Khó khăn của ông Trump
Ông Trump cũng phải thuyết phục Bình Nhưỡng từ bỏ các nhà máy, lò phản ứng và các cơ sở làm giàu hạt nhân chuyên sản xuất nhiên liệu hạt nhân được dùng để chế tạo vũ khí, trong khi các bằng chứng chụp bằng vệ tinh mới nhất cho thấy, Triều Tiên đang mở rộng sản xuất các sản phẩm trong lĩnh vực này.
Theo các nhà phân tích, hình ảnh vệ tinh cho thấy một lò phản ứng hạt nhân mới của Triều Tiên đã xuất hiện sau nhiều năm xây dựng. Lò phản ứng này nằm trong khu liên hợp hạt nhân Yongbyon, nơi mà Triều Tiên bắt đầu Chương trình hạt nhân từ những năm 1960. Ngày nay, mạng lưới này đã mở rộng thành hàng trăm tòa nhà nằm dọc theo khúc sông Kuryn uốn vòng, với diện tích hơn 3 dặm vuông.
Triều Tiên khẳng định lò phản ứng này là để sản xuất điện dân dụng. Tuy nhiên, lò phản ứng mới này cũng có thể sản xuất ra plutoni – một trong những nhiên liệu chính được sử dụng trong vũ khí hạt nhân. Do đó, nó có thể bổ sung thêm sản lượng cho các thiết bị cũ đang có ở Yongbyon.
Vấn đề nhiên liệu hạt nhân
Lò phản ứng mới này có thể sẽ là vấn đề trung tâm trong các cuộc đàm phán của ông Trump và ông Kim, nếu mục tiêu của các cuộc đàm phán này, như Mỹ thường nhấn mạnh, là tiến trình phi hạt nhân hóa hoàn toàn. Ngay cả khi ông Kim đồng ý ngừng thử hạt nhân và thử tên lửa, thì Triều Tiên vẫn có thể tranh thủ tích lũy nhiên liệu cho một kho vũ khí, miễn là cuộc đàm phán còn kéo dài.
Vấn đề này cũng từng là một vấn đề quan trọng trong các cuộc đàm phán Iran, khi ông Barck Obama thương lượng về việc ngừng sản xuất một số lượng đáng kể nhiên liệu hạt nhân mới, mặc dù thỏa thuận này hết hạn trong 13 năm. Không ai rõ ông Trump có thể thành công như thế trong thỏa thuận mới này hay không.
Nhưng nếu các cuộc đàm phán thất bại, hoặc đơn giản chỉ là kéo dài, thì lò phản ứng này cũng có thể là một phần biện minh cho hành động quân sự, ít nhất là nếu những lập luận của ông John R.Bolton - chuyên gia tư vấn an ninh mới của ông Trump - về quá khứ là đúng. Hồi tháng 3/2015, ngay trước khi thỏa thuận Iran diễn ra, ông Bolton đã phát biểu trong một bài báo rằng cả việc đàm phán cũng như lệnh trừng phạt cũng sẽ không ngăn được Iran tiếp tục các chương trình vũ khí hạt nhân. Ông cũng lập luận tương tự về vấn đề Triều Tiên.
Ông Bolton viết: “Sự thật khó nghe, đó là khi chỉ có hành động quân sự như cuộc tấn công của Israel năm 1981 vào lò phản ứng Osirak của Saddam Hussein ở Iraq, hay cuộc hủy diệt năm 2007 nhằm vào một lò phản ứng của Syriado Triều Tiên thiết kế và xây dựng, mới có thể đạt được những gì mong muốn” - ông Bolton viết. “Thời gian vô cùng ngắn ngủi, nhưng một cuộc tấn công thì vẫn có thể thành công”.
Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ đã không trả lời một số yêu cầu bình luận về bằng chứng cho thấy lò phản ứng của Triều Tiên đang được khởi động. Ông Bolton đảm nhiệm vai trò của mình từ ngày 9/4.
Các hoạt động tăng cường
Hình ảnh của lò phản ứng Triều Tiên mới được vệ tinh chụp cho thấy một số hình ảnh tương tự như ống khói đang xả. Theo một báo cáo của Trung tâm an ninh và hợp tác quốc tế tại ĐH Stanford, điều này cho thấy, các thử nghiệm sơ bộ đã có thể bắt đầu tại lò phản ứng mới này. Nhà máy này được gọi là lò phản ứng nước nhẹ thử nghiệm, có khả năng sản xuất từ 25 - 30 megawatt điện, đủ để cung cấp năng lượng cho một thị trấn nhỏ. Theo Viện Khoa học và An ninh quốc tế, một nhóm tư vấn ở Washington chuyên theo dõi các loại vũ khí hạt nhân, thì nhà máy này cũng có thể sản xuất khoảng 20kg plutonium mỗi năm. Con số này cao gấp 4 lần sản lượng hàng năm của một lò phản ứng hạt nhân lớn khác của Triều Tiên.
Các phân tích hình ảnh ở Stanford cho thấy, hoạt động xung quanh lò phản ứng mới đã tăng đáng kể từ năm 2017 cho thấy, việc xây dựng và hoàn thiện lò sản xuất này đã được thúc đẩy một cách tích cực.
Trong suốt năm 2017, các nhà phân tích quan sát thấy việc hoàn thiện một hệ thống làm mát cho lò phản ứng mới. Lò phản ứng mới sẽ được sử dụng để sản xuất điện. Hình ảnh vệ tinh xuất hiện cho thấy, các đường dây và tháp truyền đã cũng được dựng lên quanh khu vực.
