Nhưng có lẽ điều mà chúng tôi cảm thấy ấn tượng hơn ở những ngôi trường này là sự vận dụng, tổ chức linh hoạt các hoạt động giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, phẩm chất đạo đức, lối sống và giá trị văn hóa truyền thống địa phương cho các em học sinh.
Tạo dựng không gian học tập lý thú
Đến Trường PTDTNT huyện Tây Giang, chúng tôi thực sự ấn tượng, xúc động với không khí buổi chào cờ sáng thứ Hai của thầy trò nhà trường, với những trang phục truyền thống như đến dự một lễ hội truyền thống của các buôn làng người Cơ Tu. Nữ sinh rạng rỡ trong chiếc váy xòe với hoa thêu truyền thống.
Còn nam sinh bên ngoài chiếc áo trắng học trò được khoác thêm chiếc áo truyền thống của đồng bào Cơ Tu với hoa văn độc đáo. Sau bài quốc ca, tiếng trống trường, tiếng trống, tiếng chiêng trầm bổng lay động cả không gian núi rừng. Nằm trên sân trường, mái nhà Gươl truyền thống tô điểm cho ngôi trường một nét thật riêng biệt.
Theo cô giáo Hồ Thị Tâm - Hiệu trưởng Trường PTDTNT huyện Tây Giang, tiếng trống, tiếng cồng chiêng và không gian mái nhà Gươl là những giá trị văn hóa, không gian truyền thống và là nét độc đáo, thiêng liêng của cộng đồng người Cơ Tu vùng cao biên giới huyện Tây Giang.
Nét độc đáo, thiêng liêng đó đã gắn với quá trình sinh tồn và phát triển từ ngàn đời của người Cơ Tu. Chính vì thế, công tác tuyên truyền giáo dục về giá trị văn hóa cồng chiêng, mái nhà Gươl cho thế hệ trẻ con em học sinh người Cơ Tu là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường cũng như của toàn ngành GD&ĐT huyện Tây Giang trong thời gian qua.
Điều đáng quan tâm hơn nữa là công tác truyền dạy các điệu múa cồng chiêng, trống cho học sinh đều do các già làng, trưởng bản, nghệ nhận địa phương truyền thụ lại cho con em học sinh. Còn những mái nhà Gươl không phải xây dựng theo mô hình ngôi nhà Gươl, mà được xây dựng theo hình dáng, diện tích, khuôn mẫu truyền thống của mái nhà Gươl của văn hóa đồng bào người Cơ Tu.
Không những vậy, những mái nhà Gươl trong trường học được xây dựng từ sự góp tiền, góp sức của chính quyền địa phương, nhà trường, phụ huynh học sinh. Chính điều đó như càng khẳng định được giá trị việc hình thành, duy trì các đội tuyển cồng chiêng, mái nhà Gươl trong những ngôi trường vùng biên giới xa xôi này.
Bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống
Từ ngày có thêm nhà Gươl, những hoạt động giáo dục ngoại khóa của thầy cô giáo, học sinh các trường học trên địa bàn huyện Tây Giang như càng sinh động, hấp dẫn, hiệu quả hơn.
Theo thầy Trần Trực – Hiệu trưởng Trường PTDTBT tiểu học Tr’Hy (xã Tr’Hy), địa điểm mái nhà Gươl trở thành nơi diễn ra các hoạt động giáo dục ngoại giờ, sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, không gian ngồi đọc sách, học tập của thầy cô, học sinh. nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, phẩm chất, lối sống cho HS.
Thầy Trực cho hay: Giáo dục văn hóa, lịch sử địa phương là một nội dung đã được nhà trường, giáo viên triển khai thực hiện từ nhiều năm nay, tuy nhiên, làm thế nào để bài học luôn luôn là tâm điểm thu hút, lôi cuốn học sinh là một điều hết sức trăn trở của thầy cô giáo. Việc xây dựng mái nhà Gươl trong khuôn viên trường học thực sự tạo điều kiện thuận lợi, động lực cho giáo viên thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy. Mái nhà Gươl cũng đã làm cho những giờ học về giá trị văn hóa, lịch sử địa phương càng trở nên sinh động, hấp dẫn và lôi cuốn.
Nói như lời tâm sự đầy trách nhiệm của ông Bhlinh Mia – Chủ tịch UBND huyện Tây Giang, trước cơn lốc của Internet, mạng xã hội, lối sống thực dụng và sự giao thoa nhanh chóng các văn hóa vùng miền, điều này khiến cho vấn đề làm thế nào để giữ gìn, bảo tồn, phát huy những bản sắc văn hóa truyền thống là cực kỳ khó khăn. Việc truyền dạy văn hóa cồng chiêng, phục dựng các mái nhà Gươl trong trường học trong thời gian qua trên địa bàn huyện biên giới Tây Giang, là những nỗ lực, mong muốn của chúng tôi nhằm tạo dựng cho con em học sinh địa phương những vốn văn hóa truyền thống cho riêng mình trên con đường lập thân, lập nghiệp trong tương lai.
