Thậm chí thời gian gần đây còn có một làn sóng hợp tác từ các tập đoàn lớn của nước ngoài vào các dự án nông nghiệp sạch với những cam kết hợp tác và mở rộng tiêu thụ. Đây thực sự là một tín hiệu đáng mừng đối với các DN trong nước nhằm mở rộng hợp tác với các đối tác nước ngoài để phát triển sản xuất...
Cơ hội và thách thức
Sau khi hàng loạt vụ thực phẩm bẩn, nông sản kém chất lượng bị phát hiện và bắt giữ, người dân đã không khỏi e ngại và chuyển hướng sang săn lùng những sản phẩm an toàn, rõ nguồn gốc hơn.
Trong đó, thực phẩm hữu cơ, một trong những sản phẩm không sử dụng hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, không biến đổi gen… trở thành cứu cánh cho nông sản Việt.
Có cầu ắt có cung, nhiều vườn rau, cửa hàng, nhiều DN đã đổ xô vào đầu tư và phát triển nông sản hữu cơ, sản phẩm ngay lập tức chiếm được cảm tình của người tiêu dùng (NTD).
Cơ hội để rau hữu cơ phát triển và chiếm lĩnh thị trường nông sản là rất lớn. Thế nhưng, làm sao đảm bảo nguồn cung đúng thật là hữu cơ, hay nói cách khác là làm sao để xây dựng niềm tin của NTD vào thực phẩm hữu cơ, là một bài toán không dễ đối với ngành nông nghiệp.
Đánh giá về cơ hội của sản phẩm hữu cơ trong giai đoạn hiện nay, ông Hà Phúc Mịch - Chủ tịch Hiệp hội NNHC Việt Nam - cho rằng, sản xuất NNHC ở nước ta đã có từ lâu đời, song chủ yếu vẫn là mang tính chất tự nhiên, nhỏ lẻ và truyền thống.
Vì thế, trong bối cảnh hiện nay ngành sản xuất NNHC đã bộc lộ những hệ lụy yếu kém về chất lượng, năng suất, một số sản phẩm đã không đạt yêu cầu về an toàn thực phẩm, đã khiến ngành sản xuất NNHC dần thất thế.
Mặc dù, Việt Nam đã sản xuất các nông sản hữu cơ từ lâu đời, nhưng để phát triển theo chuỗi sản phẩm khép kín, đảm bảo tiêu chuẩn, kỹ thuật… trong giai đoạn hiện nay, ngành sản xuất nông sản hữu cơ của nước ta còn chậm hơn và kém phát triển hơn rất nhiều so với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Thế nhưng, chính sự chậm chạp ấy lại là cơ hội thuận lợi để các DN đầu tư vào NNHC có được những bài học, kỹ thuật hiện đại từ việc xây dựng mô hình hữu cơ thành công từ các nước phát triển...
Làm gì để NTD yên tâm?
Có thể khẳng định, sản phẩm NNHC là an toàn, nhưng cách tiếp cận thế nào để NTD yên tâm là cả vấn đề. Bởi sản phẩm hữu cơ về độ sạch, độ an toàn thì đã được quảng cáo rất nhiều và thể hiện trực tiếp trên bao bì của sản phẩm.
Thế nhưng, để biết sản phẩm đó có đạt chuẩn 100% rau hữu cơ, sản phẩm đó do đơn vị nào cấp giấy chứng nhận, cơ sở đó có đủ năng lực hay không thì rõ ràng NTD khó để thể thẩm định được.
Trước những lo lắng của NTD, ông Hà Phúc Mịch cho rằng, hiện trên thị trường có nhiều sản phẩm hữu cơ và được chứng nhận bởi các tổ chức khác nhau như chứng nhận của Mỹ, châu Âu, Đan Mạch…
Nhưng tựu chung, các sản phẩm hữu cơ này đều phải trải qua một quy trình trồng, sản xuất, tiêu thụ khép kín, không thuốc trừ sâu, không chất bảo quản… theo đúng tiêu chuẩn hữu cơ mà các tổ chức trên đề ra; đồng thời phải có những cam kết từ chính người nông dân, thương lái, bán hàng. Những quy trình này sẽ được quản lý chặt chẽ bởi một nhóm điều phối và có sự giám sát chặt chẽ…
Theo ông Mịch, hiện trên thị trường Việt Nam các sản phẩm hữu cơ chưa nhiều, chủ yếu là rau, củ, quả. Thế nhưng, chúng ta cần phải hiểu rằng, NNHC là nền nông nghiệp tạo ra tất cả các sản phẩm có nguồn gốc đầu vào là hữu cơ.
Tức là ngoài các sản phẩm như rau, củ, quả, thịt, trứng, sữa, gà, lợn… đều là các sản phẩm hữu cơ, nếu như chúng ta đảm bảo quy trình chăn nuôi, nuôi trồng khép kín theo đúng tiêu chuẩn.
Tại Việt Nam hiện nay, có một số mô hình hữu cơ đã được công nhận theo quy trình, mô hình do nước ngoài công nhận và tài trợ đang nhận được nhiều niềm tin của NTD như: Sản phẩm rau hữu cơ ở Lương Sơn (Hòa Bình), Sóc Sơn (Hà Nội), Duy Tiên (Hà Nam)… được chứng nhận theo tiêu chuẩn GPS (Dự án phát triển rau hữu cơ do Tổ chức Phát triển nông nghiệp châu Á, cùng với một tổ chức phi chính phủ của Đan Mạch phối hợp cùng Hội Nông dân Việt Nam tổ chức).
Được sự hỗ trợ và bỏ vốn hợp tác, họ sẽ chủ động hỗ trợ xây dựng thương hiệu nông sản hữu cơ Việt Nam. Điều này một mặt giúp các DN trong nước có cơ hội mở rộng mô hình sản xuất kinh doanh, mặt khác giúp cho việc xã hội hóa thu hút vốn đầu tư vào lĩnh vực NNHC có cơ hội bứt phá cũng như đem lại sự yên tâm cho NTD.
