Được đưa ra vào năm 2001, USE được coi là một kỳ thi duy nhất được chấp nhận tại các trường trung học Nga vào năm 2009. Tuy nhiên, kể từ đó kỳ thi này càng trở nên bị chú ý vì những cáo buộc về tham nhũng lan rộng và những vi phạm đối với các quy định của kỳ thi.
Một HS trung học phải chuyển từ trường ở thành phố lớn đến trường ở vùng nông thôn xa xôi, nơi các quan chức dễ dãi hơn với các quy định của kỳ thi USE và chi phí cho tham nhũng cũng thấp hơn.
Theo Cơ quan giám sát GD và Khoa học Liên bang Nga (Rosobrnadzor), năm ngoái, 1.500 HS đã chuyển đi từ các trường trung học ở Makhachkala, thủ đô của Dagestan, tới các trường nông thôn ở các làng lân cận.
GV tiếp tay cho gian lận
Anton, một HS yêu cầu chỉ nêu tên, cho biết cậu là một trong số những HS trên. Hiện tại, đang học năm thứ nhất tại một trường ĐH kỹ thuật ở St.Peterburg, Anton cho biết cậu đã chuyển từ một trường ở Makhachkala đến một trường cách thành phố này 30 km về phía bắc – nơi vượt qua kỳ thi dễ dàng hơn.
Anton cho biết, ở Makhachkala, để lấy bản copy bài thi ra khỏi phòng sẽ phải trả cho GV 15.000 ruble (425 USD) và 20.000 ruble khác để mang trở lại vào phòng. Trong khi đó, ở một trường nông thôn, mức phí này hiếm khi cao hơn 3.000 ruble.
“Tôi đã phải trả cho GV coi thi 2.000 ruble. – Anton – Khi bắt đầu vào thi, cô giáo lấy một bài thi ra khỏi lớp và đưa cho một trong những người bạn của tôi để bạn ấy tìm câu trả lời qua điện thoại. Nửa giờ sau, cô ấy lại ra ngoài, lấy bài thi và đặt lên bàn tôi”.
Câu chuyện của Anton không phải là duy nhất. Sau các kỳ thi năm ngoái, những đoạn video đã được tải lên YouTube và Vkontakte – một trang truyền thông xã hội của Nga, cho thấy những HS thả bài thi qua cửa sổ phòng thi cho những người chờ sẵn bên ngoài với sách vở và điện thoại di động để tra cứu.
Masha, một HS mới tốt nghiệp ở phía bắc Dagestan, cho biết cô đã chứng kiến sự gian lận, đôi khi có sự thông đồng của GV.
“Cả năm dài, các GV cố gắng dọa chúng tôi, họ nói rằng điện thoại di động sẽ bị cấm, có camera trong phòng thi và bất kỳ ai bị bắt quả tang giang lận sẽ lập tức bị trượt. – Masha nói – Thế nhưng sự thật không phải như vậy: các bậc phụ huynh sẽ trả cho GV vài ngàn ruble để họ mang bài thi ra ngoài phòng học, một số HS ném bài thi ra ngoài cửa sổ, một số khác thì nói chuyện thoải mái trên điện thoại. Trong một số trường hợp, giám thị còn giúp họ nữa”.
Tìm cách ngăn chặn
Những thông tin về vi phạm quy định đã khiến cho chính phủ Dagestan coi việc đối phó với tham nhũng trong thi cư là ưu tiên hàng đầu.
Arthur Dalgatove – Bộ trưởng GD và Khoa học Dagestan, đã đưa ra một bức thư mở hồi tháng 9 năm ngoái, khẳng định rằng các quy định trong GD không cho phép HS chuyển trường mà không có lý do đặc biệt.
“Quản lý các trường nên làm mọi việc trong khả năng để ngăn chặn HS ở các lớp cuối cấp chuyển tới những trường ở nông thôn, nếu việc chuyển trường không liên quan tới việc chuyển cả gia đình” – bức thư nêu rõ.
Trong khi đó, ngày càng có nhiều trường ĐH Nga đang kiến nghị để được phép khôi phục lại kỳ thi tuyển của riêng mình để loại bỏ những HS không đủ trình độ.
Tuy nhiên, quá trình này diễn ra chậm chạp: từ năm 2009, chưa tới 30 trường ĐH, trong số 100 trường yêu cầu, được phép có kỳ thi tuyển của riêng mình.
Một số GV cho rằng giải pháp tốt nhất là tất cả cùng loại bỏ kỳ thi thống nhất USE. Cô Irina Igorevna – vốn là GV tại một trường trung học ở Moscow, cho biết chưa nói tới vấn đề tiêu cực, việc chuẩn bị cho HS vào ĐH dựa vào kỳ thi này cũng không hợp lý.
