Loài kiến cắn lá đôi khi còn được gọi là loài côn trùng có xã hội phức tạp thứ nhì thế giới (sau con người), có khả năng tạo ra một "thế giới kiến" dưới lòng đất cực kì hoành tráng. Nói như vậy không hề "ngoa" chút nào bởi các nhà khoa học đã tìm ra được bằng chứng về một thành phố ngầm đồ sộ đến khó tin của loài kiến này.
Một nhóm nhà khoa học dẫn đầu bởi Tiến sĩ Bert Hölldobler đến từ Đại học Bang Arizona và Luiz C. Forti của Đại học Bang Sao Paulo, đã tìm thấy một tổ kiến khổng lồ của kiến cắn lá tại Brazil và thành công trong việc lưu lại tỉ mỉ công trình đồ sộ này.
Trong vòng ba ngày, các nhà khoa học đã đổ 10 tấn xi-măng vào một tổ kiến bỏ không qua những lỗ thông khí trên mặt đất để làm cứng khối kiến trúc ẩn trong lòng đất. Sau đó việc khai quật đã được diễn ra trong nhiều tuần trời, dù có sử dụng những thiết bị chuyên dụng, và cuối cùng để lộ ra một khu phức hợp khổng lồ với diện tích lên tới 46 m2, chiều sâu 7,9m.
Quá trình khám phá công trình tầm cỡ “Vạn lý trường thành” của loài kiến này đã được chiếu qua một bộ phim tài liệu mang tên “Kiến: Sức mạnh bí mật của thiên nhiên” (Ants: Nature’s Secret Power). Những đường hầm dài và vô số khoang của cộng đồng kiến này tương đương những con đường và tòa nhà của con người chúng ta. Nhưng đây không phải là sản phẩm của một kĩ sư nào – đó là công trình của “ý chí tập hợp của cả bầy kiến".
Bên cạnh tổng số khoảng 1.900 khoang chính, nhóm các nhà khoa học còn tìm thấy những ngõ ngách nhỏ dẫn ra đến những cái hốc chứa rác thải và thậm chí vườn nuôi nấm, thứ được nuôi trồng nhờ những rau lá mà kiến thu thập được. Người ta ước tính số lượng kiến từng sống tại đây có thể lên đến hàng triệu con, nhưng thời điểm và lí do vì sao chúng lại bỏ đi thì không ai biết cả.
Kiến cắn lá là loài côn trùng có sức khỏe tựa Héc-quyn, một con kiến thợ có thể mang vác khối lượng lớn gấp 20 lần trọng lượng cơ thể của chính mình. Để có thể xây dựng công trình mang kích cỡ khủng như vậy, chúng đã phải đào bới khoảng 40 tấn đất. Ngoài việc xây dựng, kiến thợ còn có nhiệm vụ đem những chất thải tích tụ ra ngoài và nuôi trồng nấm để thu hoạch, lấy làm thức ăn cho ấu trùng kiến.
Những con kiến lớn hơn, hay là kiến cấp cao, sẽ phải đuổi kẻ thù và xây dựng đội quân kiến bảo vệ cả đàn, nhưng thỉnh thoảng cũng sẽ giúp đào hầm xây nhà. Chúng có thể nâng khối lượng nặng gấp 50 lần trong lượng của mình.
Một con kiến chúa sẽ cần thu thập 300 triệu tinh trùng từ các con đực để có thể chuẩn bị tạo ra một đàn kiến của riêng mình. Tuy nhiên, chỉ có 2.5% cơ hội số trứng thụ tinh mới sinh ra một đàn kiến khỏe mạnh và sống qua nhiều năm trời.
