Xây dựng đội ngũ cán bộ – nòng cốt đưa TPHCM bước vào kỷ nguyên mới

Trong bối cảnh TPHCM vừa bước vào giai đoạn phát triển mới sau Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I nhiệm kỳ 2025 - 2030, yêu cầu đổi mới mạnh mẽ về tư duy, phương thức lãnh đạo và chất lượng đội ngũ cán bộ được đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết.

Thành phố đang hướng tới mục tiêu trở thành một siêu đô thị hiện đại, đóng vai trò đầu tàu về kinh tế, văn hóa và đổi mới sáng tạo của cả nước.

Để hiện thực hóa khát vọng đó, vấn đề then chốt vẫn là con người - những cán bộ, đảng viên đủ tâm, đủ tầm, đủ bản lĩnh để dẫn dắt và phụng sự nhân dân.

Xuất phát từ tinh thần nhất quán của Chủ tịch Hồ Chí Minh về "cán bộ là gốc của mọi việc", Báo Giáo dục và Thời đại trao đổi với PGS.TS Nguyễn Xuân Tế - Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Trường Đại học Văn Lang, nhằm làm rõ hơn việc vận dụng tư tưởng ấy trong xây dựng đội ngũ cán bộ TPHCM hiện nay.

- Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho công tác cán bộ. Người khẳng định: "Cán bộ là gốc của mọi công việc" . Theo ông, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên TPHCM hiện nay cần được thể hiện như thế nào để đáp ứng yêu cầu phát triển mới của thành phố?

Một trong những luận điểm hết sức quan trọng trong tư tưởng Hồ Chí Minh mà tôi luôn ghi nhớ là cán bộ là gốc của công việc. Nhất là sau Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I vừa tổ chức thành công, luận điểm này càng trở nên có ý nghĩa đặc biệt.

Ý nghĩa quan trọng ấy nằm ở chỗ, theo tinh thần Đại hội và đặc biệt là theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, TPHCM bước vào giai đoạn phát triển mới, mở rộng không gian đô thị, hướng đến trở thành một siêu đô thị lớn, giữ vai trò đầu tàu dẫn dắt đất nước về kinh tế, văn hóa và nhiều lĩnh vực khác. Để thực hiện sứ mệnh to lớn đó, đội ngũ cán bộ phải thật sự vững vàng, vì cán bộ chính là gốc của mọi công việc.

Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, cái gốc ấy thể hiện ở hai khía cạnh: người cán bộ vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của Nhân dân. Là người lãnh đạo, cán bộ phải có tầm nhìn, có chiến lược, có khả năng hoạch định và dẫn dắt quần chúng tham gia vào công cuộc đổi mới mạnh mẽ của thành phố.

Ở khía cạnh thứ hai, người cán bộ là đầy tớ của Nhân dân, nghĩa là công việc của mình phải luôn hướng đến phụng sự, vì lợi ích của Nhân dân; việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm, việc gì có hại cho dân ta hết sức tránh.

Nếu thực hiện trọn vẹn cả hai yêu cầu cốt lõi ấy, người cán bộ vừa thật sự là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân.

Và khi đội ngũ cán bộ đạt được điều này, tôi hoàn toàn tin rằng họ sẽ đủ sức dẫn dắt quần chúng nhân dân thực hiện thắng lợi các mục tiêu mà văn kiện Đại hội Đảng bộ Thành phố đề ra, phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

- Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, người cán bộ phải "vừa có đức, vừa có tài", trong đó đức là gốc. Trong bối cảnh đô thị năng động, hội nhập quốc tế sâu rộng, theo ông, việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ TPHCM cần chú trọng những phẩm chất, năng lực nào để thực sự "đủ tầm, đủ tâm, đủ tài"?

Muốn đội ngũ cán bộ gánh vác được những trọng trách như tôi vừa nói, thì việc đào tạo và bồi dưỡng là điều bắt buộc, không có con đường nào khác.

Tôi cho rằng cần nhìn vấn đề ở nhiều góc độ. Trước hết, đức là hết sức quan trọng; có đức làm gốc thì phải có tài, tức là có khả năng thực hiện công việc. Hiện nay, người ta còn nhấn mạnh thêm yếu tố tâm, đó là làm việc với sự tận tụy, phụng sự hết lòng.

Người cán bộ phải dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh vì hạnh phúc của nhân dân. Đổi mới là phải đột phá, mà muốn đột phá thì phải dám chịu trách nhiệm. Báo chí cũng đã nói nhiều: nếu cán bộ cứ “an toàn”, không dám làm, thì rất khó tạo ra đột phá. Trong khi hiện nay, chúng ta đang nói đến yêu cầu bứt phá để về đích.

Vì vậy, theo tôi, người cán bộ phải vừa có đức làm gốc, vừa có tài và phải dám chịu trách nhiệm, dám hy sinh để tạo nên những bước đột phá mới cho sự phát triển của thành phố.

