(GD&TĐ) – Hôm qua (12.2), Iran thừa nhận rằng đã chuyển một số uranium được làm giàu ở mức độ cao hơn thành nhiên liệu phản ứng – một động thái có thể giúp ngăn chặn một cuộc tranh cãi có thể gây ra khủng hoảng với phương Tây về chương trình hạt nhân của mình trong thời gian tới.
Chuyển đổi là một cách của Iran nhằm làm chậm sự phát triển trong kho nhiên liệu có thể được dùng để tạo bom. Kho nhiên liệu này dự kiến tới giữa năm, sẽ đạt tới mức không thể chấp nhận đối với Israel, đây cũng là thời điểm giới hạn đàm phán vì cuộc bầu cử Tổng thống Iran diễn ra vào tháng 6.
Phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Iran Ramin Mehmanparast nói tại một cuộc họp báo về thông tin của Reuters rằng Iran đã chuyển một lượng nhỏ uranium được làm giàu 20% thành nhiên liệu phản ứng. “Công việc này đang được tiến hành và tất cả các báo cáo đã được gửi cho cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) một cách hoàn chỉnh” – ông Ramin Mehmanparast nói.
Đây là lần đầu tiên Iran thừa nhận rằng đã khôi phục việc chuyển một lượng nhỏ nhiên liệu uranium đã làm giàu thành nhiên liệu cô đặc 20% có thể tách ra được. Việc sản xuất uranium mức độ cao của Iran khiến các cường quốc lo ngại vì chỉ cần một bước kỹ thuật ngắn nữa là họ có thể tạo được độ tinh khiết 90% cần thiết để làm vũ khí.
Nhiều cuộc đàm phán với các nước và 4 vòng cấm vận của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã không thuyết phục được Iran dừng các hoạt động làm giàu uranium, IAEA cũng không được phép tiếp cận đầy đủ để điều tra những yếu tố bị nghi ngờ của chương trình hạt nhân tại Iran.
Iran bác bỏ thông tin cho rằng họ đang tìm kiếm vũ khí và cho biết chương trình hạt nhân của mình chỉ phục vụ mục đích hòa bình như điện lực và y tế.
 |
| Khu quân sự Parchin của Iran |
Bị chỉ trích trên diện rộng
Israel, quốc gia được nhiều người cho rằng là đất nước duy nhất được trang bị vũ khí hạt nhân ở Trung Đông, đã chỉ ra rằng vào tháng 6, kho nhiên liệu của Iran sẽ đạt tới một mức độ mà họ cho rằng phải tấn công Iran để ngăn chặn việc nước này có đủ điều kiện chế bom. Với cuộc bầu cử tổng thống Iran diễn ra vào tháng đó, việc nhượng bộ của Iran với các cường quốc cũng bị giới hạn.
Một quan chức Mỹ đã trấn an Israel tuần này về thông báo về quyết định của Tổng thống Obama sẽ sớm tới thăm khu vực này nhằm đối phó với chương trình hạt nhân của Iran.
Iran cũng đã chuyển một cuộc khủng hoảng tiềm tàng vào năm ngoái khi chuyển 100kg uranium làm giàu 20% thành nhiên liệu, điều này cho thấy Iran cũng cẩn thận giữ ở dưới ngưỡng mà Israel đưa ra trong khi vẫn tiếp tục phát triển công nghệ hạt nhân.
Liên hợp quốc – tổ chức có nhiệm vụ ngăn chặn sự lan rộng của vũ khí hạt nhân - đã cố gắng trong một năm để đàm phán với Iran, nhằm giúp các thanh sát viên tiếp cận được với hiện trường chế tạo hạt nhân, các quan chức có liên quan và tài liệu ở Iran.
IAEA đặc biệt muốn tiếp cận với khu quân sự Parchin ở phía đông nam Tehran nơi họ cho rằng các vụ thử chất nổ có liên quan tới việc phát triển vũ khí hạt nhân có thể đã diễn ra và thường xuyên được che giấu. Đây là những cáo buộc mà Iran bác bỏ.
Sẵn sàng thỏa thuận
Ông Mehmanparast cho biết Iran sẵn sàng đi tới “một thỏa thuận toàn diện” với IAEA nếu quyền về hạt nhân của Tehran được công nhận. Một phần của thỏa thuận này có thể bao gồm một chuyến thăm Parchin – ông nói. Tuy nhiên ông Fereydoun Abbasi-Davani, người đứng đầu Tổ chức Năng lượng nguyên tử của Iran, hôm qua đã chỉ trích việc xử lý tài liệu liên quan tới Iran của IAEA và cho thấy vẫn có sự không tin tưởng giữa tổ chức này và Tehran.
Năm ngoái, ông Abbasi-Davani đã buộc tội IAEA là hoài nghi và quản lý không tốt, đồng thời cho biết “khủng bố và những kẻ phá hoại có thể đã xâm nhập” vào tổ chức này.
Iran và 6 cường quốc thế giới, được gọi là P5+1, sẽ có một vòng đàm phán mới về chương trình hạt nhân ở Kazakhstan vào ngày 26.2. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã nói rằng các nước đã sẵn sàng đáp lời nếu Iran tới các cuộc đàm phán để thảo luận “vấn đề thực sự”. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Ali Akbar Salehi, đang thăm Moscow, cho biết Iran “dựa vào những bước đi tích cực và mang tính xây dựng để giải quyết vấn đề ở cuộc đàm phán sắp tới”.
Sau vụ thử hạt nhân của Triều Tiên hôm qua, Iran cho biết tất cả các vũ khí hạt nhân trên thế giới nên bị phá hủy. Tại Tehran, phát ngôn viên của ông Salehi nói “Chúng ta cần đạt tới một điểm mà không có nước nào sở hữu vũ khí hạt nhân” và cho biết thêm rằng các nước nên dùng công nghệ hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Phương Hà (Theo Reuters)
