5 thành tựu nổi bật của giáo dục mầm non
Năm học 2015 – 2016 là năm thứ 3 thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, Bộ GD&ĐT tích cực triển khai kế hoạch hành động của ngành Giáo dục triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT. Vượt qua nhiều khó khăn, giáo dục mầm non trong năm học vừa qua đã đạt được những thành tựu quan trọng.
Khẳng định điều này, ông Nguyễn Bá Minh – Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non – nhấn mạnh 5 kết quả nổi bật:
Thứ nhất: Mạng lưới trường lớp phát triển, tỷ lệ trường, lớp ngoài công lập tăng nhanh.
Cả nước hiện có 14.637 trường mầm non, tăng 313 trường. Tỷ lệ huy động trẻ tăng, đạt và vượt kế hoạch đề ra.
Thứ hai: Chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ được nâng lên.
Chương trình giáo dục mầm non được thực hiện tại 100% trường mầm non. Tỷ lệ trẻ học 2 buổi/ngày, tỷ lệ trẻ được ăn bán trú tăng. Ứng dụng công nghệ thông tin trong chăm sóc, giáo dục trẻ được đẩy mạnh; đổi mới phương pháp tổ cức hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ; quan tâm môi trường giáo dục, tạo cơ hội cho trẻ được vui chơi, trải nghiệm.
Một số địa phương đã chủ động xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm, thực hiện các chuyên đề phù hợp với thực tế của địa phương nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chương trình giáo dục mầm non.
Cụ thể là các chuyên đề nhằm bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng cho giáo viên về việc xây dựng và sử dụng môi trường giáo dục; giáo dục lấy trẻ làm trung tâm; tổ chức các hoạt động cho trẻ chơi ngoài trời, cho trẻ học bằng chơi, giáo dục thẩm mỹ, kỹ năng sống, giáo dục phát triển vận động, làm quen với chữ viết… Các địa phương đã quan tâm đầu tư tăng cường các điều kiện thực hiện chương trình…
Thứ 3: Cơ sở vật chất ngày càng được tăng cường, tỷ lệ phòng học kiên cố tăng 2,4%; tỷ lệ trường đạt chuẩn tăng 3,4%; số trường học có công trình bếp, công trình nước sạch, vệ sinh tăng.
Thứ 4: Đội ngũ giáo viên tăng nhanh về số lượng, chất lượng từng bước được nâng cao qua các buổi tập huấn, bồi dưỡng dưới nhiều hình thức.
Thứ 5: Công tác quản lý được đổi mới, tăng tính tự chủ trng thực hiện nhiệm vụ và phân cấp quản lý giáo dục. Việc quản lý cơ sở giáo dục mầm non ngoài công lập có chuyển biến tích cực.
Ngoài các thành tựu trên, giáo dục mầm non vẫn tồn tại những khó khăn, hạn chế liên quan đến mạng lưới trường lớp, quy mô phát triển giáo dục mầm non; cơ sở vật chất trường lớp học; chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ chưa đồng đều giữa các vùng miền; công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi ở các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ còn gặp nhiều khó khăn, tiến độ thực hiện chậm; đội ngũ giáo viên định biên dù tăng nhưng vẫn còn thấp so với quy định, chưa đáp ứng yêu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ tại các nhóm lớp.
Nguyên nhân những hạn chế trên, theo báo cáo của ông Nguyễn Bá Minh, do các địa phương thiếu quy hoạch tổng thể về phát triển trường lớp mầm non, một số nơi chưa giành quỹ đất để xây dựng trường mầm non, đặc biệt là các khu công nghiệp. Một số địa phương thiếu nguồn lực xây dựng cơ sở vật chất cho giáo dục mầm non.
Bên cạnh đó, việc thực hiện chính sách xã hội hóa giáo dục mầm non còn hạn chế, chưa tạo cơ chế để phát triển giáo dục mầm non ngoài công lập. Giáo dục mầm non ngoài công lập ở một số tỉnh có điều kiện phát triển chưa tương xứng.
