Phối hợp chặt chẽ quy trình vận hành liên hồ chứa
Theo thống kê Khu vực miền Trung gồm 14 tỉnh từ Thanh Hóa đến Bình Thuận có tổng số 2.393 hồ chứa thủy lợi các loại. Do có sự chủ động trong công tác chỉ đạo vận hành của Lãnh đạo UBND tỉnh, Ban chỉ huy PCTT và TKCN, chủ đập tại các địa phương; đồng thời, có sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp, qua đó các hồ chứa đã phát huy hiệu quả cắt lũ giảm ngập lụt cho hạ du, đồng thời bảo đảm an toàn cho công trình.
Đơn cử chỉ riêng các hồ Tả Trạch (Lưu vực sông Hương), Nước Trong (lưu vực sông Trà Khúc), Định Bình (lưu vực sông Kôn – Hà Thanh) và hồ Phú Ninh (tỉnh Quảng Nam) đã cắt giảm được tổng lượng lũ là 631 triệu m3 trong tổng số 1,27 tỷ m3 nước về hồ, chiếm tỷ lệ gần 50%, góp phần giảm ngập lụt đáng kể cho hạ du, đồng thời giữ được an toàn cho công trình đầu mối. Trong đó, hồ Tả Trạch tại thời điểm lớn nhất, đã cắt giảm được lưu lượng đỉnh lũ 4.900 m3/s (bằng 90% lưu lượng đến hồ), theo tính toán sơ bộ, việc vận hành hồ Tả Trạch giúp giảm ngập lụt cho Thành phố Huế được hơn 60cm; Hồ Phú Ninh đã trữ lại trong hồ gần 150 triệu m3, bằng tổng lượng nước đến trong toàn bộ thời gian mưa lớn để giảm ngập lụt hạ du.
Mặc dù đã được Chính phủ hết sức quan tâm, các Bộ ngành và địa phương đã có nhiều nỗ lực trong công tác bảo đảm an toàn cho hồ chứa nước, tuy nhiên trong năm 2017 do mưa, lũ lớn xảy ra liên tục, với 16 cơn bão và một số cơn áp thấp nhiệt đới, trong đó đặc biệt 2 cơn bão số 10 và số 12 đổ bộ vào đất liền gây mưa to đến rất to trên diện rộng, cùng với hiện trạng xuống cấp của các hồ chứa hiện nay, cả nước đã xảy nhiều sự cố công trình ở các hồ chứa miền Trung.
Cũng tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Phương – phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên – Huế cho biết, hiện nay, tỉnh Thừa Thiên – Huế đang triển khai dự án “Vận hành hồ chứa nước trong tình huống khẩn cấp và quản lí lũ hiệu quả bằng hệ thống thông tin quản lý thiên tai toàn diện” do cơ quan hợp tác Quốc tế Nhật Bản JICA tài trợ để phục vụ công tác chỉ đạo điều hành và cảnh báo cho nhân dân trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, lãnh đạo UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đề nghị Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng, chống thiên tai, Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT hỗ trợ tỉnh chỉ đạo và phối hợp với các địa phương bố trí kinh phí thực hiện.
Ông Phương thông tin thêm: Những năm có lũ lớn, nhằm tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình chỉ đạo điều hành cũng như hạn chế thất thoát, lãng phí tài nguyên nước, Ban chỉ huy PCTT và TKCN tỉnh Thừa Thiên Huế đề nghị Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Trung tâm Điều độ hệ thống điện Quốc gia quan tâm, tạo điều kiện, huy động mua giá điện hợp lý từ nguồn điện của các nhà máy thuỷ điện các tỉnh miền Trung trong đó có tỉnh Thừa Thiên Huế trong mùa lũ.
Tuy nhiên năm nay do hiện tượng biến đổi khí hậu, El Nino để đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh tỉnh Thừa Thiên Huế đề nghị Bộ Công thương xem xét chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam không huy động các nhà máy thủy điện Hương Điền, Bình Điền và Bitexco Tả Trạch tham gia thị trường điện để ưu tiên nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp; cấp nước cho sinh hoạt, công nghiệp và dòng chảy môi trường; không thực hiện chế tài xử phạt đối với các nhà máy thủy điện do mất cân đối nguồn nước tự nhiên.
Cần tính toán kỹ lượng nước đổ về hồ để điều tiết hạ du
 |
| Hiện tại mực nước ở hồ Tả Trạch rất thấp, không đủ nước để điều tiết về hạ du sông Hương |
Phát biểu tại hội nghị, ông Trần Văn Lượng - Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp, Phó Trưởng ban thường trực Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PCTT&TKCN) Bộ Công Thương cho biết, hội nghị lần này bàn về việc vận hành hồ thủy điện như thế nào để đảm bảo vấn đề phát điện có hiệu quả, đồng thời đảm bảo an toàn cho vùng hạ du, cấp nước dân sinh, đảm bảo vấn đề nông nghiệp. Khu vực miền Trung và Tây Nguyên chiếm 50% các nhà máy thủy điện trên cả nước, trong đó có nhiều hồ lớn.
Với đặc thù ở khu vực này là lưu vực các dòng sông có độ dốc cao, lòng sông hẹp chính vì vậy công tác điều hành mùa lũ để đảm bảo an toàn cho vùng hạ du, cho công trình là vấn đề thách thức trong thời gian qua.
“Trước sự biến đổi khôn lường của thời tiết, việc vận hành trên cả hệ thống lưu vực sông làm sao cho tối ưu là vấn đề quan trọng nhất. Trong đó phải tính toán chính xác lượng nước về hồ để chúng ta có quyết định, điều hành an toàn nhưng cũng phải đảm bảo được tối đa nguồn nước, coi nguồn nước là một tài nguyên, không chỉ phục vụ cho phát điện mà còn cho vấn đề xã hội. Mục tiêu cuối cùng là phải hài hòa giữa vấn đề môi trường, xã hội và phát triển kinh tế.
Thời gian tới chúng tôi sẽ đề nghị với Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn trong việc quan trắc các hồ thủy điện, đồng thời hướng dẫn xây dựng bản đồ ngập lụt vùng hạ du - đây là một trong những kịch bản quyết định đến phương án phòng chống thiên tai và ứng phó với thời tiết bất thường”, ông Lượng nhấn mạnh.
