(GD&TĐ) - Từ trận lụt lịch sử ở các tỉnh miền Trung năm 2010 có đến hàng trăm ngàn giếng nước của người dân bị nước lũ làm nhiểm bẩn. Vậy mà có giếng nước ở ngay vùng rốn lũ đó vẩn giử được nước sạch dùng ngay khi nước lụt vừa rút. Nhờ áp dụng một sáng kiến hết sức đơn giản bảo vệ giếng nước mà ai cũng có thể thực hiện được.
 |
| Sơ đồ xử lý giếng nước ngập lụt (đồ họa) |
Thực ra giếng nước từ xưa đến nay người dân vẩn dùng chính là hoạt động theo nguyên lý 2 bình thông nhau. Giếng nước là “bình nhỏ” nằm trong cái “bình lớn” là không gian nước ngầm nơi chứa giếng. Ta múc nước ở giếng lên chính là nước được thông qua từ đáy giếng với nước ngầm bên ngoài giếng. Theo nguyên lý 2 bình thông nhau cân bằng áp lực chất lỏng, bài học vật lý phổ thông. Gặp khi lũ lụt nghĩa là vùng nước ngầm dâng cao hơn bình thường lúc này nước trong giếng cũng sẻ dâng theo cân bằng với nước lụt, do “2 bình thông nhau” từ đáy giếng. Nếu giếng nước được xây bằng xi măng thành giếng cao hơn măt đất thì chỉ khi nước lụt vượt qua thành giếng mới đem nước bẩn vào giếng. Vì mức nước ngầm vốn luôn chiếm chổ nên nước lụt bẩn không thể chui xuống đất để vào giếng. Như vậy một lý do duy nhất là khi nước lụt vượt qua thành giếng mới đem nước bẩn vào. Vấn đề sẻ được giải quyết nếu dùng tấm vật liệu không thấm nước như ni lông bạt nhựa bịt miệng giếng dùng dây buộc lại. Trước khi nước lụt tràn qua miệng giếng như vậy giếng nước đã được “đóng gói thả giửa biển” nước lụt. Việc giử được sạch nước giếng trong lũ lụt thực ra chỉ là đơn giản như vậy cho dù nước lụt dâng cao lên đến mấy. Đến khi nước lụt rút xuống dưới miệng giếng hãy mở tấm bịt ra bạn sẻ ngạc nhiên vì nước giếng vẩn trong như vốn có, ta có nước dùng ngay. Vấn đề là vì sao tấm bịt mong manh như vậy mà nước bẩn không vào được? Lý do là việc cân bằng áp lực nước trong và ngoài giếng đã luôn được bảo hòa do “2 bình thông nhau”. Tấm bịt miệng giếng chỉ làm một việc là ngăn cách thuần túy nước trong và ngoài giếng không trộn lẩn với nhau.
 |
| Bịt miệng giếng khi ngập lụt |
Cách thực hiện chuẩn bị trước một tấm ni lông hoặc bạt nhựa lớn hơn miệng giếng một sợi dây đủ buộc quanh miệng giếng, dây cao su càng tốt. Khi nước lụt sắp vượt qua miệng giếng thì dùng tấm bịt đã chuẩn bị bịt miệng giếng dùng dây buộc lại là xong. Nếu nguy cơ nước lụt vào trong đêm tối thì có thể bịt giếng sớm. Tuy nhiên sau đó nước dâng lên lượng không khí trong giếng bị nước chiếm chổ phồng tấm bịt lên nhưng cũng sẻ thoát được ra ngoài. Vì tấm bịt miệng giếng không ngăn được không khí. Lưu ý nếu thành giếng bị nứt vở thì cần sửa sang dùng xi măng chèn kín trước khi lũ lụt.
 |
| Nước rút, mở tấm bịt ra |
Mọi gia đình ở vùng lũ sẻ có nước giếng sạch nếu biết áp dụng giải pháp hết sức đơn giản này. Trận lụt lịch sử ở Quảng bình năm ngoái lần đầu tiên đã ghi nhận lại hình ảnh thực tế về cách làm và kết quả đạt được. Mong rằng sáng kiến ý tưởng xuất phát từ bài học vật lý của kiến thức phổ thông sẻ giúp cho người dân vùng lũ có thêm kỹ năng sống chung với lũ lụt.
 |
| Có nước sạch dùng ngay |
Lê Văn Thưa
