Hai phi vụ thu lời hàng trăm triệu
Ngày 19/7, Công an quận Hà Đông (Hà Nội) thông tin kết quả điều tra bước đầu, làm rõ 3 vụ mua bán thận xảy ra trên địa bàn. Trước đó, ngày 17/6, cơ quan công an bắt giữ Nguyễn Mạnh Hùng (37 tuổi, trú xã An Sinh, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh).
Hùng được xem là "trùm" mua bán thận tại khu vực quận Hà Đông. Khoảng tháng 6/2019, Nguyễn Mạnh Hùng đến khu vực Bệnh viện Quân y 103 để xin vào làm tại công trình bệnh viện đang xây dựng. Qua tìm hiểu, Hùng biết nhiều người bị suy thận có nhu cầu ghép. Hùng cũng có biết nhiều người bán thận để kiếm tiền. Vì vậy Hùng nảy sinh ý định làm "cầu nối" để thực hiện việc mua bán, thu lợi bất chính.
Hùng thuê phòng trọ địa bàn phường Phúc La, quận Hà Đông, sau đó tìm người bán thận đưa về nuôi ăn, ở. Hùng thỏa thuận trả cho họ từ 250 triệu đến 300 triệu đồng/1 quả thận khi tìm được người bệnh có nhu cầu mua thận.
Trong khoảng thời gian từ tháng 11/2029 đến nay, Hùng đã nhiều lần thực hiện hành vi mua bán thận. Bước đầu Cơ quan điều tra Công an quận Hà Đông đã làm rõ 2 lần. Điển hình, trường hợp ghép thận ngày 26/12/2019. Người bệnh là Nguyễn Thị Thu H. (41 tuổi, ở phường Cửa Nam, TP Vinh, tỉnh Nghệ An). Người bán là Đỗ Văn S. (27 tuổi, quê huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình).
Theo trình bày, Hùng và một người tên Hoạch cùng giới thiệu S. cho H. Sau đó Hoạch thỏa thuận mua bán thận. H. phải trả tổng cộng 350 triệu đồng cho Hoạch. Hoạch trả cho cho S. 250 triệu. Hùng hỗ trợ việc đưa S. đi khám. Sau khi nhận tiền và trừ chi phí, Hùng được Hoạch chia cho số tiền là 25 triệu đồng.
Vụ thứ hai, ngày 8/4, Hùng đã thực hiện mua bán thận thành công cho người bệnh là Nguyễn Văn H. (29 tuổi, quê Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh). Người bán là Nguyễn Bá N. (32 tuổi, ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội).
Hùng thỏa thuận mua thận với giá 280 triệu đồng. Nếu ghép thận thành công, H. phải trả tổng số tiền là 480 triệu đồng. Hùng sẽ chi trả toàn bộ chi phí trong viện (trong đó H. chuyển cho N. 280 triệu đồng và chuyển cho Hùng 200 triệu đồng).
Sau ca mổ, H. đã chuyển cho Hùng 135 triệu đồng (H. trừ tiền phí ca mổ 60 triệu đồng và 5 triệu đồng đã ứng cho Hùng trước đó, và chuyển cho N. 280 triệu đồng). Sau khi trừ đi chi phí, Hùng được hưởng lợi khoảng 85 triệu đồng.
Căn cứ tài liệu thu thập được, Công an Hà Đông đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, tạm giam đối với Nguyễn Mạnh Hùng về tội mua bán bộ phận cơ thể người.
Từ người bán thận trở thành kẻ môi giới bị truy nã
Quá trình điều tra mở rộng vụ án, Cơ quan CSĐT Công an Hà Đông còn làm rõ và khởi tố bị can đối với Nguyễn Mạnh Thắng (33 tuổi, ở tổ dân phố Quan Nha, xã Hòa Mạc, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam) cùng về tội mua bán bộ phận cơ thể người.
Bản thân Thắng trước đây từng bán 1 quả thận. Sau đó, Thắng thấy nhiều người có nhu cầu cần ghép thận nên đã vào mạng xã hội để đăng tin tìm người cần ghép thận và người cần bán thận để thu lợi bất chính.
Thắng tìm được chị Quyền Thị Ng. (30 tuổi, quê quán huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam) là người đang chạy thận có nhu cầu ghép. Anh Đào Văn Th. (46 tuổi, quê quán Việt Yên, Bắc Giang) là người cần bán thận.
