Đó là chia sẻ của GS Nguyễn Tiến Dũng - Nguyên Giám đốc phân viện Toán cơ bản thuộc Viện Toán Toulouse (Cộng hòa Pháp).
Học ở trường hiệu quả hơn học tại gia
GS Nguyễn Tiến Dũng cho biết, “tự học tại gia” (home schooling) không phải thời nay mới có và cũng không chỉ có ở các nước tiên tiến.
Các vua chúa ngày xưa cũng đều chủ yếu học tại gia theo kiểu một thầy một trò và ở các nơi kém phát triển thiếu trường lớp thì gia đình nào có điều kiện cũng tự dạy con hoặc thuê gia sư dạy con tại nhà.
Thời nay cũng có những gia đình có điều kiện vật chất vượt trội và muốn con cái được học theo một chương trình đặc biệt riêng tốt hơn hẳn chương trình có ở nhà trường, tựa như vua chúa ngày xưa, tuy nhiên số gia đình như vậy chiếm tỷ lệ rất nhỏ và không tạo thành “luồng gió mới”.
Đối với các gia đình không có điều kiện gửi con đến trường (không xin được cho con học ở trường tốt gần nhà, không có tiền đóng học phí...) phải tự dạy con tại nhà, thì đó là bất đắc dĩ chứ cũng không phải là “luồng gió mới”.
Còn đối với những gia đình có điều kiện trung bình đủ để cho con đến trường nhưng không quá giàu có thừa thãi, thì việc học tại gia là một lựa chọn tốn kém và chưa chắc đã hiệu quả.
Tuy trường học có thể còn xa mới “hoàn thiện” và có nhiều điểm còn yếu hay còn thiếu, nhưng về tổng thể thì mô hình học tại trường là mô hình giáo dục hiệu quả hơn nhiều (tiết kiệm được chi phí xã hội để đạt được cùng một kết quả) so với học tại gia.
Những gì mà trường làm được thì nên ưu tiên
GS Nguyễn Tiến Dũng đưa ra ví dụ để so sánh: “Tương tự như là để giải quyết vấn đề giao thông thành phố, thì giao thông công cộng hiệu quả hơn nhiều so với tài xế riêng cho từng người vậy.
Điều đó không có nghĩa là cần ngăn cấm có tài xế riêng hay cần ngăn cấm học tại gia, ai muốn có tài xế riêng, hay ai muốn học tại gia và có điều kiện để làm việc đó thì cứ việc.
Nhưng từ quan điểm chính sách công, thì đó không phải là thứ cần được ưu tiên, không phải là thứ “đại trà” vì nó quá tốn kém. Nói chung, Nhà nước không có trách nhiệm chi trả cho những người không thích đến trường mà thích học tại gia.
Tất nhiên, người ta có thể vừa đi xe công vừa có xe riêng. Đối với giáo dục, thì có thể vừa học tại trường, vừa học thêm bổ sung các kiến thức ở nhà mà trường không cung cấp được trong chương trình chung. Nhưng những gì mà trường làm được, thì nên ưu tiên để trường làm”.
Theo GS Nguyễn Tiến Dũng, học sinh đi học ở trường còn có một cái lợi nữa là có được bạn bè và thầy cô, được học (qua tiếp xúc với nhiều người khác hàng ngày) về tình bạn (là thứ rất quan trọng trong cuộc sống), về các quan hệ xã hội và cách cư xử.
