Xuân hãy còn lang thang ngoài phố nhưng trong nhà tôi đã thấy Tết ríu ran. Không như Tết của người quê, đêm 30 quây quần bên nồi bánh chưng đỏ lửa, Tết của tôi được tính bằng tiếng cười con trẻ xúng xính trong những bộ quần áo mới khoe nhau những phong bao lì xì đỏ; tính từ cái se se của tiết trời chuyển dần từ những cái rét mướt sang những ngày hưng hửng nắng và lất phất mưa; tính từ cái vắng hiu của phố phường trong những ngày mồng một, một hai Tết.
Còn với mẹ tôi, Tết của mẹ tính từ đống chăn màn ngồn ngộn được mẹ đem cả ra giặt giũ cho sạch hết bụi trần vào những ngày cuối năm. Tết của mẹ về từ những phút mẹ ngồi ngẩn người ra đếm đong từng thức ăn cho ba ngày Tết, để chuẩn bị một khoản chi vừa đủ, còn chút nới tay cho con trẻ gọi là. Và, Tết của mẹ tôi về từ nồi thịt nấu mắm đường mà năm nào mẹ cũng là người “khai trương” cho cả xóm….
Thịt nấu mắm đường. (ảnh minh họa)
Thịt nấu mắm đường là đặc sản của xóm tôi - khu dân cư vốn là khu tập thể cầu đường. Từ ngày thị xã chuyển mình lên thành phố, lệ nấu bánh chưng, bánh thuẫn ngày Tết rủ nhau đi hết. Tiếng nói cười của các mẹ, các chị trong những buổi cùng làm cũng đi xa. Lũ trẻ nít cũng biếng lười “dọn mình” trước Tết.
Và như thế thì buồn. Thành ra, không chung nhau những khuôn bánh thuẫn thơm vàng, các mẹ lại rủ nhau ra chợ chọn thịt về nấu mắm đường. Nhà ít 1, 2 ký. Nhà nhiều mua cả chục. Tết của mẹ nghe chừng tất bật mà sao thật giản đơn. Dọn dẹp cửa nhà, chuẩn bị thu chi và nấu thịt với mắm đường…
Mẹ sẵn sàng từ những hôm trời còn đang rét. 19, 20 xuân còn ở đâu ngoài ngõ, mẹ đã khệ nệ những ký thịt tươi ngon cùng nước mắm, đường, ngũ vị, hạt tiêu… bày ra khắp bếp. Mẹ xẻ thịt. Con gái rửa sạch.
Con trai giã tỏi hành. Cháu ngoại líu ríu chạy quanh. Ba nhâm nhi ngụm trà, nhiu nhiu mắt nhìn bàn hương án, tưởng sẵn trong đầu những sắp bày trước ngày đưa ông Táo về trời. Thịt xẻ khổ, mẹ ướp hành tỏi, ngũ vị, mì chính thơm lựng nhà.
Rồi đỏ bếp, rồi mùi mắm đường không lẫn vào đâu được quyện với mùi thịt ướp cứ lừng lững, lừng lững, lan trải lên tận nóc nhà, loanh quanh nơi bậu cửa mẹ hay ngồi nhổ tóc sâu, xồng xộc vào tận mũi những thân yêu của mẹ. Quyện trong đó có cả mùi mồ hôi ngai ngái, cả nụ cười và ánh mắt rạng ngời….
Thịt nấu xong mẹ cho vào thẩu nhựa to. Nhà mình đông người, lại hay có khách, mẹ làm đến 4, 5 thẩu đầy tú hụ, đủ dành phần đến ra giêng. Thịt có vị mặn dịu của mắm, vị ngọt của thịt tươi quyện với đường trong vắt.
Thịt bò giòn ngon dịu. Thịt heo mỡ ăn hoài không ngán. Thịt heo nạc lại có màu lẫn vị đều khác thịt nấu các kiểu thường và hấp dẫn tất cả các giác quan.
Tết ấm từ tay mẹ. (ảnh minh họa)
Thịt nấu mắm đường, mẹ xắt lát sắp dĩa cúng ông bà, mẹ giành phần quấn bánh tráng thay cơm suốt ba ngày Tết. Con gái con trai không vắng bữa cơm Tết nào có lẽ trước nhất vì món thịt nấu mắm đường của mẹ. Mẹ còn bày tròn trong những đĩa con con cho ba nhắp rượu Tết cùng bè bạn.
Bạn của ba đến nhà, chỉ một món thịt nấu mắm đường nhắm rượu. Ai cũng đỏ mặt với hơi men trong cái “thúc” khó cưỡng của món mồi mẹ sắp. Bạn của ba đến nhà, rượu mềm môi, thơ mềm lòng và mồi ngon mềm ruột.
Bạn ba về với công thức làm thịt nấu mắm đường ghi trong cuốn sổ tay be bé, như một món quà Tết mẹ gửi đến các “bà xã” ở nhà. Thấy chan chứa niềm vui chồng vợ ở tuổi ngoại tuần. Thấy trong mắt ba rạng rỡ điều gì rất khó gọi thành tên…
Thấy nếp nhà vẹn nguyên trong tay mẹ!
