Nơm nớp sống trong vùng sụt lún

GD&TĐ - Mặc dù đến hết quý III năm 2014, nhà máy xi măng Đồng Lâm đóng tại xã Phong Xuân (Phong Điền, Thừa Thiên Huế) mới đi vào hoạt động, nhưng người dân sinh sống ở khu vực gần mỏ đá nhà máy đang khai thác đã không thể chịu nổi cảnh "đặt mìn" dội đá. 

Ngôi nhà kiên cố của gia đình chị Thái Thị Diệp ở thôn Điền Lộc xảy ra hiện tượng nứt nẻ kể từ khi nhà máy nổ mìn đánh đá
Ngôi nhà kiên cố của gia đình chị Thái Thị Diệp ở thôn Điền Lộc xảy ra hiện tượng nứt nẻ kể từ khi nhà máy nổ mìn đánh đá

Việc khai thác nguồn đá ngầm dự trữ phục vụ cho nhà máy  đã làm cuộc sống của người dân ở thôn Điền Lộc, Quảng Lộc bị đảo lộn. Phần thì lo lắng khi phải sinh sống trong những ngôi nhà bị nứt nẻ. Mặt khác phải tìm cách đối phó với hiện tượng sụt lún đất đang diễn ra hàng ngày tại nơi đây.

Chính quyền, người dân cùng lo lắng

Có 36 điểm sụt lún bất thường trên cánh đồng thuộc HTX Xuân Lộc
Có 36 điểm sụt lún bất thường trên cánh đồng thuộc HTX Xuân Lộc 

Từ năm 1975 - 2011 ở đây chưa hề có hiện tượng nhà cửa mới làm trong một thời gian ngắn đã bị nứt nẻ, hiện tượng này mới diễn ra từ cuối năm 2012. 

Đến nay đã có 93 ngôi nhà của các hộ dân ở hai thôn này bị nứt nẻ. Nhiều ngôi nhà được kết cấu 2 tầng vững chắc nhưng vẫn bị nứt nhiều điểm.

Nhà chị Thái Thị Diệp ở thôn Điền Lộc nhìn bề ngoài rất bề thế nhưng khi vào bên trong nhà, từ cánh cửa đầu tiên đã thấy nhiều vết nứt chạy dọc từ trên tường xuống đến bếp. 

Quá bức xúc vì chuyện nhà máy nổ mìn đánh đá làm nứt nhà, chị Diệp buồn bã kể: "Từ lúc nhà máy xi măng Đồng Lâm bắt đầu nổ mìn đánh đá vào cuối năm 2012 thì nhà tui nứt nẻ. 

Buổi trưa cứ mỗi lần nghe tiếng nổ mìn là cả nhà khiếp sợ. Tội nhất là mấy đứa trẻ nhỏ đang ngủ trưa nghe tiếng nổ mìn là hốt hoảng. 

Gia đình làm nông, tích góp được một ít để làm nhà, giờ không biết mần răng. Kiến nghị mãi cũng không thấy nhà máy xi măng có động tĩnh gì. Ở trong nhà mà có cảm giác tường nhà sập xuống khi mô (nào) cũng chẳng hay."

Chưa lo xong các phương án giải quyết tình trạng rạn nứt nhà thì bà con ở thôn Điền Lộc, Quảng Lộc lại đứng ngồi không yên khi hiện tượng sụt lún bất thường đang diễn ra hằng ngày tại các chân ruộng trên khu vực gần mỏ đá nhà máy. 

Hiện tượng sụt lún diễn ra từ tháng 12/2012 đến nay. Các điểm sụt lún cách mỏ đá vôi của nhà máy xi măng Đồng Lâm từ 300 - 1.800 m. Tổng số có 36 hố sụt lún, nằm rải rác ở các ruộng lúa, đường kính dao động từ 2 - 3 m.

Theo thiết kế độ sâu mỏ đá vôi tại nhà máy cho khai thác đá từ mặt đất xuống mạch đá ngầm là 30 m nhưng hiện nay mới khai thác chiều sâu 13 m nông dân đã khốn khó, nhà cửa rạn nứt, giếng khô. 

Hiện nay tại thôn Lộc Lợi (xã Phong Xuân) nước giếng đã khô cạn, người dân không còn nước sạch để uống, phải đi chở nước từ thôn khác về. 

Một số bà con khi gặp chúng tôi đã than phiền: Mới khai thác sâu xuống 13 m mà bà con đã khổ như ri rồi, nhà máy đánh mìn không biết răng mà đá cứ bay vào đồng ruộng. 

Nhờ kiến nghị ráo riết mà vụ Đông Xuân vừa rồi một vài sào ruộng thuộc khu vực Đồng Lý Thượng gần mỏ đá được nhà máy hỗ trợ 2,75 tạ lúa/ sào.

Người dân đang sinh sống và sản xuất trên ruộng lúa đang mang nặng tâm lý đi hay ở đều khổ cả. Nhiều lúc đến 11 trưa đang gặt lúa giữa đồng, nhà máy đánh mìn, đá văng ra buộc mọi người phải nhanh chóng rời khỏi đồng để tránh nguy hiểm. 

