Netsuke – Nghệ thuật điêu khắc gỗ đương đại

Netsuke là tên gọi của những vật dụng nhỏ được làm bằng thủ công và phát triển mạnh mẽ vào thời Edo (1603-1868). Đây cũng là thời kỳ hưng thịnh của nghành phục trang của Nhật Bản.

Những trang phục áo thụng truyền thống Nhật Bản là kosode và kimono không có túi; tuy nhiên người mặc chúng vẫn cần mang theo vật dụng cá nhân nên người ta thông thường mang theo bên mình inro (túi đựng thuốc), túi tiền hoặc những vật dụng khác bằng cách dùng những sợi dây từ obi (đai kimono).

Khi đó, netsuke có chức năng như nút buộc, khóa đầu dây bên kia lại để dây nằm gọn dưới obi và giữ những vật dụng kia không bị rơi ra.

Tác phẩm Falcon (Chim Ưng)

Ban đầu, netsuke chỉ là những mảnh ngà voi tròn nhỏ không được trau chuốt mấy và chỉ có công dụng giữ chặt đầu dây bên kia. Giờ đây, netsuke được làm tinh xảo bằng thủ công để tạo ra những tác phẩm tuyệt mỹ có giá trị cao trong nghệ thuật và được chia thành nhiều chủ đề khác nhau.

Những vật dụng này thường do chính thường dân tự tay làm ra và sử dụng rộng rãi. Khi Âu phục du nhập vào Nhật Bản vào thời Minh Trị (1868 – 1911), thì văn hóa sử dụng netsuke cũng biến mất trong đời sống thường nhật của người dân Nhật Bản.

Tác phẩm Untitled ( Không tựa đề)

 Trong khi đó, trong phong trào “cuồng Nhật Bản” tại Châu Âu và Châu Mỹ vào cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, netsuke được xuất khẩu với số lượng lớn và được xem như là một mặt hàng nghệ thuật thủ công mỹ nghệ tại những quốc gia này.

Cũng cùng lúc đó, một số nghệ nhân nhiệt huyết tại Nhật Bản đã xoay sở để giữ truyền thống này không bị mai một. Kể từ những năm 1970, một dòng sản phẩm mới gọi là netsuke đương đại với những hình dáng, cảm xúc và ý tưởng mới lạ xuất hiện. Cho đến ngày hôm nay, các nghệ nhân netsuke vẫn tâm huyết với nghề và kiên trì sáng tạo ra các dòng sản phẩm mới lạ.

Tác phẩm Woman Entertainer (Phụ nữ Giải trí)

Nhân dịp kỷ niệm 45 năm Quan hệ Ngoại giao Việt Nam- Nhật Bản, Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam phối hợp với Đại sứ Quán Nhật Bản tại Việt Nam tổ chức triển lãm mỹ thuật có tên gọi “Netsuke – Nghệ thuật Điêu khắc gỗ Nhật Bản đương đại”

Triển lãm lần này chú trọng vào các tác phẩm netsuke đương đại, người xem sẽ khám phá được sự tinh tế của các nghệ nhân có tay nghề cao, nét hàm tiếu chứa đựng trong mỗi tác phẩm cũng như tính ứng dụng và vẻ đẹp của netsuke của thời đại mà netsuke không còn là một phần trong cuộc sống thường nhật nữa.

 Netsuke là một tác phẩm thủ công thưởng thức bằng cả xúc giác. Tiếng Nhật gọi là “nare”, tiếng Anh có thể là “patina”, có nghĩa chỉ những sự thay đổi qua thời gian của một tác phẩm netsuke mỗi khi chạm vào và quan sát, đây cũng được xem là một sự cộng hưởng đặc biệt khiến netsuke trở nên sống động và phong phú.

Tác phẩm Dragon & Quee (Rồng và Nữ hoàng)

Khi ngắm nhìn những tác phẩm Netsuke các bạn sẽ có cảm nhận được sự ấm ấp áp của gỗ và vẻ đẹp nhuốm màu thời gian khi tiếp cận với vẻ đẹp tinh túy của netsuke. Khi bạn có thể tận tay chạm vào và quan sát kỹ lưỡng trên những hiện vật trưng bày, bạn sẽ cảm nhận sâu sắc hơn về con người, tính cách của người Nhật Bản. Và Netsuke như một đại sứ văn hoá và vai trò của một “nút buộc” kết nối Nhật Bản với thế giới.