Tại sao Iran bắt giữ Dorrie Esfahani?
Việc bắt giữ Dorrie Esfahani được tiến hành nhanh chóng và bí mật. Theo các thông tin từ truyền thông nhà nước Iran, các quan chức của nước này xác nhận đã bắt giữ một người của nhóm tham gia đàm phán với phương Tây. Nhưng phát ngôn viên nói rằng những lời buộc tội làm gián điệp đã không được chứng minh. Tên nghi phạm không được tiết lộ và ông ta đang được tại ngoại chờ điều tra.
Theo New York Times, dư luận đang nói về Esfahani, cố vấn của Ngân hàng Trung ương, người mang hai quốc tịch Iran và Canada, đã giúp các nhà đàm phán của Iran tìm kiếm sự nới lỏng các biện pháp trừng phạt. Việc buộc tội nhân viên ngân hàng Esfahani, theo các quan sát viên nước ngoài là bằng chứng rõ ràng nhất khẳng định giới lãnh đạo Iran tỏ ra khó chịu với kết quả thỏa thuận về chương trình hạt nhân của nước này. Những người ủng hộ thỏa thuận này đã hứa rằng nó sẽ mang lại lợi ích kinh tế đáng kể cho đất nước. Tuy nhiên, điều này đã không xảy ra. Các quan chức Iran đổ lỗi cho Mỹ.
Mặc dù đã có sự nới lỏng nhiều biện pháp trừng phạt sau khi thỏa thuận có hiệu lực từ tháng 1/2016, Iran đang phải đối mặt với những trở ngại rất lớn khi thu hút đầu tư mới và chuyển tiền theo các kênh tài chính quốc tế. Truy cập vào các ngân hàng Mỹ - một tuyến đường trung chuyển quan trọng đối với nguồn vốn của Iran vẫn bị chặn.
Thông điệp của Ayatollah Ali Khamenei?
Đại diện của nhóm phân tích Eurasia Group tại Washington, Cliff Kupchan tin rằng việc bắt giữ Esfahani là một tín hiệu rõ ràng chứng tỏ nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei không hài lòng với việc thực hiện thỏa thuận quá chậm. Một chứng cứ khác, ba tuần trước, cơ quan chức năng Iran tuyên bố tử hình một nhà khoa học hạt nhân từ Mỹ trở về. Theo Tehran, ông này đã bị CIA bắt cóc. Tuy nhiên, Iran cho rằng, nhà khoa học này đã cung cấp bí mật quốc gia cho kẻ thù. Đại giáo chủ Ayatollah Ali Khamenei khẳng định: Washington đang diễn trò hai mặt. Ngoài ra, hôm Chủ nhật (28/8), Ayatollah Ali Khamenei cũng chỉ trích Washington vì đã ngăn chặn Iran nhận hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại của Nga. Trao đổi với tờ “Nezavisimaya Gazeta”, đại tá Viktor Litovkin cho rằng, Washington đã nhắc khéo Moscow không nên bán các hệ thống phòng không hiện đại cho Tehran. Tuy nhiên, “Nga đã bỏ ngoài tai cảnh báo của người Mỹ bởi SAM là một loại vũ khí phòng thủ. Nó không thuộc danh mục cấm của Hội đồng Bảo an Liên Hiêp Quốc”.
Phản ứng của Ayatollah Ali Khamenei không phải không có lý. Trong chiến dịch lôi kéo Tehran về phía mình, Washington không từ một thủ đoạn nào. Giờ đây, giới phân tích đồ rằng, việc Tehran đột ngột không cho phép Moskva sử dụng căn cứ không quân ở Hamadan để tấn công IS và các lực lượng nổi dậy ở Syria cách đây 2 tuần có thể là do bàn tay của Mỹ. Những tuyên bố của Ayatollah Ali Khamenei phản ánh thực tế không lấy làm hài lòng của Iran sau khi ký kết thỏa thuận hạt nhân lịch sử. Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, mọi cuộc chơi đều có giá của nó. Khi đã chấp nhận vào một “guồng quay”, chúng ta đều phải chấp nhận bị mất một số thứ. Điều quan trọng là không đánh mất lợi ích quốc gia trong các cuộc thỏa thuận. Với việc bắt giữ Dorrie Esfahani, quan hệ Mỹ - Iran đang có dấu hiệu rạn nứt.
