(GD&TĐ) - Cách thị xã Tây Ninh 64 km, từ năm 1962 - khu vực rộng 70 ha, sát biên giới Campuchia là căn cứ Trung ương cục - gọi tắt là R: Bộ phận đầu não chỉ đạo trực tiếp cách mạng miền Nam. Từ cửa khẩu Sa Mát, con đường nhỏ rải nhựa len lỏi giữa rừng nhiệt đới luôn đầy ắp hương rừng. Sát hai bên đường là những cánh rừng cao su xanh ngắt, những cây cơ nia cao vút tỏa bóng thỉnh thoảng xuất hiện tỏa bóng xum suê cho những khách bộ hành. Con đường như mũi tên lao thẳng về phía trước, trên những cánh rừng màu xanh là mây trắng, bồng bềnh lững thững về phía trời xa…
Cánh rừng từ những năm 1962, giờ đã trở thành nguyên sinh, với muôn vàn loài chen nhau, tỏa bóng và thâm u, mặc dù con đường bê tông nhỏ hiển hiện đưa du khách trở về những ngày kháng chiến thuở nào. Rừng ở đây có giá tỵ (tếch), căm xe, gõ, trắc, đinh hương, bằng lăng, k’nia (cày)... nhưng nhiều nhất là họ Dầu.
Thấp thoáng dưới tán cây là những căn nhà đơn sơ lợp lá trung quân. Lá được hái lúc còn xanh, gập đôi đan thành tấm lợp, vừa nhẹ vừa mát. Ðặc biệt lá trung quân gặp lửa là tự ngún chứ không cháy lan. Đôi khi có những cây chò chỉ, vút lên trời xanh, như thể một mình nó làm cuộc viễn du về phía mặt trời.
Men theo những con đường mòn lốm đốm hoa nắng và hoa rừng khoe sắc là nhà làm việc của các cán bộ lãnh đạo R. Những mái nhà đơn sơ luôn rộn rã tiếng ve và ríu rít tiếng chim là những tên tuổi đã đi vào lịch sử cách mạng: Nguyễn Văn Linh, Nguyễn Chí Thanh, Phạm Hùng, Võ Văn Kiệt, Phan Văn Ðáng, Trần Nam Trung, Phạm Thái Bường... Vật dụng trong nhà giản dị với chõng tre; với những súc gỗ cưa tròn: nhỏ làm ghế, lớn làm bàn; với tủ và kệ bằng ván... Tất cả đều là sản vật của rừng dâng tặng.
Dưới nền nhà là những căn hầm kiên cố được nối kết bởi hệ thống giao thông hào dài hàng chục km. Cạnh nhà vô số hố bom. Có hố sâu 5- 7 m, rộng 15 - 20 m được sử dụng như những ao cá nhỏ. Con suối cạn khô, im lìm phơi lòng với vô số rong rêu, đá cuội và náu mình dưới những lùm cây. Con suối đợi mưa để cất tiếng reo trong khu rừng yên ắng. Ít ai ngờ rằng, trong những tháng năm chiến tranh ác liệt thì nơi đây chính là hậu cứ đầu não an toàn nhất, mặc dầu địch dội bom hòng hủy diệt căn cứ này.
Giờ thì màu xanh đã vĩnh viễn trở về, trên con đường lộng gió, bên cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn màu xanh vô tận, bên những cánh rừng cao su trải rộng, tưởng như tiếp nối đất cho bầu trời. Căn cứ R-điểm đến của lịch sử, của văn hóa và niềm tin, rằng, nếu có tinh thần đoàn kết và sức mạnh cộng đồng, dẫu có gian nan và vất vả, chiến thắng nhất định trở về, trong tay chúng ta-những người yêu nước, yêu chính nghĩa và yêu dân tộc mình.
Xin trận trọng giới thiệu với độc giả một số hình ảnh mới nhất về căn cứ R mà chúng tôi về ghi lại được.
Ngân Hà
