Dòng họ Lê khuyến học, khuyến tài
Dòng họ Lê ở phường Hòa Thuận, TP Cao Lãnh (Đồng Tháp) có gần 70 thành viên thuộc 22 gia đình. Dòng họ có nhiều người đỗ đạt cao: 7 giáo sư, tiến sĩ, 10 thạc sĩ và 39 kỹ sư, nhiều năm liền đạt danh hiệu dòng họ hiếu học. Năm 2011, dòng họ Lê thành lập Quỹ Khuyến học Lê Văn Huỳnh do cụ Lê Thị Huệ làm Trưởng ban quản lý.
Theo chia sẻ của đại diện dòng họ Lê, gia đình cụ Lê Văn Huỳnh, làng Hòa An, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc (nay là phường Hòa Thuận, TP Cao Lãnh) có truyền thống yêu nước, hầu hết con trai, gái, rể... đều tham gia kháng chiến chống Pháp, Mỹ, nhiều người đảm nhận chức trách cao ở Trung ương, ở khu vực và tỉnh. Các cháu nội, ngoại... cũng học hành, đỗ đạt. Sau khi cụ qua đời, hòa trong phong trào khuyến học, khuyến tài phát triển sôi nổi ở tỉnh, trong đó có cuộc vận động xây dựng gia đình hiếu học, dòng họ hiếu học, ngày 29/10/2011, các con cháu trong dòng họ Lê bàn bạc, thống nhất thành lập Quỹ Khuyến học Lê Văn Huỳnh.
Từ khi thành lập quỹ, con cháu dòng họ Lê dù ở gần hay xa đều cùng chung tay đóng góp cho quỹ ngày càng lớn mạnh. Điều đặc biệt, quỹ chỉ hỗ trợ con cháu ngoài dòng tộc là HS, SV nghèo hiếu học tại nhiều xã, phường trên địa bàn TP Cao Lãnh. Ngoài ra, quỹ còn hỗ trợ xe đạp, học phí cho một số em có hoàn cảnh đặc biệt từ lúc nhập học cho đến khi ra trường…
Nói về hoạt động khuyến học của dòng họ, cụ Lê Quang Trinh, Chi hội trưởng dòng họ Lê chia sẻ: "Con cháu mình thành đạt, cuộc sống ổn định nên hỗ trợ cho các cháu ngoài dòng tộc là việc cần làm. Mọi người trong chi hội đều cùng chung suy nghĩ mình nhịn tiêu xài một chút để có một khoản tiền đóng góp, động viên HS nghèo hiếu học". Theo tâm niệm của cụ Trinh, qua việc giúp đỡ không mong các em trả ơn "nhà tài trợ" mà ra trường đi làm giúp ích cho bản thân, cộng đồng, đặc biệt là những trường hợp HS, SV có hoàn cảnh khó khăn cần giúp đỡ.
Giữ gìn truyền thống hiếu học
Dòng họ khuyến học tộc họ Đỗ thành lập năm 2009, là một trong những dòng họ khuyến học tiêu biểu của huyện Tân Hồng (Đồng Tháp), có 4 thế hệ gồm hơn 70 hộ với trên 400 nhân khẩu. Tộc họ Đỗ ở Tân Hồng có nhiều người đỗ đạt cao với 4 tiến sĩ, 4 thạc sĩ, hàng trăm người có trình độ cao đẳng, đại học...
Theo đại diện họ, dòng họ Đỗ ở thị trấn Sa Rài là hậu duệ của cụ Đỗ Cao Thượng từng làm Tổng trấn Nghệ An được vua Lê sắc phong "Thanh Lam Hậu Thượng tướng quân Bình Nam". Sau khi vào vùng đất Tân Hồng lập nghiệp (cuối thập niên 50 của thế kỷ trước), nhiều gia đình họ Đỗ tiếp tục chăm lo việc học hành cho con em để phát huy truyền thống hiếu học của dòng họ và trở thành những công dân có ích cho xã hội. Để khích lệ tinh thần và động viên con cháu trong dòng họ thi đua học tập đạt kết quả tốt, dòng tộc họ Đỗ vận động các gia đình đóng góp kinh phí gây quỹ khuyến học. Hằng năm, cứ vào dịp lễ Xuân Kỳ (rằm tháng 2 âm lịch) và Thu Tế (rằm tháng 5 âm lịch), Hội đồng Gia tộc họ Đỗ lại tổ chức khen thưởng, tôn vinh những tài năng và tấm gương vượt khó học giỏi trong họ tộc.
Dịp họp mặt tộc họ để tưởng nhớ công đức của ông, bà và nhắc nhớ con cháu cố gắng học tập, noi gương các bậc tiền bối. Cũng trong dịp này, dòng họ hỗ trợ học bổng cho HS nghèo, khó khăn và khen thưởng HS giỏi, đạo đức tốt. Nhờ sự động viên, hỗ trợ kịp thời, nhiều con em đã thành đạt. Một số gia đình tiêu biểu cho truyền thống hiếu học của họ Đỗ: Gia đình ông Đỗ Xuân Hỷ ở ấp 1 có 5 người con, trong đó có 1 người là tiến sĩ, còn lại đều tốt nghiệp đại học; gia đình bà Đỗ Thị Mách ở ấp 1, có 5 người con, trong đó có 1 người là thạc sĩ, còn lại đều là cử nhân và gia đình ông Đỗ Văn Thắng ở ấp 1, trong số 4 người con của ông có 1 người là tiến sĩ, 3 người là cử nhân...
Theo ông Đỗ Xuân Hỷ, Chi hội trưởng Chi hội Khuyến học tộc họ Đỗ, trước kia quỹ khuyến học của tộc họ Đỗ chủ yếu tự phát, nhưng từ năm 2011 đến nay quỹ chính thức thành lập và có tên gọi, con cháu họ Đỗ tích cực tham gia đóng góp. Tộc họ Đỗ còn tổ chức phong trào nuôi heo đất khuyến học, vận động các phụ huynh ủng hộ vào nguồn quỹ để tiếp tục hỗ trợ, khen thưởng nhiều hơn cho con cháu trong dòng họ… Những phần quà được tổ chức trao tặng trang trọng trước gia tiên và sự chứng kiến của đông đảo thành viên họ tộc đem lại vinh dự cho HS và gia đình có con cháu được khen thưởng, từ đó kích thích phong trào thi đua phấn đấu học tốt, dạy bảo con chăm ngoan học giỏi.