Năng lực đội ngũ giáo viên còn hạn chế. Chế độ chính sách hỗ trợ giáo viên một số địa phương còn chưa kịp thời, chưa chủ động trong quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng giáo viên…
 |
| Hội nghị trực tuyến tổng kết năm học 2015 – 2016, triển khai nhiệm vụ giáo dục mầm non năm học 2016 – 2017. |
Những trăn trở về đội ngũ
Cùng thảo luận về chỉ tiêu cũng như phương hướng cho năm học mới, thể hiện sự nhất trí cao với báo cáo của Bộ GD&ĐT, hàng loạt vấn đề cấp thiết của giáo dục mầm non như tăng cường tiếng Việt cho trẻ vùng dân tộc thiểu số; đầu tư xây dựng trường mầm non phục vụ con em công nhân ở các khu chế xuất, khu công nghiệp; nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên mầm non; phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi; phát triển giáo dục mầm non ngoài công lập; tổ chức 2 buổi/ngày thực hiện chương trình giáo dục mầm non; giáo dục phát triển vận động cho trẻ trong trường mầm non… đã được đại diện các Sở GD&ĐT trao đổi.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa, đại diện lãnh đạo các cục, vụ của Bộ GD&ĐT có những trao đổi lại các vấn đề, làm rõ, tiếp thu.
Trong đó, các vấn đề từ thuận lợi đến khó khăn và đặc biệt là giải pháp, kinh nghiệm triển khai đều được chia sẻ cởi mở. Hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng, nhiều ý kiến kiến nghị tập trung vào vấn đề đội ngũ nhằm đảm bảo đủ số lượng và tăng chất lượng.
Chia sẻ khó khăn về đội ngũ giáo viên, bà Vũ Thị Phương Vinh – Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hải Phòng cho biết: Hầu hết giáo viên mầm non hiện nay đều tốt nghiệp trung cấp sư phạm, đầu vào không cao, thời gian đào tạo chỉ 2 năm, trong khi yêu cầu đối với giáo viên mầm non là rất cao; từ đó, đề nghị từng bước yêu cầu đầu vào cao hơn đối với giáo viên mầm non.
Khẳng định Thông tư liên tịch số 06 quy định về danh mục khung vị trí việc làm và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập có nhiều điểm rất tích cực, tuy nhiên triển khai cần có lộ trình, bà Vinh cho rằng, cần giữ nguyên về chế độ chính sách và định biên với cô nuôi; có vị trí việc làm với nhân viên cấp dưỡng …
Cũng liên quan đến nội dung này, đại diện của Sở GD&ĐT Hà Nội – bà Hoàng Thanh Hương - Trưởng phòng Giáo dục Mầm non – đề nghị Bộ GD&ĐT tham mưu điều chỉnh thông tư 06. Cụ thể, cần có hướng mở được tăng giáo viên khi số trẻ/lớp đông hơn so với quy định của Điều lệ trường mầm non; thay đổi “đối với các trường có trên 9 nhóm, lớp cần có 3 vị trí việc làm, trường có dưới 9 nhóm, lớp cần 2 vị trí việc làm”; tăng quy định nhiệm vụ bảo vệ từ không vượt quá 2 người lên 4 người.
Sở GD&ĐT Hà Nội đồng thời đề xuất Bộ GD&ĐT xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí trường chất lượng cao; chỉ đạo các trường sư phạm đổi mới chương trình, cập nhật Thông tư 20 quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp giáo viên mầm non.
