Báo GD&TĐ có cuộc trao đổi với ông Lê Thanh Long, Trưởng phòng Giáo dục Tiểu học, Sở GD&ĐT TP Cần Thơ.
- Sở GD&ĐT TP Cần Thơ đã có những định hướng như thế nào cho các cơ sở giáo dục trong quá trình chọn lựa bộ SGK lớp 1, thưa ông?
- Ngay sau khi có hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, TP Cần Thơ đã dự thảo văn bản hướng dẫn các cơ sở giáo dục chọn SGK lớp 1 và dự thảo các tiêu chí lựa chọn SGK. Sở cũng đang tiến hành lấy ý kiến các phòng GD&ĐT, các trường để hoàn thiện và hướng dẫn chi tiết thực hiện chọn SGK lớp 1.
Đồng thời, Sở cũng tham mưu cho UBND thành phố ban hành tiêu chí cụ thể để lựa chọn bộ SGK. Ngành GD-ĐT Cần Thơ tạo điều kiện để mỗi trường có đủ các quyển sách mẫu lớp 1 thuộc danh mục của Bộ GD&ĐT phê duyệt. Sở cũng đã đề nghị các NXB GD có SGK lớp 1, thông qua các phòng GD&ĐT chuyển đến từng trường tiểu học tất cả những tư liệu như: Video clip, bài trình chiếu giới thiệu từng quyển sách, từng môn học, hoạt động giáo dục lớp 1.
Các phòng GD&ĐT có trách nhiệm hướng dẫn, theo dõi các trường tiểu học thực hiện các công việc chọn SGK. Các thành viên của nhà trường nghiên cứu SGK lớp 1, ghi nhận những ý kiến về các phương diện nội dung, hình thức và tính phù hợp để lựa chọn SGK lớp 1.
Các nhà trường tổ chức nghiên cứu thông qua video clip, bài trình chiếu giới thiệu từng quyển sách, môn học, hoạt động giáo dục để có thêm thông tin về SGK lớp 1. Từ đó giúp GV hiểu rõ hơn về cấu trúc, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và đánh giá học sinh được thiết kế trong SGK.
Song song với đó, tổ bộ môn ở các trường tổ chức sinh hoạt chuyên môn nghiên cứu một số bài học cụ thể trong SGK lớp 1. Đến nay, ngành GD Cần Thơ đã chuẩn bị các điều kiện cơ bản để tham mưu UBND thành phố chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở giáo dục lựa chọn SGK theo đúng quy định.
- Để HS thực sự là trung tâm của quá trình đổi mới, bộ SGK được lựa chọn cần phải dựa trên những tiêu chí, xu hướng nào?
- Theo định hướng trong dự thảo tiêu chí do Sở GD&ĐT ban hành, SGK cần phù hợp với năng lực học tập của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các em học tập tích cực và hiệu quả. Như vậy SGK phải dễ sử dụng, bảo đảm tính thẩm mỹ; cân đối, hài hòa giữa kênh chữ và kênh hình, tạo được sự hứng thú cho học sinh.
Nội dung SGK bảo đảm tính vừa sức, tính phân hóa, có thể điều chỉnh phù hợp với nhiều nhóm đối tượng học sinh tại nhà trường. Đặc biệt sách sẽ phải chú trọng đến việc rèn luyện cho học sinh khả năng tự học, kỹ năng hợp tác, phát huy tiềm năng và khả năng tư duy độc lập.
- Trong quá trình chọn sách, vai trò của hiệu trưởng, các GV và phụ huynh phải được phát huy ra sao, thưa ông?
- Theo hướng dẫn của Bộ GD&ĐT, mỗi cơ sở giáo dục phổ thông (kể cả các cơ sở giáo dục phổ thông có nhiều cấp học) thành lập một Hội đồng lựa chọn SGK. Hội đồng có số thành viên là số lẻ, trường dưới 10 lớp thì thành viên tối thiểu là 7 người. Các trường khác thì số thành viên ít nhất là 11 người.
Hội đồng lựa chọn SGK sẽ bao gồm lãnh đạo, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và đại diện Ban đại diện cha mẹ học sinh của trường. Vì vậy, hội đồng của trường với cơ cấu như trên sẽ quyết định chọn SGK lớp 1 cho năm học 2020 - 2021.
Với vai trò của mình, hiệu trưởng và các GV sẽ có trách nhiệm giải thích, tư vấn những thắc mắc của phụ huynh về những yêu cầu lựa chọn SGK phù hợp nhất. Ví dụ như ngôn ngữ, hình ảnh trong sách phù hợp với chuẩn mực chung của toàn dân, nội dung dễ hiểu gần gũi với cách tiếp cận của HS địa phương.
Hay SGK lựa chọn phải đáp ứng được yêu cầu mà người học phải là trung tâm của quá trình đổi mới. Nghĩa là phát huy được năng lực học tập của học sinh, để các em có khả năng tự học. Và với vai trò của mình, phụ huynh cũng sẽ có thể hướng dẫn con em mình trong quá trình tự học. Vì vậy, họ cũng cần phải rõ về các tiêu chí để lựa chọn SGK tốt nhất, phù hợp nhất.
- Vậy việc sử dụng nhiều bộ SGK tại một địa phương có gây khó cho giáo viên trong quá trình đánh giá HS?
- Quan điểm của Bộ GD&ĐT là thực hiện một chương trình với nhiều bộ SGK. Nên việc các nhà trường chọn và dạy theo một trong các bộ SGK mà Bộ GD&ĐT đã thẩm định đều phù hợp. Điều này không ảnh hưởng tới công tác đánh giá kiểm tra năng lực học sinh.
Vì trong quá trình đánh giá, Sở GD&ĐT sẽ dựa vào những yêu cầu cần đạt đối với học sinh theo tiến trình dạy học chứ không căn cứ vào một bài học cụ thể. Ví dụ, đối với kỹ năng đọc của môn Tiếng Việt, để đánh giá năng lực của học sinh, giáo viên sẽ căn cứ vào tốc độ đọc trong một phút của các em là bao nhiêu và khả năng diễn cảm khi đọc.
Vì thế, các nhà trường đều có thể linh hoạt lựa chọn SGK để đưa vào giảng dạy trong trường mình.
- Trân trọng cảm ơn ông!