- Để vận dụng hiệu quả tư tưởng Hồ Chí Minh trong công tác cán bộ, TPHCM cần có những cơ chế, môi trường hoặc phương thức lãnh đạo nào giúp cán bộ, đảng viên phát huy tinh thần “dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung”, thưa ông?

Muốn làm được những điều trên, như các văn kiện Đại hội Đảng và những huấn thị của lãnh đạo đã chỉ rõ, chúng ta đang đối diện với nhiều điểm nghẽn: thể chế, hạ tầng và nguồn lực. Muốn tiến lên thì các điểm nghẽn này phải được giải phóng.

Về thể chế, theo tôi, điều quan trọng nhất là tháo bỏ các rào cản. Thể chế phải được đột phá. Như đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thường nhắc đến "bộ tứ trụ cột", đây là bốn nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị nhằm tạo động lực cho Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới, bao gồm: đột phá về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế, đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, và phát triển kinh tế tư nhân.

Nếu các điểm nghẽn về thể chế không được xóa bỏ, mọi nỗ lực phát triển sẽ gặp khó khăn. Chúng ta đã xác định kinh tế tư nhân là nền tảng và giữ vai trò then chốt, nhưng nếu rào cản về thể chế còn tồn tại, doanh nghiệp sẽ rất khó phát triển và thành phố sẽ khó hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược.

Thứ hai là hạ tầng. Trong chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, đồng chí Tổng Bí thư cũng bày tỏ trăn trở về thực trạng ách tắc giao thông, ngập nước khi mưa… Nếu bài toán hạ tầng không được giải quyết, việc thu hút đầu tư sẽ khó khăn và thành phố khó có thể trở thành trung tâm tài chính quốc tế như kỳ vọng.

Thứ ba là nguồn lực. Con người - đặc biệt là đội ngũ cán bộ phải được đào tạo bài bản, có kiến thức nền tảng vững chắc, đồng thời đủ năng lực hội nhập với giai đoạn mới: chuyển đổi số, kinh tế xanh và thị trường hiện đại.

Người cán bộ cần nắm vững những yêu cầu này để chủ động thích ứng, xử lý và ứng phó linh hoạt với mọi tình huống, đảm bảo thành phố phát triển ổn định và bền vững.

- Bác Hồ từng nói "một tấm gương sống còn có giá trị hơn trăm bài diễn văn tuyên truyền". Theo ông, tư tưởng nêu gương của Chủ tịch Hồ Chí Minh nên được vận dụng ra sao trong việc xây dựng và đánh giá đội ngũ cán bộ lãnh đạo ở các cấp hiện nay?

Đúng là như vậy. Bác luôn nhấn mạnh vấn đề nêu gương và điều này vô cùng quan trọng.

Vì thế, đã là cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo, thì phải biết nêu gương. Mỗi người cần tự mình tỏa sáng; nếu hình tượng hóa, thì như một vì sao Bắc Đẩu, tỏa ánh sáng dẫn dắt và thu hút những tinh tú khác. Chỉ khi bản thân có sức hấp dẫn thực sự, người cán bộ mới lôi cuốn được quần chúng, tạo ra niềm tin và sức mạnh tập thể.

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một tấm gương như thế. Sức hấp dẫn của Người, phong cách Hồ Chí Minh, phương pháp Hồ Chí Minh khiến ta cảm nhận rõ ràng rằng khi đứng bên Người, ta được soi sáng, được nâng lên. Ở cạnh một tấm gương lớn như vậy, mỗi con người đều trở nên tốt hơn và trưởng thành hơn.

- Trong quá trình kế cận, TPHCM đang chú trọng bồi dưỡng lớp cán bộ trẻ. Theo ông, thế hệ trẻ hôm nay cần thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh như thế nào để trở thành đội ngũ kế thừa xứng đáng của Đảng và thành phố?

Tôi luôn tin rằng vận mệnh của đất nước được quyết định bởi tuổi trẻ. Bác Hồ đã chỉ dẫn rất rõ: tuổi trẻ là mùa xuân của đất nước. Sức sống của đất nước chính là tuổi trẻ.

Khi tuổi trẻ thấm nhuần tư tưởng, tác phong, phong cách Hồ Chí Minh; được đào tạo, bồi dưỡng bài bản và biết chủ động, tích cực hội nhập vào giai đoạn cách mạng 4.0 hiện nay.

Đặc biệt là trong các lĩnh vực đột phá như khoa học - công nghệ và chuyển đổi số thì chúng ta hoàn toàn có niềm tin rằng tuổi trẻ sẽ gánh vác được sứ mệnh mùa xuân của đất nước.

Với những hành trang đó, tuổi trẻ sẽ làm cho đất nước rạng rỡ, đủ sức sánh vai với các cường quốc năm châu và đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển vào năm 2045, như các văn kiện Đại hội Đảng đã đặt ra và cũng là mong ước của mỗi người dân chúng ta.

- Trân trọng cảm ơn ông.