(GD&TĐ) - Theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, cuộc khủng hoảng Syria đã bị tiêm liều hóa chất độc hại khi cả chính phủ và phe đối lập đều tuyên bố bị tấn công bằng vũ khí hóa học, gồm cả khí sarin làm tê liệt thần kinh bị cấm sử dụng. Liều thuốc độc đã lan truyền ra toàn thế giới, đòi hỏi việc điều tra, tìm hiểu thông tin gây rúng động này.
Liên Hợp Quốc yêu cầu tiếp cận địa điểm bị tấn công
 |
| Một nạn nhân bị cho là nhiễm chất độc hóa học tại làng Khan al-Assal được điều trị tại 1 bệnh viện ở Aleppo, Syria (19/8/2013) |
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon tuyên bố ông dự định phái Đại diện cấp cao Liên Hợp Quốc về giải trừ quân bị Angela Kane đến Syria để làm rõ tình hình liên quan đến thông tin sử dụng vũ khí hóa học ở ngoại ô Damascus. Ông Ban Ki-moon kêu gọi Chính phủ Syria hợp tác với nhóm chuyên gia Liên Hợp Quốc đang ở trong nước để họ có thể kịp thời điều tra vụ việc mới nhất tại Đông ngoại ô Damascus.
Một toán chuyên gia Liên Hợp Quốc hiện có mặt tại Syria để điều tra những cáo buộc mới đây là vũ khí hóa học được sử dụng trong các cuộc tấn công trong cuộc nội chiến của nước này.
Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc triệu tập một phiên họp khẩn cấp ngay sau những tin tức gây sốc là quân đội Syria sử dụng khí độc trong một cuộc tấn công vào lực lượng đối lập gần thủ đô Damascus. Phó tổng thư ký Liên Hợp Quốc Jan Eliasson nói với các phóng viên sau cuộc họp: Hội đồng Bảo an yêu cầu ngừng ngay lập tức những hành động thù nghịch.
Ông nói: “Chúng tôi thấy sự cần thiết điều tra viêc này càng sớm càng tốt. Dù kết luận như thế nào, việc này biểu trưng cho sự leo thang nghiêm trọng với những hậu quả to lớn về nhân đạo cũng như đối với con người. Chúng tôi hy vọng nhiều là chúng tôi có thể tiến hành cuộc điều tra.”
Theo ông Eliasson, Liên Hợp Quốc đã tiếp xúc với Chính phủ Syria để yêu cầu cho toán điều tra của Liên Hợp Quốc được an toàn đến vùng ngoại ô Damascus nơi cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học xảy ra.
Chủ tịch Hội đồng, bà Maria Cristina Perceval người Argentina cho biết: “Tất cả các thành viên của hội đồng đồng ý là bất cứ việc sử dụng vũ khí hóa học nào của bất cứ bên nào trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng vi phạm luật quốc tế.”
Mỹ sẵn sàng tấn công Syria
 |
| Hình ảnh do phe đối lập cung cấp về các nạn nhân chết vì khí độc do lực lượng Chính phủ Syria gây ra (22/8/2013) |
Ngày 25/8, dừng chân tại Malaysia chặng đầu của vòng công du châu Á, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel tuyên bố với báo chí: “Tổng thống Obama đã yêu cầu Bộ Quốc phòng chuẩn bị mọi phương án để đối phó với mọi tình huống. Mọi việc đã làm xong và quân đội sẵn sàng thi hành lệnh”.
Theo Reuters, Tổng thống Mỹ đã triệu tập các cố vấn an ninh thảo luận tìm một phương án thích nghi nhất để trả đũa chế độ Damas đã sử dụng vũ khí hóa học sát hại thường dân. Trong cuộc họp tại Nhà Trắng, các cố vấn đã trình bày “một loạt biện pháp”.
Song song với áp lực của Lầu Năm Góc, Bộ Ngoại giao Mỹ tiết lộ: Ngày 22/08/2013 - một ngày sau khi phe đối lập Syria tung hình ảnh tố cáo chính quyền Damas sử dụng hơi ngạt giết chết 1.300 người - Ngoại trưởng John Kerry đã có động thái “ngoài thông lệ” là gọi điện thoại trực tiếp khuyến cáo ngoại trưởng Syria - Walid Muallem - nếu “Chính quyền Syria không có gì che giấu thì hãy để cho phái bộ chuyên gia Liên Hợp Quốc đã tới Damas tự do đến tận nơi quan sát”. Tuy nhiên, chính quyền Syria tiếp tục “cản trở và gia tăng tấn công trong khu vực để xóa dấu vết”.
Tổ chức cứu trợ Bác sĩ không biên giới cho biết 3 bệnh viện ở Damascus tiếp nhận khoảng 3.600 bệnh nhân có các triệu chứng bị phơi nhiễm chất độc gây tê liệt hệ thần kinh, trong đó có triệu chứng bị co giật và mắt mờ. Theo tổ chức cứu trợ này, gần 10% số bệnh nhân đó đã chết. Một số nhân viên y tế và cấp cứu được đưa đến nơi cũng nhận thấy chính họ bị nhiễm độc.
Lo ngại
Hiện chưa có bằng chứng vũ khí hóa học đã được sử dụng tại vùng ngoại ô Damascus. Thông tin về việc ngày 21/8 quân đội chính phủ sử dụng vũ khí hóa học được công bố trên Đài truyền hình Ả Rập, phát sóng từ các quốc gia Ả Rập đang tài trợ cho phe đối lập Syria. Chế độ Syria chính thức bác bỏ cáo buộc rằng lực lượng chính phủ sử dụng vũ khí hóa học và gọi đó là thông tin khiêu khích.
Tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Nga và Trung Quốc đã ngăn chặn các nỗ lực đổ lỗi cho chế độ Assad. Matxcơva và Bắc Kinh kêu gọi thanh sát viên Liên Hợp Quốc điều tra kỹ lưỡng về tất cả sự kiện xảy ra.
Matxcơva yêu cầu tổ chức một cuộc điều tra nhanh chóng - Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukashevich cho biết. Ông nói: “Khu vực được nói đến nằm dưới sự kiểm soát của chiến binh. Chúng tôi cho rằng Liên Hợp Quốc nên thu xếp một cuộc điều tra với chính quyền Syria.”
Hầu hết các chuyên gia, thậm chí các chuyên gia phương Tây không tin rằng lực lượng chính phủ có thể quyết định một động thái như vậy. Trong khi đó, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh và Pháp đã tuyên bố thẳng sẽ sử dụng giải pháp quân sự với Syria.
Bộ trưởng Pháp cũng cho biết: "Nếu Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc không thể đưa ra quyết định về các sự kiện ở Syria, quyết định đó sẽ được thực hiện bằng con đường khác."
Đại diện của Bộ Ngoại giao Nga, phát ngôn viên Alexander Lukashevich gọi tuyên bố của ông Fabius về "phản ứng vũ lực" bỏ qua Hội đồng Bảo an LHQ là “kỳ lạ”. Đặc biệt là khi chưa có bằng chứng về việc sử dụng vũ khí hóa học như được nêu ra.
| Thời điểm "hành động trực tiếp" đã đến. Tất nhiên, chúng tôi sẽ không phái lực lượng bộ binh của chúng tôi tới đó. Nhưng câu trả lời của chúng tôi có thể mang hình thức "phản ứng vũ lực” - Ngoại trưởng Pháp Laurent Fabius. |
Tuấn Phong (Theo Xinhua)
