Tận dụng thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” để bứt phá

GD&TĐ - Phát biểu tại hội nghị Công bố kết quả, tổng kết tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, diễn ra sáng 19/12, tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ nhấn mạnh, từ kết quả đó cần tiếp tục khai thác số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở; tận dụng thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” để phát triển bứt phá vượt bẫy thu nhập trung bình...

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo tại hội nghị.

Dân số vượt ngưỡng 96 triệu người
Theo số liệu công bố tại hội nghị, tổng số dân của Việt Nam vào thời điểm 0h ngày 1/4/2019 là 96.208.984 người, trong đó dân số nam là 47.881.061 người (chiếm 49,8%) và dân số nữ là 48.327.923 người (chiếm 50,2%). Với kết quả này, Việt Nam là quốc gia đông dân thứ 15 trên thế giới, tụt 2 bậc so với cách đây 10 năm và đứng thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines).

Các đại biểu tham dự hội nghị
 Các đại biểu tham dự hội nghị

Sau 10 năm, kể từ năm 2009 đến nay, quy mô dân số Việt Nam tăng thêm 10,4 triệu người. Tỉ lệ tăng dân số bình quân năm giai đoạn 2009-2019 là 1,14%/năm, giảm nhẹ so với giai đoạn 10 năm trước (1,18%/năm).

So với năm 2009, vị trí xếp hạng về quy mô dân số của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á không thay đổi và giảm hai bậc so với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.

Tỉ số giới tính là 99,1 nam/100 nữ, trong đó khu vực thành thị là 96,5 nam/100 nữ, khu vực nông thôn là 100,5 nam/100 nữ. Tỉ số giới tính tăng liên tục trong những năm qua nhưng luôn thấp hơn 100 trên phạm vi toàn quốc.

Kết quả Tổng điều tra 2019 cũng cho thấy Việt Nam là quốc gia có mật độ dân số cao so với các nước trên thế giới và trong khu vực. Năm 2019, mật độ dân số của Việt Nam là 290 người/km2, tăng 31 người/km2 so với năm 2009. Hà Nội và TPHCM là hai địa phương có mật độ dân số cao nhất cả nước, tương ứng là 2.398 người/km2 và 4.363 người/km2.

Toàn quốc có 82.085.729 người dân tộc Kinh, chiếm 85,3% và 14.123.255 người dân tộc khác, chiếm 14,7% tổng dân số của cả nước. Địa bàn sinh sống chủ yếu của nhóm dân tộc khác là vùng Trung du và miền núi phía Bắc và vùng Tây Nguyên. Tại vùng trung du và miền núi phía bắc, nhóm dân tộc khác chiếm 56,2%; con số này ở vùng Tây Nguyên là 37,7%; ở vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung là 10,3%; ở các vùng khác, tỉ lệ này chiếm không quá 8%.

Có 95,8% người dân trên 15 tuổi biết chữ

Theo kết quả sơ bộ Tổng điều tra dân số, toàn quốc có khoảng 91,7% dân số trong độ tuổi đi học phổ thông hiện đang đi học. Tỉ lệ này của nữ cao hơn so với nam, tương ứng là 92,5% và 90,8%. Trong vòng 20 năm qua, tỉ trọng dân số trong độ tuổi đi học phổ thông hiện không đi học (chưa bao giờ đi học hoặc đã thôi học) giảm đáng kể, từ 20,9% năm 1999 xuống còn 16,4% năm 2009 và còn 8,3% năm 2019.

Trẻ em được đến trường và chăm sóc tốt hơn
Trẻ em được đến trường và chăm sóc tốt hơn 

Tỉ lệ đi học chung của bậc tiểu học là 101,0%, bậc THCS là 92,8%, bậc THPT là 72,3%. Ở cấp tiểu học, không có sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn về tỉ lệ đi học chung (100,9% so với 101,0%). Cấp học càng cao thì khoảng cách chênh lệch về tỉ lệ đi học chung giữa thành thị và nông thôn càng lớn, cụ thể: ở cấp THCS, tỉ lệ đi học chung của khu vực thành thị cao hơn tỉ lệ đi học chung của khu vực nông thôn là 3,4 điểm phần trăm; mức chênh lệch này ở cấp THPT là 13,0 điểm phần trăm.

Cả nước có 95,8% người dân từ 15 tuổi trở lên biết đọc biết viết, tăng 1,8 điểm phần trăm so với năm 2009. Tỉ lệ nam giới biết đọc biết viết đạt 97,0%, cao hơn 2,4 điểm phần trăm so với tỉ lệ này ở nữ giới. Trong 20 năm qua, tỉ lệ biết đọc biết viết của nữ tăng 7,7 điểm phần trăm; khoảng cách chênh lệch về tỉ lệ biết đọc biết viết giữa nam và nữ được thu hẹp đáng kể. Năm 1999, tỉ lệ biết đọc biết viết của nam là 93,9%, cao hơn tỉ lệ này của nữ 7,0 điểm phần trăm; đến năm 2019, tỉ lệ đọc biết viết của nam đạt 97,0%, cao hơn tỉ lệ của nữ 2,4 điểm phầm trăm. 

Đất nước đang ở thời kỳ "cơ cấu dân số vàng"
Đất nước đang ở thời kỳ "cơ cấu dân số vàng" 

Tận dụng thời kỳ “cơ cấu dân số vàng”

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh, tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là cuộc Tổng điều tra quy mô lớn nhất (tổng số gần 12 nghìn Ban chỉ đạo Tổng điều tra với trên 78 nghìn thành viên từ Trung ương đến cấp xã, các Bộ; khoảng 147 nghìn điều tra viên thống kê và các cấp giám sát; điều tra trên 96 triệu người sinh sống tại trên 26 triệu hộ) và lần đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin trong các công đoạn của Tổng điều tra từ công tác chuẩn bị, thu thập thông tin, xử lý số liệu và công bố kết quả Tổng điều tra.

Phó Thủ tướng khẳng định Tổng điều tra dân số và nhà ở vào thời điểm 0 giờ ngày 1/4/2019 đã cơ bản hoàn thành các nội dung của Tổng điều tra vượt kế hoạch về thời gian với nhiều đổi mới, cải tiến mang lại hiệu quả thiết thực, đảm bảo an toàn và đã thành công tốt đẹp.

Trên cơ sở những kết quả thành công của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành hữu quan tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh cơ chế, chính sách bất cập nhằm đảm bảo phát triển bền vững, tạo công bằng cho người dân. Để cung cấp chi tiết hơn thông tin phục vụ hoạch định chính sách, Bộ KH&ĐT cần tiếp tục khai thác số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở để biên soạn các báo cáo chuyên đề chuyên sâu của từng lĩnh vực như già hóa dân số, di cư và đô thị hóa, lao động việc làm, giáo dục và đào tạo, tận dụng thời kỳ “cơ cấu dân số vàng” để phát triển bứt phá vượt bẫy thu nhập trung bình...

Tin tiêu điểm

Đừng bỏ lỡ