Điều hành hội thảo có GS.TS Trình Quang Phú (Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Phương Đông), TS Vũ Ngọc Hoàng (nguyên Phó Trưởng Ban thường trực Ban Tuyên giáo TƯ), GS Trần Hồng Quân (Chủ tịch Hiệp hội các trường ĐH,CĐ Việt Nam), GS Lê Vinh Danh (Hiệu trưởng TDTU).
 |
| GS.TS Trình Quang Phú (Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Phương Đông) phát biểu khac mạc hội thảo |
Trình bày tham luận tại hội thảo có GS Trình Quang Phú, TS Vũ Ngọc Hoàng, GS Lâm Quang Thiệp (Nguyên Vụ trưởng Bộ Giáo dục đào tạo), TS Trần Đức Cảnh (Chuyên gia giáo dục Hoa Kỳ), GS Lê Vinh Danh, TS Lê Viết Khuyến (Trưởng ban Hiệp hội các Trường ĐH, CĐ Việt Nam), GS Phạm Phụ (Trường ĐH Bách Khoa TPHCM)…
Theo quan điểm của GS Trần Hồng Quân, tự chủ là thuộc tính của trường ĐH. Ở nước ta, tự chủ hóa ĐH là thực hiện một bước dân chủ hóa. Tự chủ hóa ĐH cũng là một cách xã hội hóa.
Tự chủ ĐH sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho các trường công lập, tạo sinh khí mới cho nền ĐH nước ta. Tự chủ hóa ĐH có thể coi là một chủ trương có tính chất sửa chữa khuyết tật hệ thống của xã hội được thực hiện trong một phạm vi nhỏ, phạm vi các trường ĐH.
Còn TS Vũ Ngọc Hoàng (nguyên Phó Trưởng Ban thường trực Ban Tuyên giáo TƯ) cho rằng để giải quyết đúng vấn đề tự chủ đại học phải bắt đầu từ tư duy. Tư duy về tự chủ là tư duy phát triển. Tự chủ và độc lập về tư duy mới có phản biện khoa học. Theo đó, tự chủ - bản thân nó đã mang ý nghĩa giáo dục và văn hóa, vì nó thúc đẩy phát triển tư duy và hình thành nhân cách.
Đồng thời, TS Vũ Ngọc Hoàng đưa ra những trở lực trong quá trình giải quyết vấn đề tự chủ? Đó là việc phân cấp quyền lực giữa cấp trên và cấp dưới. Do đó, để giải quyết tốt vấn đề tự chủ thì cần phải có 4 điều kiện: (1) Cấp trên đủ độ chín về tư duy, văn hóa, nhân cách, biết chăm lo cho sự trưởng thành của con người hơn là có quyền lực của bản than mình; (2) Cấp dưới đủ phẩm chất và trách nhiệm, với động cơ trong sáng vì sự nghiệp vinh quang là phát triển con người, không có ý định lợi dụng việc phân cấp để tìm kiếm lợi ích cá nhân; (3) Xã hội đủ nhận thức để tác động bằng dư luận, phê phán và phản đối cách làm bảo thủ không chịu phân cấp, không cho tự chủ; (4) Có cơ chế kiểm soát quyền lực tại chỗ và minh bạch thông tin, trách nhiệm giải trình
Liên quan đến vấn đề hội nhập của GDĐH, GS Lâm Quang Thiệp (nguyên Vụ trưởng Bộ GD&ĐT) cho rằng muốn hội nhập thành công, các cơ sở GDĐH cần có quyền tự chủ.
“Chỉ có thể triển khai hội nhập quốc tế có hiệu quả nếu nắm vững các nhu cầu và mục tiêu hội nhập cụ thể của bản thân cơ sở GDĐH, đồng thời hiểu biết đầy đủ khả năng của các đối tác trên thế giới. Rõ ràng, chỉ khi các cơ sở GDĐH có quyền tự chủ cao trong việc xác định sứ mạng, chức năng và kế hoạch dài hạn của mình, trong việc chủ động tìm hiểu và kết nối với các đối tác ở nước ngoài thì họ mới đạt được đầy đủ các hiểu biết toàn diện trên đây để thực hiện hội nhập tốt…” - GS Lâm Quang Thiệp chia sẻ.
GS Lê Vinh Danh (Hiệu trưởng TDTU) phát biểu tại hội thảo
GS Lê Vinh Danh (Hiệu trưởng TDTU) khẳng định TDTU có được vị trí như ngày hôm nay là nhờ tự chủ ĐH. Cụ thể là xây dựng thành công 7 vấn đề lớn: Lực lượng chuyên môn cao, chất lượng GD, KH-CN, quốc tế hóa, cơ sở vật chất, văn hóa - văn minh ĐH, quản lý ĐH…
Tuy nhiên, quá trình hoạt động theo mô hình tự chủ của TDTU là một hành trình gian khổ, vừa làm, vừa mày mò, vừa xin cơ chế… Nhưng nhờ sự kiên định của toàn tập thể, cùng những qui chế hoạt động minh bạch, rõ ràng… nhà trường đã vượt qua một gia đoạn dài như vậy.
