Ở nhà trường phổ thông, hiệu trưởng có vai trò quan trọng nhất trong quá trình thiết lập những định hướng, tổ chức các hoạt động dạy học, giáo dục học sinh, quản lý và thúc đẩy các hoạt động khác tạo sự thành công cho trường học. Vậy, thế nào là một hiệu trưởng tốt ?
Trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục thì hiện nay, mỗi hiệu trưởng phải giải quyết được tốt đồng bộ cả 3 yếu tố cơ bản. Đó là:
- Xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo.
- Tổ chức và quản lý chất lượng giáo dục.
- Vận dụng tiến bộ khoa học giáo dục, khoa học quản lý để bồi dưỡng đội ngũ, đổi mới phương thức giáo dục, phương pháp quản lý.
Trong những nội dung đó, xây dựng đội ngũ chỉ là một yếu tố cơ bản, còn yếu tố tổ chức quản lý, vận dụng tiến bộ khoa học giáo dục cùng với cơ sở vật chất cũng phải được trang bị hoàn thiện đồng bộ với những yêu cầu khác của đổi mới giáo dục, khi đó cần có vai trò của hiệu trưởng để phát huy nhằm đảm bảo thành công.
Để đảm bảo được những yêu cầu đó, người hiệu trưởng phải có sự tiếp cận với việc phát triển chuyên môn phù hợp để luôn là những nhà lãnh đạo dẫn đầu, nhiều tham vọng và có kinh nghiệm.
Để làm được điều đó, người hiệu trưởng phải có kỹ năng để phát triển và thực hiện những mục tiêu và tầm nhìn chung, có khả năng thích ứng, có niềm tin vào bản thân cao và có mục đích rõ ràng, có kỹ năng giao tiếp hiệu quả và thông minh trong các mối quan hệ cá nhân, đáp ứng nhanh về văn hóa.
Là người lãnh đạo về chương trình và sư phạm nên hiệu trưởng phải luôn ưu tiên người học và sự học tập, hiểu và có thể sử dụng các hệ thống quản lý để hỗ trợ và nâng cao quá trình học tập của học sinh. Khi đó, người hiệu trưởng đặt ra sự mong đợi vào về bản thân mình, đội ngũ giáo viên và các học sinh, có khả năng hòa nhập cao, quan tâm toàn diện tới sự tiến bộ và sức khỏe của mỗi học sinh và các giáo viên...
Một hiệu trưởng tốt cũng phải là một nhà lãnh đạo tốt. Theo đó, yêu cầu của nhà lãnh đạo trong vai trò là một hiệu trưởng là phải có một tầm nhìn luôn cao hơn những người đồng nghiệp của mình ít nhất một “cái đầu”.
Khi đó, nhà lãnh đạo trong vai trò là hiệu trưởng phải luôn có cách nhìn thích hợp để hoạch định kế hoạch hợp lý cho nhà trường hoạt động, từ đó đề ra những chủ trương, đường lối đúng đắn.
Để quản lý tốt về mặt nhân sự-con người, người hiệu trưởng phải đặt ra chuẩn mực chung cho hoạt động của cơ sở, đánh giá đúng khả năng và vai trò của từng giáo viên tại cơ sở để sắp xếp công việc hợp lý. Từ đó, giải quyết tốt các tình huống phát sinh trong quá trình hoạt động.
Tuy nhiên, vai trò của hiệu trưởng ở đây không chỉ là nhà quản lý đơn thuần mà trước hết họ còn phải là nhà giáo dục, biết vận dụng thành thạo cả khoa học quản lý lẫn khoa học giáo dục. Do đó, hiệu trưởng không chỉ là đóng vai trò thủ lĩnh dẫn dắt hội đồng sư phạm mỗi nhà trường mà còn là người biết truyền lửa, khích lệ đội ngũ các giáo viên, để mỗi nhà giáo trong nhà trường hoàn thành trọng trách của mình.