Thắng trực tiếp liên hệ với chị Ng. và anh Th. để môi giới. Sau khi kiểm tra các chỉ số phù hợp, Thắng yêu cầu Ng. phải chi trả số tiền 460 triệu đồng để mua thận của anh Th. Chị Ng. đồng ý. Ngày 11/6, sau khi ghép thận thành công, chị Ng. đã trả cho Thắng đủ số tiền trên. Thắng trả cho Th. 250 triệu đồng, trừ chi phí Thắng được hưởng lợi 150 triệu đồng.
Sau khi bị cơ quan công an phát hiện, Nguyễn Mạnh Thắng đã bỏ trốn khỏi địa phương. Căn cứ tài liệu thu thập được, Công an Hà Đông đã ra các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh truy nã đối với Thắng về tội mua bán bộ phận cơ thể người.
Đến ngày 14/7/2020, xác định được Thắng đang lẩn trốn tại địa bàn phường Phú Thủy (TP Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận), tổ công tác Đội Cảnh sát hình sự Công an Hà Đông lên đường, triển khai kế hoạch bắt giữ được đối tượng. Tại cơ quan công an, Thắng đã khai nhận hành vi sai phạm của bản thân như trên.
Bất chấp vì… lợi nhuận
Liên quan đến loại tội phạm này, Cơ quan CSĐT Công an Hà Đông đã khởi tố bị can về tội mua bán bộ phận cơ thể người đối với Lê Xuân Lĩnh (38 tuổi, ở xã Phong Thịnh, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An).
Theo tài liệu của cơ quan điều tra, khoảng tháng 8/2018, do điều kiện kinh tế khó khăn nên Lĩnh đã bán 1 quả thận. Sau đó, nhận thấy nhiều người có nhu cầu mua bán thận và việc môi giới mua bán thận mang lại lợi nhuận lớn nên Lĩnh nảy sinh ý định môi giới mua bán thận. Lĩnh vào mạng xã hội tìm người có nhu cầu bán thận và thỏa thuận giá từ 250 đến 300 triệu đồng/1 quả thận. Lĩnh tìm người có nhu cầu ghép thận, thỏa thuận với họ mức giá dao động từ khoảng 430 đến 500 triệu đồng.
Sau khi thống nhất giá mua bán, thận, Lĩnh sẽ để người bán thận và người mua thận làm thủ tục, tiến hành phẫu thuật theo hình thức hiến thận tự nguyện trong bệnh viện. Lĩnh có trách nhiệm thuê người chăm sóc cho người bán thận cho đến khi mổ ghép thận thành công và xuất viện.
Thông qua mạng xã hội, Lĩnh tìm được anh Ngô Thanh T. (SN: 1978, quê quán Hạ Long, Quảng Ninh) là người đang chạy thận có nhu cầu mua thận để ghép và chị Lê Thị Q. (SN:1981 quê ở Phú Thọ) là người cần bán thận.
Lĩnh thỏa thuận trả với anh T. giá mua thận là 500 triệu đồng, thỏa thuận trả cho chị Q 260. triệu đồng. Trừ chi phí, Lĩnh được hưởng lợi khoảng 100 triệu đồng. Ngày 18/3, anh T. và chị Q. đã được ghép thận thành công tại bệnh viện.
Căn cứ tài liệu thu thập được Công an quận Hà Đông đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam đối với Lĩnh về tội mua bán bộ phận cơ thể người.
Luật sư Nguyễn Anh Thơm - Trưởng Văn phòng Luật sư Nguyễn Anh cho rằng, người nào có hành vi mua bán bộ phận cơ thể người có thể đối diện với mức án tù chung thân, phạt tiền lên đến 100 triệu đồng.
"Đối với những người bán thận cũng là chủ thể của tội phạm với vai trò đồng phạm giúp sức để đối tượng thực hiện hành vi phạm tội. Tuy nhiên, ở góc độ xã hội, họ cũng là nạn nhân của việc mua bán thận và bị thiệt hại về sức khỏe (mất 1 quả thận).
Mặt khác những người bán thận đều có hoàn cảnh rất khó khăn, nhận thức pháp luật hạn chế, bước đường cùng mới bán thận để có tiền trang trải cuộc sống. Để bảo đảm tính nhân đạo của pháp luật không cần thiết phải xử lý hình sự những người bán thận là có căn cứ, đúng quy đinh của pháp luật.
Đối với những người khác (nếu có) tham gia giúp cho đối tượng trong việc nấu nướng, chăm sóc, quản lý người bán… tùy theo tính, chất mức độ, ý thức chủ quan có biết rõ việc nuôi nạn nhân để mua bán thận hay không, nếu biết rõ thì có thể bị xử lý đồng phạm về tội mua bán thận…", Luật sư Thơm nhấn mạnh.
