Giống như điếu thuốc thật, TLĐT có hai phần: Đầu lọc chứa nicotine và hỗn hợp chất tạo mùi thơm, thân là ống chứa một thiết bị điện tử khi kích hoạt sẽ phun hỗn hợp hơi để đi qua đầu lọc, hòatan nicotine và chất tạo mùi thơm.
Khi người hút rít hơi thuốc, hơi nicotine và mùi thơm sẽ vào miệng và hệ hô hấp như khói thuốc. TLĐT cũng giống thuốc lá thực thụ ở chỗ đầu điếu thuốc có đèn phát sáng màu đỏ, khi rít thuốc đèn cháy trông như đốm lửa và đầu điếu thuốc có thể toả hơi trông như làn khói thật.
Các nhà sản xuất TLĐT quảng cáo ích lợi vượt bậc của TLĐT so với thuốc lá truyền thống do TLĐT không chứa các chất độc hại như thuốc lá thường, ngoài ra TLĐT còn có thể giúp người hút bỏ dần thói quen hút thuốc sau một thời gian.
Tuy nhiên, hiện vẫn thiếu các căn cứ khoa học để khẳng định mức độ tin cậy của những tuyên bố này. Các lợi ích và ảnh hưởng của TLĐT tới sức khỏe người dùng cần nhiều thời gian hơn nữa để xác minh.
Vừa qua, chính Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhận định rằng chưa có bằng chứng xác thực để chứng minh quan điểm này. Được biết, năm 2009, Cục Quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã tiến hành một nghiên cứu về TLĐT. Họ phân tích 1 mẫu của hộp chất lỏng nicotine từ hai nhà sản xuất TLĐT.
Kết quả cho thấy hàm lượng nicotine trong TLĐT không phải lúc nào cũng phù hợp với số liệu ghi trên nhãn. Nghiên cứu cũng cho thấy một số hộp dán nhãn không có nicotine, nhưng thực tế là có nicotine. Một số hợp chất gây ung thư trong thuốc lá cũng đã được tìm thấy trong vài hộp TLĐT.
Một trong các chất độc được tìm thấy là Diethylene Glycol - một hóa chất độc hại được sử dụng trong chất chống đông. Nhiều chuyên gia y tế nói các nhà sản xuất TLTĐ đã không tiến hành các nghiên cứu cần thiết. Trong đó, nghiên cứu kết luận rằng bởi vì TLĐT làm tăng nồng độ khí CO trong máu, nó không thể là một lựa chọn an toàn hơn thuốc lá.
Còn trong một nghiên cứu của giáo sư người Mỹ Polosa cùng các cộng sự thử trên 40 người nghiện thuốc tình nguyện hút TLĐT, có 22% người bỏ thuốc lá thật nhưng hầu hết tiếp tục hút TLĐT.
Đến năm 2010, các cơ quan An toàn thực phẩm và sức khỏe Pháp (AFSSAPS) cảnh báo TLĐT có thể vẫn còn chứa nhiều chất hóa học nên không loại trừ mối nguy hiểm gây tác hại cho người sử dụng và người xung quanh, đặc biệt là chất propylene glycol, một dung môi có khả năng gây dị ứng cho người hút thuốc.
Hiện AFSSAPS và Bộ Y tế Pháp đã khuyến cáo những người sử dụng TLĐT nên hết sức thận trọng. Phụ nữ có thai và cho con bú nên tránh dùng sản phẩm này do một số chất có thể chứa độc tính.
Vào đầu tháng 3/2012, để xác định tác hại của loại thuốc lá này, các nhà khoa học thuộc Trường Đại học California (UC), Mỹ đã tiến hành nghiên cứu năm mẫu thuốc và phát hiện thấy một số sai sót ở phần thiết kế thân thuốc, bộ phun hơi cũng như nhãn mác; đồng thời bày tỏ lo ngại về việc kiểm soát chất lượng cùng các vấn đề liên quan tới sức khỏe khác.
Bác sĩ Ira J. Strumpf - Phát ngôn viên của Hiệp hội Phổi Mỹ - bày tỏ lo ngại sâu sắc là TLĐT được quảng cáo không chỉ nhắm đến đối tượng cai thuốc lá mà còn cho số lượng đông đảo người trước kia chưa hề hút thuốc.
PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức - Giảng viên chính bộ môn Dược lâm sàng (Khoa Dược Đại học Y Dược TPHCM) - khẳng định: “Nếu suy xét kỹ, TLĐT có nhiều vấn đề. Cụ thể là là TLĐT chưa được chứng minh một cách độc lập là không gây độc.
Nicotine và hỗn hợp hơi dùng trong TLĐT hiện nay không hề nguyên chất mà có thể bị nhiễm nhiều tạp chất có hại cho sức khỏe.
Nicotine không tan trong nước nên hỗn hợp hơi hoà tan trong TLĐT là dung môi hữu cơ, và được xác định là propylen glycol hoặc dietylen glycol là các chất độc hại cho sức khoẻ con người.
Bên cạnh đó, TLĐT không giúp cai thuốc dễ dàng. Trái lại, chính việc tiếp tục phì phèo điếu thuốc dù là TLĐT làm cho người ta hoặc dùng luôn TLĐT hoặc trở lại hút thuốc lá thật.
Hơn thế nữa, TLĐT đang được quảng cáo không chỉ nhắm đến đối tượng cai thuốc lá mà còn cho số lượng đông đảo người trước kia chưa hề hút thuốc”.
Tuy nhiên, không ít tổ chức nghiên cứu uy tín và bác sĩ lại khuyên người hút thuốc sử dụng TLĐT thay thuốc lá truyền thống vì TLĐT an toàn hơn cho sức khỏe.
Ở Mỹ, Hiệp hội Bác sĩ Y tế công cộng (American Association of Public Health Physicians) ủng hộ TLĐT và khẳng định rằng nguy cơ ảnh hưởng từ hút thuốc thụ động cũng giảm đáng kể nếu dùng TLĐT.
John Britton - Chuyên gia về phổi tại Đại học Nottingham và cũng là Chủ tịch của Nhóm tư vấn thuốc lá thuộc Trường Y khoa Hoàng gia Anh - khẳng định: “Nếu mức độ nicotine trong TLĐT thấp bằng lượng cần thiết để cai nghiện thì sẽ không có vấn đề lớn”.
Các phân tích định lượng của bác sĩ Laugesen thuộc Health New Zealand cũng cho rằng, lượng hóa chất độc hại trong TLĐT thấp hơn mức độ có thể gây hại cho sức khỏe.
Một nghiên cứu khác của nhóm các nhà nghiên cứu tại Trường Y thuộc Đại học Boston, Mỹ tiến hành năm 2010 cũng kết luận rằng TLĐT an toàn hơn thuốc lá truyền thống và có thể trợ giúp quá trình cai nghiện thuốc. Cũng theo nghiên cứu này, lượng các chất gây ung thư trong TLĐT thấp hơn tới 1.000 lần so với thuốc lá truyền thống.
