Báo Giáo dục và Thời đại phỏng vấn TS Trịnh Xuân Thắng, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu triển khai, Khu Công nghệ cao TPHCM (SHTP Labs) về lộ trình phát triển trung tâm nghiên cứu chuẩn quốc tế (CoE) trong giai đoạn 5 năm tới. Đây là đơn vị đầu tiên thuộc UBND TPHCM được tài trợ hơn 95 tỷ đồng nhằm thực hiện đề án CoE.
- SHTP Labs vừa được Sở Khoa học và Công nghệ tài trợ 95 tỷ đồng để phát triển trở thành trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế. Vậy quá trình để SHTP Lab đạt được thành quả này như thế nào?
Khi Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM xây dựng đề án hình thành các trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế, chúng tôi rất quan tâm và tập trung nguồn lực để đạt mục tiêu trở thành đơn vị nghiên cứu xuất sắc của thành phố.
Tháng 3/2024, chúng tôi tổ chức hội thảo gồm các nhà khoa học, nhà quản lý, chuyên gia về việc thực hiện xây dựng trung tâm đạt chuẩn CoE. Từ kết quả hội thảo này, chúng tôi làm việc với các đối tác, chuyên gia, nhóm nghiên cứu trong nước và nước ngoài. Đặc biệt, đơn vị có sự tham vấn của GS Susumu Sugiyama, chuyên gia hàng đầu của Nhật Bản lĩnh vực vi mạch bán dẫn. Sau quá trình chuẩn bị, chúng tôi quyết định đăng ký tham gia chương trình CoE để xây dựng đơn vị trở thành trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế của TPHCM về 2 mảng công nghệ chính là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
- Theo đề án 5 năm, SHTP Labs sẽ triển khai đề án “Chương trình xây dựng trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế về chuyển đổi số - chuyển đổi xanh”. Vì sao SHTP Labs chọn 2 lĩnh vực này?
Đây là 2 mảng được định hướng là công nghệ chiến lược của Khu Công nghệ cao TPHCM, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu các phòng thí nghiệm của chúng tôi. Cụ thể, phòng thí nghiệm bán dẫn cùng phòng Robotics và AIoT (Internet vạn vật kết hợp trí tuệ nhân tạo) tập trung mảng chuyển đổi số. Chúng tôi sẽ nghiên cứu, phát triển các cảm biến ứng dụng vào hệ thống quan trắc tự động.
Phòng công nghệ sinh học và công nghệ nano sẽ tập trung hướng nghiên cứu vật liệu nano, vật liệu thân thiện môi trường theo mục tiêu phát triển các sản phẩm chuyển đổi xanh. Đây là các lĩnh vực vốn là thế mạnh của SHTP Labs nhiều năm qua cũng như phù hợp với định hướng phát triển của Khu Công nghệ cao và của TPHCM.
- Các đầu việc chính mà đơn vị dự kiến triển khai, mỗi đầu việc sẽ mang lại lợi ích, giá trị kinh tế - xã hội thế nào cho TPHCM?
Chúng tôi đặt ra nguyên tắc, muốn trở thành trung tâm xuất sắc thì phải có công nghệ xuất sắc, muốn có công nghệ xuất sắc phải có hàm lượng khoa học cao. Do đó, mỗi nhóm đề tài luôn có các chuyên gia là nhà khoa học thuộc trường đại học và gắn với doanh nghiệp. Với doanh nghiệp, họ sẽ cùng chúng tôi thực hiện quá trình đưa công nghệ vào sản phẩm thực tế. Nhóm chuyên gia, giúp chúng tôi làm rõ các vấn đề khoa học, cải thiện và tạo bước đột phá về công nghệ.
Dựa vào nguyên tắc này, chúng tôi xây dựng 20 nhóm nhiệm vụ nghiên cứu khác nhau. Mỗi nhóm nhiệm vụ sẽ có 1 chuyên gia và doanh nghiệp.
Với kinh phí khoảng 95 tỷ với nghiên cứu lĩnh vực chuyển đổi số - chuyển đổi xanh vốn có phạm vi rộng. Riêng công nghệ vi mạch, bán dẫn được coi là cuộc chơi tốn nhiều chi phí về vật tư, các phụ trợ khác. Do đó, chúng tôi sẽ ưu tiên nghiên cứu, chuyển giao công nghệ chế tạo các loại cảm biến. Ngoài ra, SHTP Labs cũng có những nhiệm vụ sản xuất thử nghiệm về các loại linh kiện cảm biến.
Các loại cảm biến này sau khi được sản xuất thử nghiệm hoàn toàn có thể ứng dụng trong các hệ thống IoT, hệ thống đô thị thông minh của TPHCM. Chúng tôi có thể cam kết rằng, các thông số kỹ thuật của những loại cảm biến này đạt yêu cầu tốt, thậm chí có những thông số kỹ thuật ưu việt hơn so với sản phẩm thương mại.
