Hơn 350 đại biểu đến từ các trường ĐH, CĐ, TCCN và đại diện các Sở GD&ĐT các tỉnh, thành phố từ Đà Nẵng đến Cà Mau đã về dự Hội nghị. Đây là Hội nghị thứ 2 dành cho phía Nam, sau Hội nghị trước đó dành cho phía Bắc.
HSSV đang đối đầu với nhiều thách thức nóng bỏng
Chính sách cho HSSV vay vốn với lãi suất ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách Xã hội VN theo chủ trương của Chính phủ để duy trì việc học tập tại các trường ĐH, CĐ, TCCN đến 31/07/2015 có số dư nợ là 26.274 tỷ đồng, với gần 1,3 triệu hộ gia đình, đang vay vốn cho gần 1,5 triệu HSSV đi học. Chưa kể hàng trăm tỷ đồng từ các quỹ học boổng, quỹ hỗ trợ HSSV nghèo vượt khó, quỹ hỗ trợ tài năng trẻ, quỹ khởi nghiệp… củng đã giúp hàng trăm ngàn HSSV vượt qua khó khăn để học tập.
Theo Vụ Công tác HSSV (Bộ GD&ĐT): Từ 2012-2016, theo báo cáo của 226 trường ĐH, CĐ, TCCN đã có 28.981 HSSV bị kỷ luật vì vi phạm các Quy định - Quy chế của ngành GD.
Trong đó có 12.475 em bị kỷ luật khiển trách; 9.926 em bị kỷ luật cảnh cáo; 1.466 em bị kỷ luật đình chỉ một năm học. Đau lòng nhất là con số 5.114 HSSV bị buộc thôi học do vi phạm về an ninh, trật tự an toàn xã hội…
Môi trường xã hội đang có nhiều diễn biến phức tạp. Các lực lượng phản động, các đối tượng xấu ngoài xã hội, đang chủ yếu nhắm vào đối tượng thanh niên – trong đó có số đông HSSV, để bọn chúng kích động chuyển hóa tư tưởng, lôi kéo tụ tập đông người gây mất ổn định và an ninh chính trị.
Chưa kể tình trạng lô đề, cờ bạc trá hình, cho vay nặng lãi, lừa đảo, bán hàng đa cấp, hàng quán mất vệ sinh an toàn thực phẩm, hút chích ma túy, tệ nạn mại dâm…, cũng chứa đựng nhiều nguy cơ tiềm ẩn, tác động rất lớn đến tâm lý, hành vi của HSSV.
Một bộ phận HSSV đã có biểu hiện sa sút về lý tưởng cách mạng, về đạo đức lối sống, thiếu ý thức tuân thủ pháp luật. Một số trường học triển khai chưa đồng đều công tác quản lý GD chính trị tư tưởng cho HSSV.
Việc GD tuyên truyền chưa được đổi mới, thiếu đa dạng về nội dung hình thức, cũng như việc hỗ trợ, phục vụ HSSV trong đời sống hàng ngày chưa được chu đáo.
Ở một số trường, thiếu chỗ ở trong ký túc xá, thiếu nhà ăn, trạm y tế, khu vui chơi văn hóa, tập luyện thể thao. Phần lớn SV ngoại trú ăn, ở, học tập trong điều kiện nhếch nhác, an ninh không được đảm bảo. Thời gian và kinh phí dành cho hoạt động ngoại khó ở các trường chưa đáp ứng được nhu cầu của đông đảo HSSV.
Đã và đang xuất hiện nhiều yếu tố tích cực
Chính phủ đã có Quyết định số 1501/QĐ-TTg ngày 28/08/2015 phê duyệt Đề án “ Tăng cường đề án giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống cho thanh thiếu niên và nhi đồng giai đoạn 2015-2020”. Bộ GD&ĐT củng đã ra Quyết định 410/QĐ-BGDĐT ngày 14/02/2016 ban hành kế hoạch triển khai Quyết định số 1501 nói trên của Thủ tướng. Có thể nói đây là 02 Quyết định quan trọng nhất về công tác HSSV.
Bên cạnh đó, còn có một số Quyết định của trung ương; Thông tư của Bộ GD&ĐT và Thông tư liên bộ khác củng liên quan mật thiết đến công tác HSSV, đang được ngành GD&ĐT cả nước tích cực triển khai thực hiện…
Điểm sáng rõ nét nhất là từ năm 2013-2014 đến nay, đã có hơn 500.000 HSSV cả nước tham gia cuộc thi “ Tuổi trẻ học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
“ Tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” cũng đã được đưa vào giáo trình môn Tư tưởng Hồ Chí Minh ở các trường ĐH, CĐ khối không chuyên ngành Mác-LêNin và giáo trình môn GD Chính trị cho các trường TCCN.
