Lăng Tiên Cung (hay còn gọi là Tư Thông Lăng hay lăng Vạn Vạn) là lăng mộ của Hựu Thiên Thuần Hoàng hậu Dương Thị Thục (1868 - 1944). Bà là vợ của vua Đồng Khánh, mẹ của vua Khải Định.
Đây là một trong những lăng mộ hoàng hậu có quy mô nhất ở Huế và là lăng mộ hoàng tộc triều Nguyễn hiếm hoi nằm ở đồng bằng thay vì các vùng đồi núi phía tây TP Huế.
Lăng Vạn Vạn tọa lạc tại xứ Cù Bạc, tổng An Cựu, huyện Hương Thủy, phủ Thừa Thiên (nay là số 10 Trần Thanh Mại, phường An Đông, TP Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế). |
Theo tác giả Phanxipăng (viết trong Tạp chí Tài Hoa trẻ, năm 2003), vị trí đặc biệt của lăng Vạn Vạn liên quan đến một thuyết phong thủy cổ xưa. |
Dựa theo thuyết phong thủy Đông phương cổ truyền, thời vua Khải Định thấy địa điểm này phù hợp với truyền ngôn: “Cù Bạc nhất xứ huyệt, Công hầu đợi đợi bất tuyệt”. |
Câu trên có ý nghĩa rằng, Cù Bạc là xứ đất lành, chọn làm huyệt mộ thì con cháu đời sau được vinh danh, thành đạt, công hầu khanh tướng không cần lo nghĩ. |
Theo tìm hiểu, tên chính thức lăng bà Tiên Cung được triều đình gọi Tư Thông Lăng. Tuy nhiên, đa số người dân vẫn quen gọi công trình này là Lăng Vạn Vạn.
Tác giả Phanxipăng cho biết, xưa kia vùng đất tốt được chọn để xây lăng vua được triều đình gọi là “Vạn niên cát cục” hoặc “Vạn niên cát địa”, đó là xuất xứ địa danh Vạn Niên được dùng chỉ khu vực Khiêm Lăng (tức lăng Tự Đức).
Còn phần đất tốt được chọn để xây lăng cho cha mẹ của vua gọi là “Vạn vạn niên cát cục” hoặc “Vạn vạn niên cát địa”. Đó là nguyên do tên địa danh này hay được gọi là Lăng Vạn Vạn.
Về kiến trúc lăng, đây là một công trình có quy cách và giá trị nghệ thuật. Diện tích đất xây lăng rộng khoảng 6ha, xung quanh có xây nhiều trụ cấm làm ranh giới. |
Phía trước lăng là 2 trụ biểu uy nghi, ở giữa hai trụ biểu có bức bình phong hình cuốn thư, sau đó là một hồ nước hình chữ nhật. |
Qua ba tầng sân được lát gạch ca rô, là Huyền cung với mặt bằng hình chữ nhật rộng khoảng 400m2, được bao bọc bởi 2 vòng thành. |
Vòng ngoài cao 4,5m, vào cửa chính sẽ có một bình phong cuốn thư. Sau bình phong này có thêm vòng thành thứ hai cao 3m, có trổ lối vào thạch thất là ngôi mộ bằng đá của bà Tiên Cung. |
Các công trình kiến trúc lăng hầu hết được làm bằng đá và chạm trổ công phu, tỉ mỉ. |
Mặc dù thuộc khu vực TP Huế nhưng Lăng Vạn Vạn lại ít người biết đến. Hầu hết người ta chỉ nhớ đến Đại Nội, các lăng vua... |
Theo thời gian, một số công trình của lăng bị xuống cấp, nứt nẻ, đồng thời xuất hiện nhiều bơm kim tiêm do những "con nghiện" đến đây sử dụng ma túy. |
Nhìn chung, Lăng Vạn Vạn là công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc và còn khá nguyên vẹn với các giá trị văn hoá, lịch sử.