Thực trạng này đặt ra những yêu cầu ngày một lớn hơn về phát triển các dịch vụ công tác xã hội (CTXH), trong đó đặc biệt là phát triển nguồn nhân lực ngành CTXH.
Chất lượng và độ bao phủ còn thấp
Báo cáo tại hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu về sức khỏe tâm thần và tâm lý xã hội của trẻ em và thanh thiếu niên tại một số tỉnh/thành phố ở Việt Nam do Bộ LĐ-TB&XH tổ chức mới đây cho thấy, các dịch vụ chăm sóc và ứng phó tại Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu về chăm sóc sức khỏe tâm thần.
Chất lượng và độ bao phủ của các dịch vụ này còn hạn chế và thường chỉ tập trung vào những rối loạn sức khỏe tâm thần nặng. Về nhân lực bác sỹ chuyên khoa tâm thần nhi còn rất ít ở Việt Nam….
Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Hồng Lan cho biết: Mạng lưới các cơ sở trợ giúp xã hội đến nay đã được quy hoạch trên phạm vi toàn quốc với hơn 418 cơ sở, trong đó có 195 cơ sở công lập và 223 cơ sở ngoài công lập.
Cả nước đã có 45 trung tâm bảo trợ xã hội chăm sóc và phục hồi chức năng cho người tâm thần, người rối nhiễu tâm trí; và 40 trung tâm CTXH.
Mạng lưới cơ sở cung cấp nhiều dịch vụ cho các nhóm đối tượng có hoàn cảnh khó khăn, trong đó có trẻ em, thanh thiếu niên như dịch vụ: CTXH tư vấn, phát hiện, sàng lọc, chăm sóc, can thiệp, trị liệu, giáo dục kỹ năng sống, giáo dục đặc biệt và hỗ trợ, đáp ứng các nhu cầu cần thiết.
Hàng năm, đội ngũ người làm CTXH được đào tạo, đào tạo lại bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng về chăm sóc, trợ giúp, tâm lý học lâm sàng, quản lý trường hợp đối với người có vấn đề về sức khỏe tâm thần.
Tuy nhiên, mạng lưới các cơ sở hiện nay còn thiếu về số lượng, hạn chế về chất lượng. Một số cơ sở thiếu các dịch vụ CTXH như can thiệp, trị liệu tâm lý, lao động trị liệu, vật lý trị liệu và trợ giúp các đối tượng tái hòa nhập cộng đồng.
Đội ngũ những người làm CTXH còn thiếu về số lượng, chưa chuyên nghiệp. Chính vì vậy, việc giải quyết một cách quyết liệt, thấu đáo các tồn tại, hạn chế nêu trên, không ngừng phát triển các dịch vụ CTXH trong chăm sóc, trợ giúp cho người có vấn đề về sức khỏe tâm thần và tâm lý xã hội tại Việt Nam là rất cần thiết.
Nâng cao số lượng và chất lượng
Dựa vào một loạt cuộc phỏng vấn với các nhà cung cấp dịch vụ, người trưởng thành, trẻ em, thanh thiếu niên, báo cáo nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của yếu tố bảo vệ gồm môi trường gia đình gắn kết, mạng lưới xã hội và bạn bè tốt, giáo viên hỗ trợ và tấm gương để noi theo.
Điều kiện kinh tế hộ gia đình tốt hơn cũng như sự có sẵn của các dịch vụ cũng giúp giảm bớt gánh nặng lên trẻ em, qua đó giảm bớt những căng thẳng tiềm ẩn.
Báo cáo tại hội thảo đưa ra một số khuyến nghị, trong đó nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc Chính phủ Việt Nam cần tăng cường và nâng cao số lượng và chất lượng nguồn nhân lực cho chăm sóc sức khỏe tâm thần trong khu vực công cũng như số lượng và loại hình dịch vụ, đặc biệt các dịch vụ liên quan đến vấn đề sức khỏe tâm thần thể nhẹ hơn.
Nghiên cứu cũng chỉ ra tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức về nhu cầu giải quyết tình trạng tâm lý xã hội của trẻ em và thanh niên, tất cả những điều đó sẽ không thể thực hiện nếu không có khung chính sách, phân bổ ngân sách Nhà nước phù hợp và sự hợp tác giữa các bộ, ngành khác nhau.
Theo Bộ LĐ-TB&XH, hiện nay, số người bị rối nhiễu tâm trí ở Việt Nam rất lớn, ước tính khoảng 10% dân số; trong đó số người tâm thần nặng khoảng 200.000 người.
