Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng nước chủ nhà Malaysia và đồng thời là Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN 2015, Najib Razak khẳng định năm 2015 sẽ là một dấu mốc lịch sử của ASEAN bởi viễn cảnh về việc hình thành Cộng đồng sẽ trở thành hiện thực. Đây sẽ là nền tảng để 10 nước Đông Nam Á tăng cường tình đoàn kết và hội nhập sâu rộng trong vòng 10 năm tới.
Thủ tướng Najib Razak đã nêu mục tiêu của ASEAN trong năm nay là lấy người dân làm trung tâm, để mỗi người dân đều cảm thấy mình là một phần của Cộng đồng ASEAN. Do vậy, mỗi quốc gia cần có một nền quản trị nhà nước tốt, nâng cao hơn nữa mức sống của người dân, phát triển bền vững, và một ASEAN lấy người dân làm trung tâm phải hành động vì lợi ích của người dân ASEAN.
Thủ tướng Najib Razak cũng đưa ra quan điểm về việc giải quyết những khác biệt, tranh chấp trong khu vực và nhấn mạnh đến việc sớm tiến tới kết quả của Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).
“Trong khi chúng ta tiếp tục cam kết gắn bó với nhau và cùng hợp tác với các nước bên ngoài ASEAN thì chúng ta cần giải quyết những khác biệt một cách hòa bình trong khu vực của chúng ta, trong đó có cả các tuyên bố chủ quyền trên những vùng biển chồng lấn mà không làm gia tăng căng thẳng.
Những diễn biến gần đây đã làm gia tăng sự quan ngại về vấn đề Biển Đông và đã cho thấy sự tầm quan trọng của các tuyến vận tải quốc tế đối với giao thương quốc tế. Cũng là lẽ tự nhiên là khi bất cứ sự việc gì xảy ra ở đây đều thu hút sự chú ý.
Do vậy, ASEAN phải chủ động giải quyết những diễn biến này, nhưng phải theo cách xây dựng và tích cực. Tôn trọng luât pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 phải là nền tảng của các quy tắc về hợp tác và hoạt động trên Biển Đông.
Với vai trò là Chủ tịch ASEAN, Malaysia hy vọng sẽ đạt được tiến bộ trong nỗ lực sớm tiến tới kết quả của Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông” - Thủ tướng Najib Razak phát biểu.
Sau lễ khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN đã tham dự phiên họp toàn thể, tập trung bàn phương hướng và biện pháp tiếp tục thúc đẩy hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015; xây dựng tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015; cải tiến tổ chức bộ máy và lề lối làm việc; thảo luận về quan hệ đối ngoại của Hiệp hội; vai trò trung tâm của ASEAN; các thách thức đối với ASEAN và hướng xử lý và trao đổi tình hình khu vực và quốc tế.
Ngoài Tuyên bố Chủ tịch Hội nghị, dự kiến các nhà lãnh đạo ASEAN sẽ thông qua 3 văn kiện gồm: Tuyên bố Kuala Lumpur về ASEAN lấy người dân làm trung tâm; Tuyên bố Langkawi về Phong trào ôn hòa toàn cầu và Tuyên bố Kuala Lumpur về thể chế hóa sự tự cường của ASEAN, của các cộng đồng và người dân đối với thảm họa và biến đổi khí hậu.
Các nhà lãnh đạo 10 nước ASEAN cũng sẽ tham dự cuộc họp Hội đồng liên nghị viện ASEAN và với Hội đồng Tư vấn kinh doanh ASEAN.
Hội nghị Cấp cao ASEAN 26 là Hội nghị Cấp cao đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2015 của Malaysia với chủ đề “Người dân của chúng ta, Cộng đồng của chúng ta, Tầm nhìn của chúng ta” và xác định 8 nội dung ưu tiên của năm Chủ tịch gồm: Chuẩn bị cho Cộng đồng ASEAN hình thành vào 31/12/2015; Hoàn tất soạn thảo Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau năm 2015; Tăng cường thể chế ASEAN; Đưa người dân ASEAN xích lại gần nhau hơn; Tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp vừa và nhỏ; Mở rộng thương mại và đầu tư nội khối; Thúc đẩy hòa bình và an ninh khu vực; Tăng cường vai trò toàn cầu của ASEAN.