Cuộc thi Olympic các môn học nói trên được mang tên “Ánh sáng soi đường” cũng đang được đẩy mạnh ở tất cả các trường ĐH, CĐ, TCCN. Nhiều buổi nói chuyện chuyên đề về Bác Hồ, hội thi làm theo Bác “Sáng mãi tên Người”, thi viết làm theo lời Bác…đã thu hút hàng vạn HSSV tham gia.
Nhiều trường tổ chức tốt việc phối hợp chặc chẽ với các cấp ủy Đảng – Chính quyền và Công an các địa phương để tăng cường quản lý HSSV, ngăn ngừa, phát hiện và kịp thời xử lý những HSSV vi phạm về đạo đức lối sống, luật pháp.
Đa số nhà trường đã có phần mềm quản lý SV, hầu hết các em đã được cấp tài khoản Email, mật khẩu truy cập vào các tiện ích của Website nhà trường, phục vụ tốt cho việc học tập rèn luyện của HSSV mọi nơi mọi lúc.
Những mô hình tốt cần nhân rộng
TS Huỳnh Minh Sơn – Trưởng ban công tác HSSV ĐH Đà Nẵng - cho biết: Trường chúng tôi là một trong những trường đầu tiên triển khai thành công đào tạo theo tín chỉ với triết lý “Người học là trung tâm”, góp phần khơi gợi năng lực tự học tư duy sáng tạo cho các em.
ĐH Đà Nẵng cũng sớm thành lập Trung tâm nghiên cứu tư vấn việc làm và du học tự túc cho SV; triển khai hệ thống thông tin quản lý HSSV (UDIMS, version 2013) với cơ sở dữ liệu do chính HSSV cập nhật bằng hình thức trực tuyến qua SCV, kết hợp với các phần mềm phân tích, thống kê làm cơ sở cho hoạt động của công tác HSSV đạt hiệu quả cao.
Đại diện Trường ĐH Kinh tế TP HCM, theo TS Nguyễn Thiện Duy – Trưởng phòng công tác HSSV, điểm nổi bật nhất là trường chúng tôi đã xây dựng được đề án khởi nghiệp cho SV.
Trường đang hoàn thành chương trình đào tạo chuyên ngành khởi nghiệp, cung cấp các năng lực khởi nghiệp và thôi thúc ý tưởng khởi nghiệp cho SV. Từ 2016, nhà trường đã thành lập Trung tâm phát triển khởi nghiệp và bộ môn Kyỹ năng mềm, đồng thời huy động nhiều nguồn lực tài trợ cho các dự án khởi nghiệp trong SV… các hoạt động này được hầu hết SV nhiệt tình hưởng ứng, hiệu quả lớn nhất là tạo điều kiện rất thuận lợi để SV ra trường dễ dàng tìm kiếm được việc làm đúng ngành nghề đã được đào tạo.
Kinh nghiệm quan trọng từ ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP HCM: nhà trường đầu tư mạnh mẽ hạ tầng Công nghệ Thông tin trong công tác tuyển sinh, quản lý SV, xây dựng phần mềm quản lý đào tạo. Hình thức đối thoại trực tuyến, phát trực tiếp trên Website và Facebook của trường củng thu hút nhiều SV tham gia.
Trường tổ chức ứng dụng chuyên trang online, cho SV đăng ký cấp giấy chứng nhận online, qua đó mọi thông tin liên quan đến học tập rèn luyện của các em đều được cập nhật chính xác kịp thời đầy đủ.
Các ứng dụng của Google như Gmail, Google drive, Google form, Google calendar… được trường sử dụng lồng ghép với các ứng dụng khác, nhằm tăng cường hiệu quả công tác quản lý SV.
Đối với ĐH Quốc gia TP HCM, bài học lớn nhất để GD đạo đức lối sống và quản lý HSSV có hiệu quả cao là: tăng cường sự lãnh đạo toàn diện, triệt để của các cấp ủy đạo và ban giám hiệu các trường.
Ban (hoặc Phòng) công tác HSSV là lực lượng chủ công, đầu mối cho tất cả các hoạt động liên quan đến việc học tập và rèn luyện của các em. Bên cạnh đó không thể thiếu sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan Đãng – chính quyền nơi nhà trường trú đóng (nhất là HSSV ngoại trú)…
Chú ý rèn luyện năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành nghề nghiệp, tác phong công nghiệp và ý thức trách nhiệm cao của HSSV đối với xã hội.
Đảm bảo tốt an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trong trường học, tích cực phổ biến GD pháp luật, thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách và hoạt động hỗ trợ phục vụ HSSV. Đẩy mạnh công tác GD thể chất – TDTT, văn nghệ, y tế trường học. Tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, nâng cao năng lực chuyên môn – nghiệp vụ của các cán bộ làm công tác HSSV.
