Tờ China Chinhua News đưa tin, Trung Quốc có ý định cung cấp 3 tàu chiến cho Philippines giống như việc Hàn Quốc đã thông báo tặng tàu hộ tống nhỏ lớp Pohang cũ cùng thuyền cao su và máy tính cho Hải quân Philippines vào cuối năm nay.
Một quan chức quân sự hàng đầu của Trung Quốc cho biết: “Chúng tôi sẵn sàng chia sẻ và tặng tàu khi Hải quân Philippines thiếu khí tài quân sự. Đây là thời điểm thích hợp và cơ hội tốt để họ nhận những chiếc tàu này bởi nhiều năm trước, 3 chiếc tàu chiến của Trung Quốc đã ngừng hoạt động và đang được sửa chữa tại nhà máy đóng tàu quân sự”.
Vị quan chức này nhấn mạnh: "Chính phủ Philippines cũng có thể neo 3 chiếc tàu này ở bất cứ nơi nào họ muốn, miễn không ở trên lãnh hải của chúng tôi. Có lẽ Manila nên đặt ở bãi nổi Benham, nơi trước đó Liên Hiệp Quốc đã trao lại cho Philippines. Chúng sẽ là tiền đồn quân sự tốt tại vị trí này”.
Theo Manila Live Wire, Philippines đã phớt lờ “thiện chí” của Trung Quốc vì theo họ, động thái của Bắc Kinh chỉ là thái độ "giả vờ thân thiện".
Tuy nhiên, Trung Quốc ngày 4/6 mạnh mẽ khước từ yêu cầu gửi phản biện về vụ kiện “đường lưỡi bò” gây tranh cãi với Philippines, quyết không chấp nhận phân xử tranh chấp lãnh thổ với Manila qua Tòa án trọng tài quốc tế. “Trung Quốc vẫn giữ nguyên lập trường không chấp nhận hoặc tham gia vụ kiện đường lưỡi bò của Philippines”, Phát ngôn viên Bộ ngoại giao Hồng Lỗi tuyên bố tại Bắc Kinh.
Phản ứng của Trung Quốc không nằm ngoài dự đoán của nhiều chuyên gia. Ông Rommel Banlaoi, chủ tịch Viện nghiên cứu khủng bố, bạo lực và hòa bình của Philippines ngày 4/6 nhấn mạnh: “Dựa trên những hiểu biết của tôi, Trung Quốc sẽ tiếp tục bỏ qua các yêu cầu (của Tòa án quốc tế). Ngay cả khi tòa án ra phán quyết cuối cùng về vấn đề này, Bắc Kinh tiếp tục làm ngơ, đặc biệt là nếu phán quyết không có lợi cho Trung Quốc”.
Tuy nhiên, theo bà Bonnie Glaser, chuyên gia nghiên cứu Đông Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (Mỹ), dù Trung Quốc không chấp nhận tham gia vụ kiện nhưng nếu càng nhiều nước ủng hộ Philippines đưa vụ việc ra Tòa án trọng tài quốc tế thì càng có nhiều khả năng Trung Quốc ít nhất sẽ phải tính đến cái giá về uy tín quốc tế mà họ phải trả trong những vụ việc như thế.
Chia sẻ quan điểm này, thạc sĩ luật Nguyễn Hùng Cường ở Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, vụ kiện cho thấy Philippines rất khôn ngoan khi mọi giải pháp ngoại giao đã thất bại. Mục tiêu của họ là công khai hóa, thể hiện lẽ phải trong khi Trung Quốc không tuân thủ luật pháp, không có chính nghĩa.