Đặc biệt, với đặc thù riêng, bà Hương đề nghị Bộ GD&ĐT tham mưu được tuyển dụng giáo viên chuyên biệt dạy các hoạt động nghệ thuật, thể chất tại các trường mầm non đạt chuẩn quốc gia, trường chất lượng cao. Đây cũng đồng thời là đề xuất của Sở GD&ĐT thành phố HCM…
Trong khi đó, đại diện nhiều tỉnh vùng khó đưa đề xuất với Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Nội vụ xây dựng chế độ, chính sách đãi ngộ như tăng lương, phụ cấp, các chế độ khác cho đội ngũ giáo viên mầm non dạy 2 buổi/ngày có tổ chức bán trú…
Hội nghị cũng dành nhiều thời gian để các địa phương chưa đạt phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi chia sẻ khó khăn, báo cáo tiến độ cũng như các giải pháp để thực hiện nhiệm vụ quan trọng này.
Mạnh dạn đột phá, đi đầu để có những mô hình mới
Tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa ghi nhận cố gắng, nỗ lực của địa phương trong thực hiện nhiệm vụ giáo dục mầm non năm học vừa qua, phân tích sâu thêm kết quả nổi bật, hạn chế, cũng như nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế để từ đó có những giải pháp thực hiện hiệu quả.
Nhấn mạnh năm nay là năm đầu tiên triển khai Nghị quyết 12 của Đại hội Đảng toàn quốc; cũng là năm đầu tiên triển khai Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh; tiếp tục thực hiện Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT…, trước các ý kiến phát biểu, Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa khẳng định Bộ GD&ĐT sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến, sớm hoàn thiện những văn bản cần thiết; tăng cường hơn nữa công tác bồi dưỡng, tập huấn để giáo viên mầm non tiến kịp công cuộc đổi mới; đồng thời, sẽ có hướng dẫn về quy hoạch mạng lưới các trường mầm non, phổ thông để địa phương kịp thời triển khai…
Thứ trưởng đề nghị các địa phương, dựa trên phương hướng, nhiệm vụ năm học của Bộ GD&ĐT, căn cứ vào tình hình thực tiễn để xây dựng chỉ tiêu, mục tiêu cụ thể cho hợp với thực tiễn địa phương; tăng cường quản lý, thực hiện đạo đức nhà giáo; đổi mới công tác quản lý, tăng cường xây dựng chủ trương chính sách phát triển giáo dục mầm non tại địa phương, đặc biệt là tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm các cơ sở giáo dục….
Các địa phương có điều kiện phát triển, cần đột phá, đi đầu để có những mô hình mới, không chỉ áp dụng tại địa phương mà có thể nhân rộng ra toàn quốc.
Các Sở GD&ĐT cần chủ động tham mưu cho địa phương về cơ sở vật chất, trong đó đặc biệt quan tâm đến hệ thống vi sinh, nước sạch môi trường; tăng cường bồi dưỡng để thực hiện chương trình mầm non sau điều chỉnh và bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nhà giáo một cách có chất lượng; tăng cường thực hiện Quyết định 1008 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt đề án “Tăng cường tiếng Việt cho trẻ em mầm non, học sinh tiểu học vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2016 – 2020, định hướng đến 2025; đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền…
Riêng vấn đề quy hoạch mạng lưới trường lớp, Thứ trưởng lưu ý địa phương cần quan tâm quy hoạch theo hướng phù hợp với thực tiễn, thu gom điểm lẻ để có điều kiện đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng giáo dục trẻ. Đồng thời, quan tâm đến giáo dục mầm non ở các khu công nghiệp, khu chế xuất.
Về nội dung phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, với các tỉnh chưa đạt, chưa nộp hồ sơ, Thứ trưởng đề nghị nhanh chóng nộp hồ sơ để đạt mục tiêu phổ cập vào cuối năm 2016, đảm bảo tiền đề chất lượng cho giáo dục phổ thông.
“Năm nay, Bộ GD&ĐT hoàn thành rà soát, điều chỉnh chương trình giáo dục mầm non; mong địa phương lưu ý phát triển chương trình phù hợp với điều kiện địa phương, cũng như quan tâm đến năng lực của giáo viên để thực hiện, phát triển chương trình đảm bảo yêu cầu trong bối cảnh mới” – Thứ trưởng Nguyễn Thị Nghĩa lưu ý thêm.
