Điều đó lý giải việc biến mất bí ẩn của loài cá khổng lồ này khỏi vùng biển quen thuộc của chúng suốt mùa đông dài.
Cá mập này được gọi là cá nhám "phơi nắng" vì nó thường được quan sát thấy khi ăn ở bề mặt và dường như phơi trong nước ấm.Cá nhám phơi nắng là một loài cá nổi vùng ven biển tìm thấy trên toàn thế giới.
Nó thích nhiệt độ 8-14,5°C (46-58°F), nhưng gần đây đã được xác nhận đã vượt qua vùng nước ấm hơn nhiều, tại đường xích đạo. Nó thường được được nhìn thấy gần bãi biển, bao gồm cả vịnh hẹp.
Cá nhám phơi nắng được tìm thấy từ độ sâu ít nhất là 910m. Chiều dài của nó có thể lên tới 12,27m (40,3ft), và nó nặng khoảng 19 tấn. Trung bình, con trưởng thành đạt chiều dài 6–8m (20–26 ft) và nặng khoảng 5,2 tấn. Chúng có hình dạng rất đặc biệt cơ thể với hình nón của nó, mõm nhọn và lớn, vây lưng và ngực có thể dài tới 2 mét.
Những con cá mập ăn một cách thụ động, chỉ bằng cách vừa bơi vừa há miệng. Khi nước đi qua mang, sinh vật phù du được giữ lại; một con cá mập khá lớn có thể lọc khoảng 1.500 mét khối nước mỗi giờ.
Cá mập là loài động vật sinh sản tách biệt theo đàn, thường với số lượng nhỏ (3 hoặc 4), nhưng cũng có thể lên đến 100 cá thể. Chúng được cho là hoạt động theo tín hiệu thị giác. Mặc dù đôi mắt của cá nhám nắng phơi nhỏ nhưng phát triển đầy đủ.
Loài này bỗng dưng biến mất khỏi vùng nước ven biển trong những tháng mùa đông và người ta từng đặt giả thuyết là chúng "ngủ đông" trong vùng nước sâu.
Mới đây, các nhà khoa học vừa giải mã bí ẩn tồn tại trong 50 năm về nơi trú đông của loài cá mập phơi (basking shark - Cetorhinus maximus) ở miền tây Đại Tây Dương, kết quả nghiên cứu của họ được công bố trong số ra mới đây của tạp chí Current Biology.
Trưởng nhóm nghiên cứu Gregory Skomal nói rằng: “dù thường nổi lên mặt nước vào mùa hè và mùa thu, sự biến mất của cá mập phơi vào mùa đông là đề tài gây tranh cãi nhất kể từ năm 1954 với giả thiết cho rằng chúng “ngủ đông” dưới đáy đại dương vào thời gian này”.
Skomal và đồng sự đã giải mã được bí ẩn này dựa vào kỹ thuật định vị vệ tinh. Các nhà khoa học đã đánh dấu 25 con cá mập bằng thiết bị phát sóng vệ tinh mà nó tự động phát tín hiệu 18 lần trong chu kỳ từ 12 đến 423 ngày.
Qua nghiên cứu tín hiệu gửi về, các tác giả phát hiện thấy rằng cá mập phơi đã di cư rất xa vào mùa đông, xuống độ sâu từ 200 đến 1000 mét trong vùng nhiệt đới của Đại Tây Dương.
Việc di cư này cùng với độ sâu mà chúng chuyển xuống cũng lý giải tại sao vào mùa đông, cá mập phơi không hề được phát hiện tại địa bàn hoạt động của chúng trong một thời gian dài.
Các tác giả kết luận: “Kết quả của chúng tôi có một ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn bởi vì vùng biển nhiệt đới không còn được coi là một rào cản đối với các nhóm cá mập phơi.
Hợp tác quốc tế về bảo tồn do đó có khả năng tái phục hồi số lượng cá mập phơi trên toàn bộ địa bàn phân bố của loài”.
