóa chương trình đào tạo, giảng dạy chương trình liên kết quốc tế, một số chương trình đại trà hoàn toàn bằng tiếng Anh… việc tham gia sâu vào các bảng xếp hạng chất lượng quốc tế cũng là cách để giảng viên khai thác hết năng lực NCKH của mình.
“Ngoài chính sách khen thưởng hỗ trợ từ 40 - 220 triệu/1 bài báo quốc tế, trường còn đặc biệt quan tâm đến việc tham gia các bảng xếp hạng uy tín trên thế giới. Bên cạnh đó, để thu hút chất xám và nhà khoa học trên thế giới về, nhà trường thường xuyên tổ chức hội thảo quốc tế, hợp tác nghiên cứu với các tổ chức, GS nước ngoài, đặc biệt tập trung nâng cao hàm lượng khoa học cho tạp chí khoa học của trường, xem đây là một kênh tạo sự tương tác giữa giảng viên của mình với thế giới trong NCKH, cũng như khẳng định chỉ số khoa học của đơn vị” - GS Nguyễn Minh Hà nói.
