Mai Huế có những nét đặc trưng mà không một loài hoa mai vùng nào có được. Đó chính là hình dáng và mùi hương rất riêng... Tất cả tạo nên sự thu hút của mai Huế.
Hoàng mai không có lá màu đỏ như hồng diệp mai của vùng Trung Trung bộ hay nhiều cánh như hoa mai của miền Nam mà chỉ có 5 cánh và lá xanh, cánh dày, vàng tươi rực rỡ, mang hương thơm nhẹ nhàng, thanh khiết rất riêng. Với những cái đặc trưng ấy, mai Huế cũng cần những cách chăm sóc riêng mà không phải ai cũng biết.
Với triều Nguyễn ở Huế, hoàng mai là biểu tượng mùa xuân - hình ảnh buổi bình minh của triều đại, của dòng họ của cảnh thái bình thịnh trị. Vì thế, hình ảnh hoa mai xuất hiện rất nhiều trên các đền đài, cung điện và cổ vật xứ Huế, nơi vương triều nhà Nguyễn chọn làm kinh đô, với nhiều hình thức thể hiện rất phong phú.
Khác với Trung Quốc, ở Huế mai đứng đầu trong bộ tứ thời (mai- liên- cúc- trúc). Bên cạnh đó, hoa mai gắn liền với các biểu tượng: mai thọ (mai và chữ thọ), mai hạc (mai và chim hạc), mai điểu (mai và chim), mai thạch (mai và đá)… đều mang nhiều ý nghĩa tốt đẹp như trường thọ, hạnh phúc, quân tử, thanh bạch.
Đặc biệt Huế vốn được coi là thánh địa của hoàng mai, nơi loài hoa này được tôn vinh hết mực. Ở Thái Hòa Điện, hoa mai xuất hiện ở bờ quyết chính điện trong đồ án mai điểu đắp bằng vữa. Hoa mai hiện diện trên bờ nóc Thế Tổ Miếu trong đồ án tứ thời vẽ bằng bột màu và được thể hiện bằng sành sứ ghép mảnh đồ án liên chi hoa ở mặt ngoài phần móng tòa miếu thờ lớn nhất cố đô Huế này.
Ở Diên Thọ Cung, hoa mai có mặt trên bình phong phía trước chính điện với đồ án mai thạch và với đồ án tứ quý ở trên cổ diêm của Diên Thọ Cung chính điện bằng thủ pháp đắp vữa kết hợp vẽ màu hay ở Long An Điện (nay Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế) là một ngôi điện còn khá nguyên ven, được xây dựng thời vua Thiệu Trị và cũng là một cổ vật tuyệt tác, được đánh giá là một cung điện đẹp nhất của Kinh Thành Huế xưa. Phần trang trí nội thất và ngoại thất theo lối nhất thi nhất họa mà còn có trang trí các đồ án: mai điểu, tứ thời…
Sau nhiều năm mất mùa, năm nay hoàng mai xứ Huế lại đua sắc nở rộ. Đây không chỉ là tín hiệu vui cho các chủ nhà vườn, người trồng mai mà còn cho những người yêu thích hoa mai mỗi khi xuân về tết đến, bởi lẽ thời tiết khắc nghiệt nên trong vòng nhiều năm trở lại đây mai được mùa và nở đúng dịp tết là rất hiếm.
