Năm nào cũng vậy, ngay từ đầu tháng Bảy Âm lịch, hoạt động kinh doanh, mua bán bánh Trung thu đã bắt đầu sôi động. Tuy nhiên, theo ghi nhận tại thị trường Hà Nội năm nay, dù đã đến cuối tháng, tại các sạp hàng bán bánh Trung thu của các thương hiệu nổi tiếng vẫn vắng bóng khách mua.
Có một thực tế là do lo ngại về vấn đề ATVSTP, một bộ phận không nhỏ người tiêu dùng (NTD) đang hướng tới những sản phẩm bánh Trung thu làm thủ công.
Đáp ứng nhu cầu trên, tại các chợ đầu mối như Đồng Xuân hay phố Hàng Buồm (chuyên bán phụ gia thực phẩm), người đến mua nguyên liệu làm bánh Trung thu khá đông.
Dọc dãy phố này, nguyên liệu làm bánh nướng, bánh dẻo được bày bán đủ chủng loại, từ các loại nhân bánh như mứt, bí, lạp xưởng cho đến nước bưởi, nước trà và bột để làm vỏ bánh với đủ màu sắc bắt mắt.
Chị Bùi Thu Thảo - Tiểu thương bán nguyên liệu làm bánh Trung thu tại chợ Đồng Xuân (Hà Nội) - cho hay: Cách đây nửa tháng, nhiều người tiêu dùng đã hỏi mua các loại nhân bánh để về tự làm. Cách làm bánh khá đơn giản vì trên bao bì mỗi sản phẩm đã có hướng dẫn.
Chúng tôi thử hỏi mua nhân bánh đậu xanh để làm bánh Trung thu tại một quầy đồ khô ở chợ Đồng Xuân. Chủ quầy khá dè dặt và đưa cho chúng tôi một gói nguyên liệu trên bao bì có ghi: “Nhân đậu xanh sữa dừa” của Công ty TNHH thực phẩm Fa... Thành phần gồm: Đường, đậu xanh, trà xanh, dầu thực phẩm, hương sen tổng hợp, màu thực phẩm và chất bảo quản thực phẩm, hạn sử dụng 6 tháng; sản phẩm được bán với giá 65.000 đồng/túi/kg. Nhìn bên ngoài, sản phẩm trên đầy đủ thông tin và địa chỉ, tuy nhiên phần hạn sử dụng được in khá mờ nhạt.
Theo chủ quầy loại nhân bánh này được nhiều người chọn mua vì giá cả hợp lý. Trung bình một túi như trên người làm bánh thủ công có thể làm được 15 - 20 chiếc bánh.
Được biết, hiện trên thị trường, 1 kg đậu xanh bóc vỏ đã có giá khoảng 60.000 đồng, thì không hiểu tại sao 1 kg nhân đậu xanh để làm bánh Trung thu được đóng gói, chế biến, hút chân không đến tay NTD lại chỉ có giá nhỉnh hơn 5.000 đồng/kg (!?)
Cùng với các loại nhân, các loại hương liệu bánh dẻo, bánh nướng cũng được chủ cửa hàng đựng sẵn trong những chiếc can 3 không (không tên, không hạn sử dụng, không thành phần nguyên liệu) và được bày bán công khai.
Nhiều nhất là các loại can hương liệu để làm bánh nướng, bánh dẻo xếp thành từng chồng cao quá đầu người với đủ loại. Khi chúng tôi hỏi về nguồn gốc sản phẩm này, chủ quầy khẳng định: Quầy hàng bán lâu năm, uy tín với khách hàng, không bán các sản phẩm vớ vẩn. Một lít hương vỏ bánh nướng được bán với giá 440.000 đồng, có thể làm được hàng trăm chiếc bánh.
Cần chế tài mạnh
Đến hẹn lại lên, cứ vào mùa Trung thu hàng năm, các hộ gia đình sản xuất bánh lại được chính quyền địa phương triệu tập để tập huấn, phổ biến kiến thức về ATVSTP. Tuy nhiên, khi các cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra thì tình trạng mất ATVSTP lại tiếp diễn.
Vừa qua, Đoàn thanh tra liên ngành của Bộ Y tế do Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long dẫn đầu đã đột xuất kiểm tra tại “kinh đô bánh kẹo” La Phù (huyện Hoài Đức, Hà Nội).
Đoàn đã phát hiện nhiều sai phạm khi một số cơ sở sản xuất bánh Trung thu dùng thùng sơn bẩn để đựng nguyên liệu; nhân viên đóng bánh không đeo khẩu trang, không sử dụng găng tay, sản phẩm đặt trực tiếp xuống mặt đất...
Tình trạng trên cho thấy, ý thức chấp hành các quy định ATVSTP còn rất kém là thực trạng chung tại nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, bánh Trung thu trên địa bàn Hà Nội, đặc biệt là tại các làng nghề.
Vì thế, việc tăng mức xử phạt là cần thiết. Song ngay cả khi tăng mức xử phạt thì việc kiểm tra, phát hiện sai phạm và xử phạt cũng không dễ.
Chẳng hạn như cơ sở Tân Hoàng Gia, cuối tháng Năm vừa qua đã bị lực lượng Quản lý thị trường kiểm tra, xử phạt hơn 20 triệu đồng do sản xuất mặt hàng không có giấy xác nhận công bố phù hợp quy định ATVSTP. Tuy nhiên, tới nay, cơ sở này vẫn chưa nộp phạt dù đã được đôn đốc tới 3 lần.
