Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, những người có số đo vòng bụng lớn thường liên quan đến các căn bệnh nguy hiểm như: Bệnh tim, cao huyết áp, đột quỵ, đái tháo đường. Không những thế, tình trạng mỡ đóng dày quanh vòng bụng còn khiến nhiều người chết sớm vì những nguyên nhân khác, ví dụ như ung thư.
Béo phì có mối quan hệ mật thiết với bệnh lý cơ xương khớp, bệnh tim... làm tăng tổng hợp acid uric máu, nếu kéo dài có thể gây bệnh gút, biểu hiện bằng viêm khớp cấp tính. ảnh minh họa.
Khổ vì “chửa” quanh năm
Nhiều năm qua, cô gái Hạ Miên (ở Kiến An, Hải Phòng) luôn khổ sở với thân hình quá khổ của mình. Cao 1m52 nhưng nặng tới 70kg, Miên mệt mỏi trong sinh hoạt hàng ngày. Bước sang tuổi 24, cô rất tự ti, mặc cảm mỗi khi ra đường. “Trong buổi hội thảo tháng trước, một bạn đồng nghiệp ở tỉnh khác hỏi “năm ngoái thấy chửa to tướng, giờ lại chửa nữa à?” làm em xấu hổ gần chết”, Miên kể câu chuyện “dở khóc, dở cười” của mình.
Điều dễ nhìn thấy là vòng bụng tăng thường tỉ lệ thuận, thậm chí tăng trước cả so với cân nặng. Béo vùng nào cũng khiến ngoại hình mất cân đối, nhưng béo bụng lại có ảnh hưởng rất lớn tới tâm lý, sức khỏe và trở thành nỗi ám ảnh của nhiều người. Anh Thắng, một nhân viên công sở luôn phải xoay xở với trọng lượng 92kg của mình. Bụng to, anh thường xuyên phải thửa riêng áo quần cỡ “khủng”. Đi lại vất vả, thở không ra hơi nên càng ngại vận động, nhưng cái ngại nhất của anh là luôn trở thành đề tài đàm tiếu của đồng nghiệp, bạn bè. Mỗi lần đi qua khu văn phòng, chị em lại trêu “mấy tháng rồi”, xong cười ré lên làm anh rất ngượng. Chưa kể, câu “bụng to, lò xo ngắn” của bạn bè cũng dễ khiến anh Thắng mất bình tĩnh.
Vòng bụng to thường tỉ lệ thuận với béo phì và thừa cân, nhưng có những người chưa béo bụng cũng to. Vòng bụng tăng không chỉ cản trở các hoạt động thường ngày mà còn khiến người béo bụng mặc cảm về ngoại hình khi khó chọn quần áo để mặc. Bên cạnh đó, họ cũng ngại giao tiếp và xuất hiện trước đám đông. Hạ Miên cho biết, cô đã tìm mọi cách để giảm cân nhưng do không đúng phương pháp nên đã phải nhập viện 2 lần vì ngất. “Với cái bụng to thế này thì em thành “chửa” quanh năm”, cô than thở. Còn anh Thắng, trong lần khám sức khỏe gần đây nhất được phát hiện mắc tiểu đường type 2, huyết áp cao và có vấn đề về tim.
Vòng bụng to – vòng đời ngắn
Từ lâu, vòng bụng được xem là thước đo quan trọng tuổi thọ một người. Người có vòng bụng quá lớn sẽ bị rút ngắn tuổi thọ, bất kể nam hay nữ. Một nghiên cứu thuộc Hiệp hội Ung thư Mỹ khảo sát tình trạng sức khỏe của 100.000 bệnh nhân từ 50 tuổi trở lên cho thấy, bất kể giới tính hay cân nặng, người có vòng eo lớn dễ bị bệnh và nguy cơ tử vong hơn.
Phân tích của các nhà nghiên cứu thuộc Bệnh viện Boston và Đại học Harvard (Mỹ) cho thấy, phụ nữ sở hữu vòng bụng 89cm trở lên có nguy cơ chết sớm hơn 79% so với người có vòng bụng 71cm. Nghiên cứu này cũng cho thấy độ lớn vòng eo liên quan trực tiếp đến tình trạng tích mỡ nội tạng trong cơ thể.