Tuy nhiên, để thương mại hóa và có giá trị cạnh tranh, về lâu dài chúng ta phải sản xuất hàng loạt, với nhà máy sản xuất lớn. Nếu sản xuất quy mô phòng thí nghiệm thì sẽ khó cạnh tranh được với các sản phẩm quốc tế.
Với hoạt động thương mại hóa, đơn vị sẽ liên hệ với các đơn vị hỗ trợ sản xuất theo đơn đặt hàng của công ty, với quy mô nhỏ. Điều này có nghĩa là những doanh nghiệp nhỏ, phòng lab muốn đặt hàng sản xuất những linh kiện, tấm wafer đạt chuẩn với số lượng vừa phải, chúng tôi có thể đáp ứng với giá thành cạnh tranh hơn so với việc đặt hàng ở những doanh nghiệp lớn.
- Cơ sở, các nguồn lực hiện có của SHTP Labs đáp ứng như thế nào cho đề án này?
Chúng tôi là đơn vị công lập về khoa học công nghệ duy nhất của TPHCM được đầu tư xây dựng phòng sạch đạt tiêu chuẩn quốc tế, có đẩy đủ trang thiết bị toàn diện nhất và có khả năng chế tạo, đóng gói hoàn chỉnh các linh kiện vi cơ điện tử (MEMS). Phòng sạch có tổng diện tích 600 m2 trong đó bao gồm 240 m2 đạt class 10.000, 300 m2 đạt class 1.000 và 60 m2 đạt class 100; có hơn 100 thiết bị từ Front-end đến Back-end với các thiết bị PVD, CVD, thiết bị ăn mòn, thiết bị quang khắc, hệ thống thiết bị đóng gói linh kiện và hệ thiết bị đo lường – kiểm tra. Ngoài ra, chúng tôi cũng được đầu tư nhiều thiết bị về đo lường vật liệu nano như thiết bị FE-SEM S4800, AFM 5500.
Hồi tháng 10, đơn vị khánh thành tòa nhà mới SHTP Labs - Building A, diện tích 13.000 m2, chuyển 3 phòng thí nghiệm nano, phòng công nghệ sinh học, phòng rotbotics và AIoT từ trụ sở cũ gần đó. Mỗi phòng thí nghiệm sẽ có nhà xưởng sản xuất thử nghiệm để có không gian phát triển tốt hơn, mở rộng chức năng sản xuất phục vụ thương mại hóa. Đây là cơ sở để chúng tôi phối hợp với doanh nghiệp trong khu và các doanh nghiệp khác tại TPHCM phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Việc thực hiện đề án CoE trong bối cảnh TPHCM đang trong giai đoạn đầu việc thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM nhiệm kỳ 2025 - 2030. Trong Nghị quyết đại hội đề ra mục tiêu đến năm 2030, TPHCM nằm trong nhóm 100 thành phố toàn cầu, đáng sống và có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của thế giới, thuộc nhóm thu nhập cao. Đề án của SHTP Labs sẽ đóng góp thế nào cho mục tiêu này của Đảng bộ thành phố?
Đầu tư cho cuộc chơi khoa học công nghệ cần chi phí rất lớn. Nếu đầu tư phân tán và không có chiến lược sẽ không tập hợp được nguồn lực mạnh để làm các chương trình lớn cho thành phố. Với đề án CoE, thành phố ưu tiên đơn vị có năng lực, dám nghĩ dám làm, dám dấn thân cho khoa học công nghệ để có công nghệ nguồn phát triển chương trình lớn cho thành phố.
Việc đầu tư này, sẽ giúp hình thành nhóm nghiên cứu, đơn vị chiến lược nhằm đưa khoa học công nghệ, giải quyết những vấn đề cấp bách của TPHCM. Khoa học công nghệ sẽ đóng góp cho các mục tiêu về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh mà thành phố hướng đến, giúp người dân được thụ hưởng cuộc sống tốt đẹp hơn.
Xin cảm ơn ông!
Thành lập năm 2004, SHTP Labs là đơn vị có kinh nghiệm và đạt nhiều kết quả về thương mại hóa sản phẩm từ nghiên cứu với 18 bằng độc quyền sở hữu trí tuệ, hơn 20 sản phẩm được thương mại hóa, công bố hơn 120 bài báo khoa học. Ngoài ra, SHTP Labs có thế mạnh về hợp tác quốc tế với việc cử các nghiên cứu viên tham gia nhiều khóa đào tạo, nhận chuyển giao về công nghệ tại Nhật Bản, Đức; phối hợp với các chuyên gia nước ngoài tổ chức 7 khóa đào tạo về công nghệ vi cơ điện tử.