Có lần khi đánh máy cày chuẩn bị gieo cấy vụ Đông Xuân ông Trần Thanh Phương - Xã viên HTX Xuân Lộc - vô tình đến chỗ sụt lún mà không hề biết trước, cả máy và người bất thình lình lao xuống hố sụt lún, may mắn chỉ bị hỏng bánh hậu máy cày.

Qua kiểm tra tại các điểm sản xuất người dân dùng mọi cách để "dém" các hố sụt lún thế nhưng không tài nào kiểm soát được lưu lượng nước ngầm và dòng chảy phía trong mạch nước ngầm. 

Ông Trần Văn Lộc - Chủ nhiệm HTX Xuân Lộc - kể lại: "Ở những chỗ sụt lún nước chỗ khác cứ chảy về bao nhiêu đều xuống hết đây. Có người lắp đất lên, rồi dém cột me hàng chục lần để lấy đất làm ruộng nhưng nước tràn đi hết. Tương lai nếu tiếp tục đặt mìn khai thác đá thì đất còn sụt lún hơn nữa".

Hiện tất cả nước trên đồng ruộng thôn Xuân Lộc chảy về khu vực nước ngầm của nhà máy, rồi sau đó theo khe Cổ Xuân đổ ra sông Bồ. 

"Những hố đó như hố tử thần, nhiều lúc mọi người lấy những cây sào dài thả xuống mãi mà không thấy đáy. Cả 3 thôn đều nhờ cả vào hơn 80 ha lúa gieo trồng ở khu vực ruộng này. Nhà rạn rứt còn có thể ở được, nhưng ở được mà không có lương thực để ăn thì dân cũng bỏ đi thôi" - Ông Lộc bức xúc nói.

Sớm hỗ trợ bồi thường cho dân

Khu vực khai thác đá và chuyển tải đá về nhà máy gần khu vực dân cư
 Khu vực khai thác đá và chuyển tải đá về nhà máy gần khu vực dân cư

Công văn số 528/TNMT-KS của Sở Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tỉnh Thừa Thiên Huế gởi đến UBND tỉnh về việc kiểm tra sụt lún đất nông nghiệp trên địa bàn xã Phong Xuân nêu rõ: Tại một số hố sụt, lún thấy nước mặt thường xuyên chảy xuống liên tục vào lòng đất, gây nên mất nước tại các chân lúa lân cận.

Đoàn kiểm tra đã thống nhất: Qua quan sát bằng mắt thường, hiện tượng sụt lún tại khu vực nêu trên là do hiện tượng sụt trần các hang, ổ các-xtơ (Karst) trong tầng đá vôi, nơi có chiều dày đất phủ mỏng và cả khả năng do trong quá trình bơm nước tháo khô mỏ có phần ảnh hưởng đến trình trạng sụt lún trên. 

Sở TN-MT yêu cầu xã Phong Xuân thông báo sụt lún đến người dân, đồng thời thiết lập hệ thống biển báo tại các hố sạt lún có nguy cơ không an toàn cho người dân sinh sống trong khu vực.

Về phía lãnh đạo xã dù tỏ rõ thái độ "lo lắng, thương dân" cũng chỉ dừng lại ở mức độ tuyên truyền, vận động bà con tiếp tục sản xuất không được bỏ ruộng hoang. 

Việc đánh mìn khai thác đá làm nhà cửa rạn nứt, đất sụt lún liên tục trong thời gian qua khiến cho ông Trần Văn Cân, người có thâm niên 15 năm làm Chủ tịch UBND xã Phong Xuân vô cùng lo lắng. 

Tuy nhiên nếu không có sự "chung tay đồng hành" của huyện, tỉnh buộc nhà máy phải thực hiện di dời, đền bù thiệt hại cho bà con thì những quyết tâm của xã trong việc "trấn an dân" cũng giống như "nước đổ lá môn". 

Chúng tôi đã nhiều là họp, báo cáo với huyện, Sở TN-MT, Sở KHCN, lãnh đạo tỉnh, lãnh đạo nhà máy về trình trạng này. Tuy nhiên lãnh đạo nhà máy trả lời: "Hội đồng khoa học nhà máy xi măng Đồng Lâm chưa chứng minh việc nứt nhà, sạt lún đất ở đồng ruộng là do việc nổ mìn khai thác đá, cho nên chưa đền bù".

Dự án Nhà máy Xi măng Đồng Lâm do Công ty Cổ phần Xi măng Đồng Lâm đầu tư xây dựng có tổng vốn đầu tư 3.600 tỉ đồng. Địa điểm nhà máy đặt tại xã Phong Xuân. Diện tích xây dựng: 99,6 ha.Quy mô công suất nhà máy: 4.000 tấn Clinker/ngày tương đương với 1,5 triệu tấn. Nhà máy Xi măng Đồng Lâm khởi công vào năm 2010, dự kiến kết thúc quý III năm 2014 sẽ đi vào hoạt động.

Tin tiêu điểm

Đừng bỏ lỡ