Các bác sĩ chuyên khoa cảnh báo, người béo bụng sẽ phải đối mặt với nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa - hội chứng có thể dẫn đến bệnh lý cao huyết áp, bệnh mạch vành, bệnh mạch máu não, sỏi mật, gút và ung thư… Vòng bụng tập trung các cơ quan trọng yếu như: Thận, tuyến tụy, gan... Nếu nơi này tích tụ quá nhiều mỡ sẽ phá hủy hệ thống tuyến tụy, làm tăng nguy cơ cao huyết áp, rối loạn lipit máu, gan nhiễm mỡ, tiểu đường và các bệnh khác.
Theo GS.TS Bùi Minh Đức (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) thì những người có vòng hai phát tướng có nguy cơ tử vong do tim mạch cao gấp 2,75 lần và chết do các nguyên nhân khác cao hơn 2,08 lần so với những người có cân nặng và tỉ lệ eo-hông bình thường.
Hiện nay, nhiều phụ nữ chưa lập gia đình, thậm chí cả trẻ em và nam giới bụng phệ đang gia tăng nhanh chóng ở cả nông thôn và thành thị. Nếu như thế giới nguyên nhân béo phì chủ yếu được xác định là do gene thì ở Việt Nam lại là do ăn quá nhiều, khiến năng lượng và chất béo nhiều hơn nhu cầu cơ thể. Chế độ ăn không cân đối, thừa chất này thiếu chất kia và chia lượng thức ăn thiếu khoa học trong ngày đã dẫn tới việc hấp thu và chuyển hóa kém, năng lượng không được giải phóng nên dự trữ trong cơ thể.
Muốn tránh béo bụng, các chuyên gia dinh dưỡng cũng khuyên không nên uống nhiều bia, bởi 1 lon bia cung cấp khoảng 150 calo. Việc dùng nhiều bia, ngoài yếu tố kích thích thần kinh còn gây ra béo bụng do năng lượng dư thừa sẽ chuyển hóa thành mỡ dự trữ ở bụng.
Biện pháp phòng bệnh béo phì tốt nhất là quản lý chặt chẽ khẩu phần ăn ngay từ khi còn trẻ chứ không chờ đến khi bụng to. Sử dụng lượng thịt gia cầm ít mỡ như cá, sữa, đậu tương, rau quả và không để tăng cân. Cần bổ sung đủ lượng khoáng và sắt, canxi, phốt pho, magiê, kẽm, đồng và vitamin A, D, B1…
Các chuyên gia cảnh báo: Xác suất mắc bệnh tim của nam giới béo bụng cao hơn 42% so với những người đàn ông khác, con số này ở phụ nữ là 44%. Ít vận động, chế độ ăn uống không lành mạnh và các yếu tố di truyền là nguyên nhân chính khiến eo tích mỡ. Ngay cả những người bình thường, nếu tích tụ quá nhiều chất béo xung quanh thắt lưng cũng có nguy cơ cao bị đau tim. Các tài liệu hướng dẫn phòng chống bệnh tim cho thấy, vòng bụng của nam giới không nên vượt 85cm, nữ không quá 80cm.
Theo nghiên cứu của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), ở Việt Nam, tỷ lệ người trưởng thành bị thừa cân, béo phì chiếm khoảng 25% dân số. Béo phì còn có mối quan hệ mật thiết với bệnh lý cơ xương khớp, làm tăng tổng hợp acid uric máu, nếu kéo dài có thể gây bệnh gút, biểu hiện bằng viêm khớp cấp tính, tái phát nhiều lần. Khi trọng lượng cơ thể tăng thì sức nặng đè lên các khớp càng lớn, nhất là vùng lưng, khớp háng, khớp gối, cổ chân làm cho các khớp này sớm bị tổn thương và lão hóa nhanh. Hậu quả là gây đau đớn và khó khăn trong vận động, sinh hoạt hằng ngày của người bệnh. Ngoài ra, béo phì còn ảnh hưởng khả năng hoạt động tình dục và nhiều bệnh lý khác…
